Dagblaðið Vísir - DV - 19.10.1983, Blaðsíða 4

4
DV. MIÐVIKUDAGUR19. OKTOBER1983.
Á Skeiöarársandi er endurvarpsstöð sem er / sjónlinu bæði við Grimsfjaii og Skaftafell. LítH vindrafstðð
afíar stöðinni orku. öræfajökull er ibakgrunni.
Beint samband
við Grímsfjall
Óvenjuleg rafstöð knýr mælitæki og sendi sem ásamt
endurvarpsstöð á Skeiðarársandi sér um að
koma upplýsingum til byggða
nrím«!f1r'll í Vatnajökli er komið í
beint samband við byggðir. Hver
hreyfing þar skráist sjálfkrafa á
bænumSKaftafelli í Öræfum.
Meö jarðskjálftamæli, hallamæli,
rafstöð og sendi á Grímsfjalli, í 1.725
metra hæð yfir sjávarmáli,
endurvarpsstöð á Skeiðarársandi og
móttakara í Skaftefelli fá vísindamenn
upplýsingar um breytingar í Gríms-
vötnum.
Tilgangurinn er að fræðast um eld-
stöðina þar og Skeiðarárhlaup sem
koma þaðan.
„Þetta er tilraunaverkefni. Hug-
myndin er sú að byggja upp frekari
rannsóknir þama með simælingum,”
sagöi Jón Sveinsson raftæknifræöingur
hjá Raunvísindastofnun Háskólans.
Jón var einn fimm manna sem
nýkomnir eru úr leiðangri Jöklarann-
sóknafélagsins og Raunvísindastofn-
unar í Grímsvötn. Þeir héldu á jökul-
inn á miðvikudag í síöustu viku og
komu tii baka í fyrradag, mánudag.
„Aðalverkefni leiðangursins var að
setja upp rafstöð á Grímsfjalli,” sagði
Jón.
„Þetta er varmarafstöð sem fram-
leiðir nóg rafmagn til að knýja sendi
og þau mælitæki sem þama eru. ”
Enginn hreyfanlegur hlutur er í raf-
stöðinni. Hún myndar rafmagn á nokk-
uð óvenjulegan hátt. I henni eru tvær
plötur með þráðum á milli. Með því að
halda annarri plötunni heitri en hinni
kaldri myndast rafmagn á milli skaut-
anna.
Til að halda hita í heitu plötunni er
notuð gufa úr borholu sem boruö var í
Grímsfjall síöastliðiö vor. Frostið
þarna uppi á jöklinum sér svo til þess
að hin platan haldist köld.
Meö þessari aðferð fást 0,8 amper
af 12 voltum eða um 10 vött.
Auk Jóns voru í leiðangrinum þeir
Helgi Björnsson jarðeðlisfræðingur,
Gunnar Guömundsson framkvæmda-
stjóri, Einar Gunnlaugsson jarðfræð-
ingur og Bárður Harðarson smiður.
Þeir fóru upp á jökulinn í snjóbíl frá
skála Jöklarannsóknafélagsins við
rætur Tungnaárjökuls.
Rannsóknaverkefni þetta er styrkt
af Eggerti V. Briem.
-KMU.
Á Grímsfjalli íjúnl i sumar.
ina. Fjær sóst senditurninn.
Verið er að bora eftir gufu tH að knýja rafstöð-
DV-myndir: Jón Sveinsson.
Söltuð Suðurlandssíld:
Gengið frá fyrir-
fram samningum
við Svía og Finna
Samningar hafa nú verið
undirritaðir um fyrirframsölu á
saltaðri Suðurlandssíld til allra meö-
lima sænsku síldarinnflytjendasam-
takanna og ennfremur hefir verið
formlega gengið frá samningum við
síldarinnflytjendur í Finnlandi.
Sölumagnið til þessara tveggja
landa er svipaö og búist haföi veriö
við eða um 50 þús. tunnur. Um 10%
þessa magns er ferskflökuð síld.
Áður höfðu tekist samningar um
fyrirframsölu á 160 þús. tunnum til
Sovétríkjanna. Hefur því verið
gengið frá fyrirframsamningum um
sölu á samtals um 210 þúsund
tunnum af saltaðri Suðurlandssíld á
vertíðinni.
Haldið er áfram samningaumleit-
unum við kaupendur í öðrum mark-'
aðslöndum en söluhorfur eru því
miður ekki góðar. Þó er ekki með
öllu útilokað að þrátt fyrir háa inn-
flutningstolla takist samningar um
fyrirframsölu á nokkur þúsund tunn-
um af edikssöltuðum flökum til
Vestur-Þýskalands og óverulegu
magni af kryddsíld til Danmerkur.
Svo mælir Svarthöfði Svo mælir Svarthöfði Svo mælir Svarthöfði
SH-mónarkfið og Frans Jósef keisari
Mikið fjaðrafok hefur orðið út af
ummælum Sverris Hermannssonar,
iðnaðarráðherra, sem hann lét falia
um fisksölu íslendinga í
Bandaríkjunum. SH-mónarkiið
hefur þegar látið frá sér fara
yfirlýsingar um að iðnaðarráðherr-
ann sé staddur á hættuiegum braut-
um, þegar hann vefengir heilbrigði
þess að halda uppi háu verði á meðan
Kanadamenn sjúga undan okkur
markaðinn með lægra verði. Lítur
SH-monarkíið svo á, að ráðherrum
beri að þegja í stað þess að benda á
að íslendingar virði ekki einföldustu
markaðsiögmál í helsta viðskipta-
landi okkar. Þjóðviljinn tekur mjög
undir þessi sjónarmið og segir að
Sverrir sé að stofna lífskjörunum í
landinu í voða með því að benda á
staðreyndir. Virðist eins og Þjóðvilj-
inn álíti að við getum tuggið smjörið
eins iengi og honum þóknast að
prenta ágæti yfirverðs hjá SH-
mónarkiinu. Fyrr í haust bárust
þungar ásakanir á Iceland Products,
fyrirtæki SÍS í Bandaríkjunum, frá
Frans Jósef sjálfum, fyrir að vilja
fara að markaðslögmálum í sölu. Nú
er komið á daginn að fleiri hugsa
heilbrigt um þessi mál en Guðjón
Ölafsson hjá IP.
En þótt SH-mónarkíið og Þjóðvilj-
inn telji iífskjörum íslendinga
ógnað með tali um staðreyndir í fisk-
sölumálum okkar, þá ógnar nú fleira
þessum lífskjörum en langvarandi
ættarseta yfir kostum SH i
Bandaríkjunum. Sjávarútvegurinn
allur er þannig á vegi staddur, að
ekkert dugir minna en stórfeild
bylting innan hans, eigi ríkisstjórnin
ekkl að falla eftir rúmt ár eða svo
og má vera að lífskjörin í landinu
komist á það stig að teljast
raunveruleg. SH-mónarkíið getur
ekki tekið upp á sinn eyk eitt og sér
að selja brengluð iífskjör íslendinga
á Ameríkumarkaði, jafnve1 þótt það
hafi stuðning Þjóðvlljans til slíkra
verka. Raunveruleikinn er miklu
harðari húsbóndi en þessum tveimur
stofnunum er fært að viðurkcnna að
óbreyttu ástandi. Lífskjörum verður
ekki haldið uppi með óskhyggju og
skuldasöfnun framvegis, og birgðlr
okkar af óseldum fiski koma engum
að gagni, allra síst okkur hér heima,
sem þurfum að greiða af skuldum,
sem nema sextíu prósentum af
þjóðartekjum.
Frans Jósef Austurrikiskeisari dó
með keisaradæmi sínu, fótfúinn og
gamall eins og ríkið. Ætli Sverri
Hermannssyni hafi ekki orðið
hugsað til hans, þegar hann orðaði
vandkvæði SH-mónarkísins. Vanda-
mál SH og IP kunna að stafa af því,
að nú hefur ekki verið hrært með
gengið um stund og virðist þá mál til
komið að gera það, ef það mætti
verða til að losa um fiskbirgðirnar.
Það hefur vcrið venjan hingað til,
hafi SH-mónarkíið veinað, að gengið
hefur verið feilt. Þar hafa menn lffs-
kjörin úr, og má hver sem vill reikna
sér þau til tekna. Það nær auðvitað
engri átt á seinni hluta tuttugustu
aldar, að helsti útflutningurinn skuli
bundinn í viðjar tveggja aðila, sem
einir fá að selja i Bandaríkjunum.
Keisaradæmið í Boston, sem vilji er
nú til að leysa upp, eða a.m.k. losa
undan ættarveldinu, hefur verið hin
heilaga kýr einstaklingsframtaks-
ins. Það var keisaradæmi Frans
Jósefs einnig, en stóðst þó ekki
tímans tönn. Nú hefur Sverrir
Hermannsson fundið sina Sarajevo
og má sérkennilegt heita ef það
dregur ekki dilk á eftir sér.
önnur saga er svo, að sjávarútveg-
ur okkar er orðinn slík hringavit-
leysa og sjóðahreiður, að tími er
kominn til að segja honum að hverfa
af riklsframfærinu. Þetta framfæri
hófst með rikisábyrgð á bátafiotann
árið 1945 og hefur varað æ síðan í
vaxandi mæli. Vegna vaxandi ríkis-
ábyrgða á sjávarútveginum höfum
við komið okkur upp fölskum lifs-
kjörum, sem nú eru komin í gjald-
daga. Og af þvi svo óvenjulega vill
til, að ráðherrar núverandi ríkis-
stjórnar vilja segja þjóðinni satt,
rísa gömlu mónarkíin upp á
öldruðum fótum og telja sömu
ráðhemun flest til foráttu. En Sverr-
ir Hermannsson á þakkir skilið.
Svarthöfði