Dagblaðið Vísir - DV - 27.10.1984, Síða 4

4
DV. LAUGARDAGUR 27. OKTOBER1984.
Fréttaljós — Fréttaljós — Fréttaljós — Frettaljós — Fréttaljós ,
Samninganefndir Vinnuveitendasambandsins og fimm landssambanda innan ASÍ á fundi þar sem hið umdeiida tilboð VSÍ var lagt fram. Verkalýðshreyfingin tók tilboðinu ekki illa
en telur að rikisstjórnin hafi eyðilagt málið með skilyrðum sínum. DV-myndKAE
Lítil bjartsýni ríkir
í samningaviðræðum
— skattaleiðin er úr sögunni, segja talsmenn VSÍ og ASÍ
— f orystumenn BSRB búa sig undir þriggja vikna verkfall
Skilyröi þau sem ríkisstjórnin setti
fyrir því aö skattalækkanir kæmu til
framkvæmda virðast hafa dregið
mjög úr bjartsýni manna á aö samn-
ingar séu í sjónmáli á vinnumarkaöi.
Ríkisstjórnin staðfesti fyrst á
miövikudag að hún myndi lækka
tekjuskatt um 1100 milljónir króna
og vinna aö því aö útsvar lækkaði um
300 milljónir króna. Þessarar staö-
festingar haföi veriö beöiö af hálfu
deiluaöila um langan tíma. En þegar
hún kom var hún háö því skilyrði aö
kauphækkanir yröu ekki umfram
það sem fælist í tilboöi Vinnu-
veitendasambandsins.
Þaö er sérstætt aö gera það aö skil-
yrði að annar deiluaöila gangi aö
fyrsta tilboði hins, enda stóö ekki á
viðbrögðum verkalýðsfélaganna.
Þetta skilyröi er einnig sérstætt fyrir
þá sök að tilboð VSI um launa-
hækkanir er talsvert lægra en samið
hefur veriö um og lægra en fjármála-
ráðherra hefur boöið BSRB. Samn-
ingur Félags bókageröarmanna er
metinn á 17,5% meðaltalshækkun
launa á samningstímanum, samn-
ingur borgarstarfsmanna, sem var
felldur, var metinn á 13,5% meöal-
talshækkun og tilboö fjármálaráö-
herra til BSRB, sem hefur verið
hafnaö, er metiö á um 14%. Tilboð
VSI er hins vegar ekki metiö nema
sem 11 til 11,4% meöaltalshækkun aö
mati hagfræðinga Alþýöusambands-
ins.
Er gengisfelling
í kjölfarinu?
Akvaröanir ríkisstjórnarinnar um
skattalækkanir þykja líka hafa legiö
nokkuð seint fyrir. Forsvarsmenn
verkalýðshreyfingarinnar telja aö
þessar ákvaröanir um upphæðir
skattaiækkana heföu getaö legið
fyrir áður en samningar gengu úr
gildi og á meðan menn voru enn aö
tala um tiltölulega lágar prósentur í
kauphækkanir. Af þessum sökum
tortryggir verkalýöshreyfingin heil-
indi ríkisstjórnarinnar í skattaleiö-
inni. „Við erum varir um okkur því
okkur virðist sem ríkisstjórnin sé að
reyna meö þessu aö koma höggi á
verkalýöshreyfinguna,” segir einn
af forsvarsmönnum Verkamanna-
sambandsins. Menn grunar aö ríkis-
stjórnin vilji aö samið verði um
lágar kauphækkanir meö skatta-
lækkunum en án kaupmáttartrygg-
ingar, en síðan verði gengið fellt í
kjölfar samninga og allur ávinnmg-
urinnhirturaftur.
Skattalækkunarleiöin var tilraun
verkalýðshreyf ingarinnar til aö bæta
kaupmáttinn á þann hátt að hann
yröi ekki tekinn aftur. Forsendur
þess aö þessi leið væri trygg væru aö
genginu væri haldiö stööugu, vaxta-
lækkun kæmi í kjölfariö, svo og aukiö
fé til húsnæðismála. Auk þess geröi
verkalýöshreyfingin þá kröfu til
ríkisstjómarinnar að geröar y. öu
skipulagsbreytingar í sjávarútvegi,
þannig aö fyrirtækin gætu farið að
standa undir launahækkunum. Því
þaö hefur alltaf verið helsta r jksemd
ríkisstjórnar og atvinnurekenda aö
launahækkunum yrði að halda í
skefjum þar sem fyrirtæki í útgerö
og fiskvinnslu þyldu þær ekki, nema
gripiö yröi til gengisfellingar.
Verkalýöshreyfingin gerði einnig
kröfu til aö hafa áhrif á hvernig
niöurskurði ríkisútgjalda yröi hagað
til aö mæta skattalækkununum. Nú
hefur ríkisstjórnin hins vegar tekiö
þaö verkefni alfarið aö sér. „Viö
neitum aö skrifa undir nokkurn
samning sem byggður er á skatta-
lækkun nema viö vitum hvernig á að
fjármagna hana,” segir einn af
forystumönnum BSRB. „Viö förum
ekki þá leið ef við sjáum aö stórum
hópi félaga okkar veröi stefnt út í
atvinnuleysi meö niðurskuröi. ”
1 skattanefndinni, sem sett var á
stofn meö fulltrúum ríkisins, verka-
lýösfélaganna og atvinnurekenda,
liggja heldur engar útfærslur á
skattalækkunum fyrir. Menn hafa
þar velt upp á borðiö ýmsum hug-
myndum en þar eru nú engir fundú-
og ekki verið aö vúina að neinum
tillögum. „Það hefur enginn fundur
veriö boöaöur og ég myndi taka
fundarboðun með fyrirvara því þaö
er enginn grundvöllur fyrir starfi
nefndarúinar á þessu stigi,” segir
einn nefndarmanna. Trúin á þessa
leiö er ekki meiri þrátt fyrú- að aðilar
séu sammála um aö 1400 milljón
króna skattalækkun geti gilt jafnt og
7 til 8% kauphækkun að meöaltali.
Kaupmáttartrygging
lykilatriði
Stóra atriöið í þeim samnmgum
sem nú standa yfir, bæöi hjá BSRB
og ASI, er kaupmáttartryggingin.
Menn telja víst aö í kjölfar samnúiga
fylgi gengislækkun um allt aö 15%.
Margir telja að hún geti oröiö meiri.
Steingrímur Hermannsson forsætis-
ráöherra sagöi í samali viö DV aö
hann ætti von á að viö myndum búa
viö tiltölulega stöðugt gengi þótt
gengið yröi til samninga á grundvelli
tilboðs VSI. En aöilar vúinu-
markaðarins eru ekki jafnvongóöú-
um að þaö gangi eftir. I forsendum
útreiknmga VSI fyrir kauptilboöúiu
er gengið út frá 15% kauphækkun
Ólafur E.
Friðriksson
strax eftir samninga. Ýmsir telja aö
þar að auki þurfi gengisfellingu til aö
mæta vanda sjávarútvegsins eftir aö
fiskverö liggur fyrú- um næstu ára-
mót.
„Ef aö við skrifuðum undir tilboö
VSI í dag þá værum viö aö skrifa
undir verri k jör en viö höfum í dag. Á
sama túna á næsta ári væri staöa
okkar því oröúi enn verri en ef aö viö
geröum enga samninga. Þaö er
óneitanlega sérkennileg staða þegar
ríkisstjórnin hefur gert þetta sama
tilboð að úrslitaatriöi fyrir skatta-
lækkunum,” segú emn forvígis-
manna Verkamannasambandsms.
Ríkisstjórnin og VSI telja hms vegar
að tilboðiö tryggi kaupmáttinn. Einn
forystumannaBSRBsegir: „Viöhöf-
um beöiö þá að sýna aö þeú treysti
sínum eigin oröum og semji um
kaupmáttartryggingu. En á því er
einhvertregöa.”
Forsendur þess aö skattaleiöin
veröi farin eru því aö bresta smám
saman. Engu aö síöur ákvaö ASI aö
ganga til viðræöna viö VSI um tilboð-
iö. I ályktun miöstjórnar ASI á
fimmtudaginn segú orörétt: „Vinnu-
veitendasamand Islands hefur ekki
sett úrslitakosti heldur lýst sig reiöu-
búiö til viðræöna. Til þeirra viöræöna
hljótum viö aö ganga. Á þaö mun
síöar reyna hvaöa orö ríkisstjórnar
standa.”
Trúin á skattaleiðina brostin
„Eg les það út úr ályktun miö-
stjórnar ASI aö ætlunúi sé aö hunsa
skilyröi ríkisstjórnarúinar og ganga
til viöræöna meö kröfur um meúi
kauphækkun en tilboðiö gerú ráö
fyrú,” segú einn af talsmönnum
Vinnuveitendasambandsins. „Eftir
að samið hefur veriö um meúi kaup-
hækkanú og skattaleiöúini þar meö
hafnað ætlar ASI síðan væntanlega
aö ganga á fund ríkisstjórnarinnar
og heimta aö hún standi viö loforð
sitt þrátt fyrir breyttar forsendur. A
eftir fylgja síöan brigsl um svik á
báða bóga. Þaö gæti einnig veriö aö
ASI vildi reyna aö semja um meúi
hækkanú og gera þaö að skilyrði aö
samningar yrðu lausir ef skatta-
lækkunúi yröi ekki nettó 1400 milljón-
ú. Eg sé öll tormerki á aö gengið
veröi til samninga eftú þeirri leiö.
Sjálfur er ég tortrygginn á aö það
fylgi mikil alvara oröum manna um
aö semja um hóflegar kauphækkan-
ir. Eg sé ekki lengur hvernig
samningar eiga aö takast á þeim
grundvelli sem nú liggur f yrú.”
En þaö eru ekki aðeins fulltrúar at-
vinnurekenda sem eru vantrúaöir á
skattaleiðina í samningum. „Viö
stóöum fyrst frammi fyrir því aö
kröfugerö okkar var komú) í strand.
Þá varö skattalækkunarleiðin til. Nú
eru menn orðnir leiklausir þar,” seg-
ú einn af forystumönnum Verka-
mannasambandsins. „Ríkisstjórnin
nánast eyðilagöi málið meö því aö
tengja saman skattalækkanú og
tilboö VSI og þessi leið er alveg úti-
lokuö ef ríkisstjómin heidur við skil-
yrðisrn.”
1 ályktun viðræöunefnda VMSI og
Landssambands iönverkafólks eftir
að ákvöröun ríkisstjórnar lá fyrir er
tilboöi VSI og skilyrðum ríkis-
stjómarúinar hafnað. Þau lýsa sig
húis vegar reiðubúin til tafarlausrar
samningageröar sem treystir kaup-
mátt launa en telja aö fara verði
nýjar leiðir út úr þeirri sjálfheldu
sem viðræðumar séu komnar í.
Þessar „nýju leiöú” þýöa væntan-
lega aö nú ætla þessi samtök aö fara
aö sýna klærnar eftir að hafa staöiö í
samningsþófi í tvo mánuöi. For-
maður Rafiönaðarsambandsúis
hefur ernnig gefið í skyn aö nú sé aö
koma túni til aö undirbúa aðgerðir.
Opúiberlega eru aöildarfélög ASI aö
reyna samnúigaviöræöur um skatta-
lækkunarleiöina en í raun virðast fá-
ú hafa trú á leiðinni og verkalýös-
hreyfingúi skipuleggur aögeröir á
sama tíma og viðræður standa yfir.
Verður BSRB-verkfall í 6
vikur?
Þetta sama gildir um samninga-
viðræöur BSRB. Þar sjá menn enga
möguleika í skattaleiðinni. Einn af
forystumönnum BSRB segist ekki
sjá fram á samkomulag miöaö viö
núverandi stöðu mála. „Ef fram-
haldið er metið eftir því sem gerist
við samningaboröið þá sé ég fram á
tveggja til þriggja vikna verkfall. Og
þaö eru allir aö undúbúa þaö hér aö
þetta veröi enn langt og strangt verk-
fall,” sagði hann um stööu mála í
gær.
Af þeim ummælum talsmanna aö-
ila vúinumarkaöarins sem hér hafa
verið höfö eftú má draga þá ályktun
aö skattaleiðin sé úr söguiuii í
samningaviðræðum, aö múinsta
kosti meö þeún hætti sem nú er rætt
um. Margú telja aö það taki menn
nokkra daga eða jafnvel viku að
komast aö raun um aö þessi leið sé úr
sögunni. Þá muni aðildarfélög ASI
grípa til aðgerða og niöurstaöan
verði samningar meö yfú tvöfalt
meiri launahækkunum en gert var
ráö fyrir í þjóðhagsáætlun. Nánar til-
tekiö, verðbólgusamningum.
Skuldúini verður síöan skellt á
ríkisstjórnina meö nokkrum rétti.
Hún heföi getað komiö í veg fyrir
þessa stööu meö því aö viðurkenna
aö kaupmáttur áöur gildandi var
oröinn of lágur. Skattalækkunarleiö-
in heföi getaö legið fyrir áöur en
samningum var sagt upp 1. septem-
ber. En ráöherrar höfðu þá um
annaðaðhugsa.
I tilboði VSI eru tilgreindú 8 liöir
sem hafa skuli í huga ef endurskoöa
skal umsamdar launahækkanú
vegna breyttra forsenda. Meöal
þessara atriða eru viöskiptahalli og
viöskiptakjör. Þaö er ef til vill lýs-
andi fyrir afstööu manna aö á sitt
eintak af tilboöinu höföu fúlltrúar
verkalýösfélaganna skrifaö sem 9.
lið sem einnig skyldi hafa í huga:
„Ástand mála í Jórdaníu.”
OEF