Dagblaðið Vísir - DV - 21.11.1984, Blaðsíða 12

12
DV. MIÐVIKUDAGUR 21. NOVEMBER1984.
Frjálst.óháÖ dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiórnarformaðurog útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 684611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI
27022.
Afgreiðsla.áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 19.
Áskriftarverðá mánuði 275 kr. Verð í lausasölu 25 kr. Helaarblað28 kr.
Örvænta stjórnarliðar?
Forsætisráðherra segir frá, að örvænting um stjórnar-
samstarfiö sæki að sér. Hann talar um „skipbrot”
stjórnarstefnunnar. Það er rétt mat.
Gengisfellingin er að sjálfsögðu óumflýjanleg afleiðing
kjarasamninganna. En hún undirstrikar enn, að stjórnar-
stefnan er í rúst, með þeirri auknu verðbólgu sem á eftir
kemur.
Stjórnin er sundruð. Þrátt fyrir miklar yfirlegur tókst
henni ekki að láta „mildandi aðgerðir” fylgja gengis-
fellingunni. Ráðherrar hafa margsinnis lofaö, að kaup-
máttur hinna lægstlaunuðu verði verndaður. Gengis-
fellingin og mikil aukning verðbólgu munu næstu vikur
þurrka út kauphækkunina, sem fékkst. Eftir það hvílir sú
ábyrgð á ríkisstjórninni að sjá til þess, að þeir beri
eitthvað úr býtum sem lægstar hafa tekjurnar.
En hvað er aö gerast í þeim efnum?
Nefnt hefur verið aö mæta ekki 600 niilljón króna
lækkun tekjuskatta á næsta ári með hækkun annarra
skatta.
Um þetta er deilt í stjórnarliðinu.
Sumir vilja, að þessari lækkun tekjuskatts verði mætt
með skattahækkunum. Þá yrði ekki unnt að tala um
„mildandi aðgerð” nema aö því leyti, að tekjuskatturinn
er einna ranglátastur allra skatta eins og í pottinn er
búið. Þær breytingar á skattformi eru sjálfsagðar en hafa
ekkert með gengisfellinguna að gera.
Rætt er um að lækka tolla og vörug jald á nauðsynjum.
Um þetta er ágreiningur í stjórnarherbúðunum.
Forsætisráöherra hefur nefnt hugsanlega hækkun
eignarskatta.
Mun vera átt við, að sú hækkun komi að einhverju leyti
til móts við lækkun tekjuskatts. Þetta hefur annars lítið
verið rætt í stjórnarliðinu.
Þessi upptalning segir þá sögu, að hver höndin er uppi á
móti annarri í liði ríkisstjórnarinnar, sem annars þykist
ætla að koma skipi sínu aftur á flot.
Gengislækkunin varð tólf prósent eins og sagði í frétt
DV fyrir um viku, þar sem sagt var frá áformum um 12—
14 prósent gengislækkun.
Seðlabankastjóri segir þetta hið minnsta, sem komast
megi af með.
Þessi tala mun samt hafa komið einhverjum á óvart,
sem hlýddu á reiðilestur forsætisráðherra í útvarpi
kvöldið eftir að DV birti frétt sína. Steingrímur Her-
mannsson bölsótaðist yfir því, sem hann taldi voveiflega
fréttamennsku og taldi af og frá, að gengisfelling yrði af
neinni slíkri stærðargráðu. Þessi ummæli hafa kannski
átt rætur í „örvæntingu” forsætisráðherra, sem hann
hefur síðar lýst á sama stað. Þeir fjölmiðlar, sem ekki
eru negldir niður í samtryggingu stjórnarflokka, reyna
auðvitað að segja frá því, hvað landsfeðurnir eru að
aðhafast hverju sinni. Örvænting forsætisráðherra orsak-
ast sennilega af því, að hann dregur í efa, að stjórnarskút-
an komist aftur á sjó. Ágreiningurinn síðustu daga eykur
ekki líkur á því. Þúsundirnar sem stóðu í margra vikna
verkfalli en sjá nú kaupmáttaraukningu launanna hverfa
hljóta að spyrja, hvort ríkisstjórnin ætli að láta sitja við
kjaraskerðinguna eina.
En stjórnarliðiö er sundrað, og sumir örvænta.
Haukur Helgason.
Kattarþvottur
forsætisráðherra
,,Þessi rikisstjórn má ekki sitja öllu lengur.
Á hinu háa Alþingi fór nýlega fram
umræöa um tillögu aö vantrausti á
ríkisstjórnina. Að tillögunni stóöu allir
aöilar stjómarandstööunnar en Svav-
ar Gestsson, formaöur Alþýöubanda-
lagsins, hafði framsögu fyrir tillög-
unni.
I varnarræðu sinni beindi Steingrím-
ur Hermannsson forsætisráöherra orð-
um sínum eingöngu að Alþýöubanda-
laginu, rétt eins og þaö væri eitt í
stjómarandstöðu. Hann kvaö Alþýðu-
bandalaginu hafa „tekist aö kynda eld
veröbólgunnar á ný.” Þetta voru orö
forsætisráöherra og formanns Fram-
sóknarflokksins. Flokksins sem nú tap-
ar hvaö hraðast fylgi sinna kjósenda,
einkum og sér í lagi úti um land hvað
sem skoöanakönnun NT líöur.
Vel má vera aö Alþýöubandalagiö
hafi kynt undir yfirstandandi kjara-
baráttu. I henni hafa þó launþegar,
hvar sem er í flokki, snúiö bökum sam-
an til aö ná fram sanngjörnum kröfum
sinum um kjarabætur. Launþegar
hafa snúist til varnar aögeröum eða
aðgerðaleysi núverandi ríkisstjórnar
sem hefur komiö harkalega niöur á
þeim er minna mega sín. Launþegar
vita aö stefna ríkisstjómarinnar er
brostin en forsætisráöherra lætur í ljós
heift sína í garð Alþýöubandalagsins
og fyrirlitningu í garö launþega, sinna
eigin stuöningsmanna svo og stuön-
ingsmanna annarra flokka, þegar
hann gefur í skyn að þeir láti rekast að
vilja Alþýöubandalagsins rétt eins og
skynlausar skepnurnar.
Stefnan brostin
Forsvarsmenn frumvinnslugrein-
anna vita sömuleiöis aö stefna ríkis-
stjómarinnar er brostin.
Landbúnaöurinn hefur um langt
skeið, eöa í 10 ár af 13 ára ríkisstjóm-
arferli framsóknarmanna, verið undir
forsjá þeirra ráöuneytis. Þannig er
líka komiö fyrir atvinnugreininni aö
bændur eru almennt taldir þurfalingar
í íslensku efnahagslífi. Bændur vita þó
vel sjálfir aö svo þyrfti ekki aö vera ef
öðruvísi væri aö atvinnugreininni búiö.
Sjávarútvegurinn hefur sömuleiðis
orðið fyrir því óláni að Framsóknar-
flokkurinn hefur fariö meö sjávarút-
vegsráöuneytiö undanfarin ár og var
sjálfur núverandi forsætisráöherra
ráöherra þeirra mála í tíð síðustu
ríkisstjómar. Þá fór Framsóknar-
flokkurinn einnig með ráöuneyti
bankamála og viöskipta undir forystu
Tómasar Árnasonar, síðar fallkandi-
dats framsóknarmanna á Austurlandi.
Á þeim árum voru metaflaár í sögu ís-
lensks sjávarútvegs en engu að síður
var afkoma hans í rúst og getur hann
ekki borið þess bætur nú þegar afla-
samdráttur er oröinn. Engu að síður
skapar sjávarútvegurinn sem fyrr um
og yfir 70% af gjaldeyristekjum
þjóöarinnar. Framsóknarflokkurinn
ber ábyrgðina á því öðmm fremur aö
aðilar íslensks sjávarútvegs eru aö
veröa sömu þurfalingar á opinberu
framfæri og bændur.
^ „Ríkisstjórnin er nú stefnulaust rekald og
forsætisráðherra hefur neyðst til þess að
fresta umræðu um stefnu ríkisstjórnar
sinnar.”
Besta fjárfest-
ing íslendinga
Enn einu sinni í umræöunni um stór-
iðjuna hefur skollið yfir almenning hol-
skefla rangfærslna og ranghugmynda
um þessi mál. Verður ekki komist hjá
því að gera enn tilraun til aö færa um-
ræöuna af því hleypidómafulla og til-
finningalitaöa plani sem margir
pólitískir hugmyndafræðingar hafa
sett hana á. Hér er fyrst og fremst
spilaö á strengi þjóðernistilfinningar
en lokaö augum fyrir hinum efnahags-
lega ávinningi þrátt fyrir þann vanda
sem þjóðin á í höggi viö á efnahags-
sviðinu.
Samníngur við Aiusuisse
Enginn sem lítur á þann ávinning
sem þjóðin hefur haft af orkusölunni til
Isal getur neitað því aö stórkostlegur
árangur hefur náðst í þessum síðasta
samningi viö Alusuisse. Orkuverðið til
álversins hefur þar meö tvöfaldast frá
þvi sem var fyrir rúmu ári. Veröur nú
tæp 13 mill á kílóvattstund en var 6,5
mill á miðju ári 1983. Þessi árangut
hefur náöst þrátt fyrir hækkandi geng:
dollarans og lágt verö á áli á heims
markaði. Ennfremur er þess
samningur aö vissu leyti verðtryggðui
þar sem raforkuverðið mun fara stig
hækkandi meö hækkandi veröi áls :
heimsmarkaöi. Þessi samningur gildi
í 5 ár en veröur þá endurskoöaöur.
Verðtrygging
Víða er nú kveinað vegna hins há,
gengis dollarans. Þeir sem hafa teki
lán í dollurum eins og í sjávarútveg
hafa orðiö illa úti þar sem greiðslu
byröi hefur oröið miklu meiri en vonas
var til. Enginn virðist samt taka ti
þess aö arður af raforkusölunni til ál-
versins hefur vaxið jafnframt gengi
dollarans. Þar sem álverö er skráð í
dollurum á heimsmarkaöi er þetta ein
ástæða þess að þaö hefur ekki hækkaö.
BERGSTEINN
GIZURARSON
VERKFRÆÐINGUR,
STARFAR HJÁ VITA- OG
HAFNAMÁLASKRIFSTOFUNNi
Telja má víst aö ef dollarinn lækkar
muni það valda hækkun álverðs.
Þaö er ekki rökrétt gagnrýni aö telja
að raforkuverðiö hafi lækkaö í hlutfalli
viö minnkandi kaupgetu dollarans í
Bandaríkjunum eins og heyrst hefur
haldiö fram. Fyrir okkur skiptir miklu
^ „Það er erfitt að horfa framhjá þeirri
staðreynd að eftir síðustu samninga um
orkuverðið til Isal verður um helmingur eða
meira af andvirði orkunnar hreinn hagnaður.”