Dagblaðið Vísir - DV - 08.12.1984, Page 8

DV. LAUGARDAGUR 8. DESEMBER1984.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIDLUN HF.
Stjórnarformaöurog útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglysingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 686611. Auglýsingar: SÍDUMÚLA 33. SÍMI
27022.
Afgreiðsla.áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF„ SÍDUMÚLA 12.
Prentun: Árvakurhf.
Askrif tarverð á mánuði310kr. Verð í lausasölu 30 kr. Helgarblað 35 kr.
Fjórar stöðvar góöar
Sovézkum herflugvélum hefur í vaxandi mæli tekizt að
fljúga undir ratsjárgeisla frá Keflavíkurvelli og Stokks-
nesi. Þetta hlýtur að vera töluvert áhyggjuefni, í fyrsta
lagi vegna öryggis landsins. Það þýöir lítið að hafa hér
viöbúnað, ef hægt er að læöast upp aö landinu.
Flug sovézkra herflugvéla við Island hefur tvöfaldazt á
síðustu sjö árum. Þetta flug er angi af ofbeldishneigð sov-
ézka þjóöskipulagsins, sem í Afganistan kemur fram í
beinni innrás, en hér meðal annars í hótun Þjóðviljans í
fyrradag um sovézkan eiturhernað.
I öðru lagi er leyniflug sovézkra herflugvéla hættulegt
almennu farþegaflugi við landiö. Þessar flugvélar senda
engar flugáætlanir og afla sér engra flugheimilda hjá
íslenzku flugstjórninni. Þær fljúga iðulega inn á leiðir far-
þegaflugvéla án viðvörunar.
Erlendis eru mörg dæmi um alvarleg flugslys, sem
hlotizt hafa af slíku glæfraflugi herflugvéla. Bæöi hér og
annars staðar stríöir slíkt flug gegn alþjóölegum samn-
ingum og heföum. En reynslan sýnir, að mannslíf í far-
þegavélum skipta ofbeldiskerfið engu máli.
Bæði vegna öryggis landsins og vegna öryggis far-
þegaflugsins er mikilvægt, að því ratsjárgati verði lokað,
sem myndaðist eftir lokun stöðvanna í Aðalvík og á
Heiðarfjalli. Og nú eru einmitt uppi ráðagerðir um, að
það veröi gert í Stigahlíö og á Langanesi.
Awacs ratsjárflugvélarnar duga ekki einar sér. Ekki
hefur veriö hægt að tryggja, að ein þeirra sé jafnan á
lofti. Þar að auki hafa þær verið sendar í burtu, þegar
hætta hefur myndast í öðrum heimshluta, svo sem gerðist
Persaflóa, er hófst styrjöld Irana og Iraka.
Samkvæmt ráðageröunum á að setja upp fjórar
nýtízku ratsjárstöðvar í staö hinna tveggja, sem fyrir
eru. I stað 110 manna flokks á Stokksnesi frá varnarliðinu
mundu koma fjórir tíu manna eftirlitshópar Islendinga á
fjórum stööum á landinu. Islenzkir tæknimenn tækju við
rekstrinum.
Gögn núverandi ratstjárstöðva fara ekki aðeins til
varnarliðsins heldur einnig til íslenzku flugstjórnarinnar,
sem byggir rekstur sinn á þeim. Endurbættar og nýjar
ratsjárstöðvar mundu gera íslenzku flugstjórninni kleift
að veita eins góða þjónustu og bezt gerist.
Þar meö yrði líklega væntanlega tryggt, aö Island
héldi hinum arðbæra samningi við Alþjóða flugmála-
stjórnina um aö annast flugstjórn á öllu svæðinu yfir
Grænlandi og Islandi. Dregið yrði úr líkum á, að þessi
verðmæta þjónusta færðist upp í gervihnetti á næstu ára-
tugum.
Nauðsynlegt er, að á hinum fjórum stöðum veröi einn-
ig komið upp sérstökum ratsjám til að fylgjast með um-
ferö skipa og að þær hafi búnaö til að fylgjast með úr-
komu og hafís. Slíkar ratsjár mundu auka verulega
öryggi íslenzkra sjómanna á fiskiskipum og kaupskipum.
Búizt er við, að fljótlega berist ósk bandarískra stjórn-
valda um þessa eflingu ratsjárkerfisins við Island. Sú ósk
byggist á, að framkvæmdirnar eru í þágu varna Atlants-
hafsbandalagsins sem heildar og Bandaríkjanna sérstak-
lega. Þess vegna vilja þessir aðilar borga.
Um leið eiga þessar stöðvar að tryggja okkur, aö vitað
verði um allt flug við landiö og að sæmilegt öryggi komizt
á í farþegaflugi og siglingum. Ennfremur mundu þær efla
tækniþekkingu Islendinga. Við eigum því að fallast á, að
ratsjárstöövarnar veröi bæði f jórar og góðar.
Jónas Kristjánsson.
Hvad er Hflð
án handjáma?
— Iss, ekkert má nú gera! Þetta
er bara eins og aö búa í Sovétríkjun-
um eöa einhversstaðar þar austur-
frá! Algert lögregluríki!
Ég baö manninn setjast og sýna
stilli'ngu. Hann rásaöi um gólfið enn
um sinn og bolvaði í hljóði, en tók
loks sönsum og settist niöur við
borðið, heimtaði kaffi og blés eins og
hvalur.
Ég komplímenteraöi manninn
fyrir sjálfsögun og þolinmæöi og baö
hann að útskýra nánar fyrri yfir-
lýsingar um lögregluríki og aust-
rænar aðferðir.
— Líttu ekki á mig sem málsvara
kerfisins, sagöi ég. — Innst inni er ég
óbilgjarn og heiftugur andstæðingur
auðmagnsskipulagsins og hef við
valin tækifæri blásið á borgaralegt
siðgæðismat. Fáðu þér nú sopa af
kenýukaffinu mínu, hafandi í huga,
aö postulínsbollarnir mínir eru brot-
hættur minnisvarði um snilligáfu fá-
tækra handverksmanna þýskrar ætt-
ar, frá Dresden, fáðu þér vindil frá
Havana og njóttu róandi áhrifa
nikótínsins. Þegar þú hefur svo náð
fullu valdi á skapi þínu skulum við í
sameiningu fordæma velferöarþjóð-
félagið og hæðast að hinni borgara-
legu frelsisblekkingu!
Hann staröi á mig um stund, eftir
að ég hafði lokiö máli mínu, eins og
ráöalaus embættismaöur, sem
vinnur ekki viðeigandi eyöublað, en
svo lokaöi hann munninum snögg-
lega, hristi hausinn og saup á kaff-
inu.
Næstu mínúturnar liðu í aldanna
skaut í þögulli harmóníu. Við sátum
og nutum kaffis og vindla, og fyrir
mína parta verð ég að viöurkenna
að það var mér efst í huga að þó lífiö
sé almennt talað grátbroslegt mara-
þonhlaup með endamark í gröfinni
upplifir maöur stöku sinnum augna-
blikhreinnarsælu.
Gestur minn var ekki aö hugsa um
eöli jarðlífsins eða tilverurökin.
Hann lagði frá sér bollann og lauk
upp munni:
— Helvítisfasistar.
Þreytulega, held ég, en vonandi þó
af fullri kurteisi, baö ég um nánari
skýringar.
— Helduröu ekki að þeir ætli að
taka af okkur handjárnin! Oleyfileg
valdbeiting, segja þeir og þykjast
ekkert hafa af þessu vitað. Og
hvernig á maöur eiginlega að sinna
sinum störíum án handjárna? Ég
bara spyr!
Það skýrir eflaust málin fyrir les-
endum ef ég upplýsti þaö nú að
gestur minn, sem er sjarmerandi
maöur á sinn hátt, stundar dyra-
vörslu á öldurhúsi nokkru í hjá-
verkum.
— Ég bíð bara eftir því aö þeir
banni okkur að tala viö kúnnana,
nema við þérum þá!
Eg verð að segja eins og er að ég
stóð þarna frammi fyrir nokkrum
vanda. Sannleiksást mín knýr mig til
þess aö viöurkenna, aö mér er ekki
mjög um dyraverði á öldurhúsum
gefiö og umgengst þá af stakri
varúð þegar þeir eru aö störfum.
En kurteisisskylda gestgjafans er af-
dráttarlaus og ég gaf frá mér hljóð
sem túlka mátti sem samúðaryfir-
lýsingu.
— Ég skal segja þér að hérna á
(hann nefndi veitingahús sem hér
verðurkallað X) er svo lítið pláss að
dyraverðirnir hafa þurft að hengja
menn upp á þumalfingrunum í fata-
henginu meðan þeir bíða eftir
löggunni. Svo var þeim bannaö það
um daginn, allt í einu. Hvað eiga þeir
svo að gera? Hver gefur löggunni
leyfi til svona valdníöslu?
Hann þagöi um stund og velti
vöngum yfir þessu óréttlæti, en hélt
svoáfram.
— Svo gera þeir alltof mikiö úr
þessu. Blessaður vertu, það hafa
komið til okkar menn eftir svona lag-
aö og þakkaö okkur fyrir að hafa
stoppað þá áöur en nokkuð geröist!
Ólafur B. Guðnason
Það kom einn um daginn, hann var
með höndina í fatla, en ég man ekki
hvort hann var bara úr liði eða hvort
hann var handleggsbrotinn. Hann
sagði okkur aö meiðslin heföu komið
á sættum milli hans og konunnar,
sem hefðu verið aö skilja!
Eg sagði ekki neitt, en það
rifjaðist upp fyrir mér saga af
kunningja sem eitt sinn hafði liöið
út af á dansleik og ekki vitað af sér
fyrr en hann var aö ganga út. Fyrst
skildi hann ekki af hverju hnén rák-
ust í andlitiö á honum við hvert
skref, en svo rann upp fyrir honum.
að dyravörður hélt honum í svo-
kröftugri beygju og hafði sveigt
handlegg hans aftur fyrir bak, upp
eftir hálsinum, svo úlnliðurinn nam
við hvirfilinn. Þessi kunningi minn
þakkaði ekki fyrir meöferöina dag-
inneftir.
— Ég veit sveimér ekki hvers-
konar þjóöfélag þetta er aö verða!
Þegar löggan snýst gegn okkur er
ekkivonágóðu.
Mér fannst kominn tími til þess að
reyna að létta geð þessa ókáta
kunningjamíns:
— Ég held ekki aö þú ættir að hafa
of miklar áhyggjur af þessu. Það
síðasta sem ég hef frétt af áfengis-
málum er það að aðsókn fari stór-
minnkandi og ekki man ég betur en
einn veitingahússeigandinn hafi
verið að kvarta undan slæmri
aðsókn.
— Það er ekki dyravörðunum að
kenna greip hann ákveöið frammí.
— Nei, það veit ég en ég held aö
þaö stefni í breytingu á ykkar starís-
sviöi, með minnkandi aösókn.
Bráðum verðið þiö sendir út á götur
til þess að lokka viöskiptavini að
húsunum en ekki hafðir til þess aö
hendaþeim út.
Honum leist ekki meir en svo á
þessa framtíðarsýn. Þaö mátti heita
eðlilegt; hann er ekki mjög lokkandi
og atvinnuhorfurnar eftir slíka
breytingu ekki vænlegar.
— Fengjum við þá ekki aö nota
handjárn? spurðihann meðtrega.
— Varla, nema þá það yröi sett
traust járnslá eftir endilöngum barn-
um og viðskiptavinirnir hlekkjaðir
viöhana tilþessaðhaldaþeim.
Honum þótti þetta ömurleg
framtíðarsýn og var stuttur í spuna
þegar hann fór. Mér skilst að hann
hafi sætt mörg hjón kvöldiö eftir.