Dagblaðið Vísir - DV - 15.04.1985, Blaðsíða 15

DV. MÁNUDAGUR15. APRlL 1985.
15
Stálfélagið — náttúruverad
Þegar landnámsmenn fluttust til
landsins varö þeim fljótt ljóst aö
landið var snautt af jámi og
málmum. Þar sem verkmenning
þeirra krafðist þess aö hafa einhvern
lágmarksaögang að járni, svo sem
til smíöi bitjárns og annarrar járn-
smíði, uröu þeir aö flytja mestallt
jáminn.
Rauöablástur var stundaður úr
mýrarauöa en eftirtekja af þeirri at-
vinnustarfsemi var frekar rýr. Auk
þess var orkan til þeirrar starfsemi
lítil og brátt gekk svo á skógana aö til
auönar horföi.
Losum okkur við
járnaruslið?
Síöan hefur mikið vatn runnið til
sjávar og þjóöin hefur flutt inn mikið
af jámi vegna atvinnustarfsemi
sinnar.
Hringinn í kringum landið er aö
hrúgast upp jámarusl sem falliö
hefur til vegna sjávarútvegs,
flutningastarfsemi og iðnaöar. I
sveitum landsins eru menn aö lenda i
vandrasðum með járaarusl sem
fellur til vegna margháttaðrar at-
vinnustarfsemi svo sem landbúnaöar
og samgangna. Þetta jámarusl er aö
veröa eitt mesta vandamál sem nátt-
úruvemd stendur andspænis í dag.
Ekki er hægt aö grafa þetta því bæði
er þaö dýrt og einnig er þaö engin
vistfræöileg lausn á málinu.
1 ríkinu Wisconsin í USA, sem er
mikið landbúnaöarland og fádæma
ÞORSTEINN H.
GUNNARSSON
BÓNDI SYÐRI-LÚNGUMÝRI.
fagurt, m.a. vegna mikilla skóga, er
lítið loftmengun. Þeir menn sem þaö
ríki byggja hafa farið inn á þá braut aö
endurvinna allt efni sem til fellur hjá
þeim og nýta þaö aftur. Eru þeir
jafnvel svo smásmugulegir að þeir
borga mönnum nokkur sent fyrir aö
setja bjórdósimar í sérpoka þegar
menn skila rusli frá heimilum í
ruslageymslumar en þar eru sjálf-
salar sem menn setja pokann i og
hirða svo sín sent. Þannig er
almenningur virkjaöur á frumstigi
endurvinnslustarf sins.
a „Það er ófært að ráðherra fari að
^ setja fótinn fyrir slíkt þjóðþrifa-
fyrirtæki sem Stálfélagið er. Ef
ráðherra breytir ekki ákvörðun sinni,
sem allur almenningur verður að vona,
verður Alþingi að láta málið til sín
taka.”
1 skýrslu Rómarsamtakanna,
Takmörk vaxtarins, sem gefin var út
1972, er bent á þá hrikalegu
staöreynd aö ýmiss konar málmar
eru á þrotum og nauösyn sé á því aö
hef jast handa um aö endurvinna sem
flest efni.
Á undanförnum misserum hafa
nokkrir menn hér á landi gert sér
grein fyrir því aö það gæti verið
skynsamlegt fyrir íslendinga
að hefjast handa um að endurvinna
jám og hafa stofnað félag til þess,
Stálfélagið h/f. Nú er þaö svo að það
getur alltaf orkaö tvímælis hvort
rekstrargrundvöllur sé fyrir slíkum
rekstri, þegar allt er taliö. En þaö
orkar ekki tvímælis aö atvinnustarf-
semi þessi kemur til með að stuðla að
náttúruvemd ef allt þetta jámarusl
hyrfi smátt og smátt. Stæröargráöa
þessa fyrirtækis er sú aö Islendingar
geta vel ráöið viö þetta verkefni eftir
því sem mér skilst. Og ekki vantar
orkuna þó skógarnir séu famir . I
vetur hefur þaö m.a. komiö fram aö
mikil umframorka er til i orkukerfi
landsmanna. Þaö er ef til vill um-
hugsunarvert fyrir landsmenn aö
orkuöflunarfyrirtæki og hugsanleg
iðjuver greiöi nokkur prómill af
rekstri sínum til Skógræktar
ríkisins.
Þjóðþrifafyrirtæki
IDV 29. mars sl. las ég aö iðnaðar-
ráöherra, Sverrir Hermannsson,
heföi neitaö stjórnarformanni
Stálfélagsins h/f um ríkisábyrgö á 50
milljóna króna láni fyrir félagiö.
Iönaöarráöherra hefur vafalaust
sínar ástæður. En hér veröur aö doka
viö. Þaö er ófært aö ráöherra fari aö
setja fótinn fyrir slíkt þjóöþrifafyrir-
tæki sem Stálfélagiö er. Ef ráöherra
breytir ekki ákvöröun sinni sem
allur almenningur verður aö vona
verður Alþingi aö láta málið til sín
taka. Mál þetta varöar öll sveitar-
félög í landinu og allan almenning.
Sú uppsöfnun af alls konar úr-
gangsefnum og rusli sem fylgir nú-
tíma lifnaðarháttum manna ásamt
mikilli loftmengun verðum viö aö
bregöast strax við. Meö
hreinsibúnaði á verksmiöjur og bif-
reiðar ásamt miklu endurvinnslu-
starfi. Oflugur landbúnaöur stuölar
aö minnkandi mengun í and-
rúmsloftinu og er því til hagsbóta
fyrir þá sem í bæjum og borgum búa.
Gras- og skógarplöntur vinna af-
kastamikiö starf í kyrrþey viö
upptöku ýmiss konar efna og við aö
vinna koldíoxíð úr andrúmsloftinu og
skila súrefni til baka meö tillífunar-
starfi sínu. En súrefni er nauðsynleg
öllum sem lífsandann dregur en
hætta er á aö þaö fari nú minnkandi.
Með þvi að efla markvisst endur-
vinnslustarf á úrgangsrusli og stuðla
aö öflugum landbúnaöi fegrum viö
ásjónu landsins, fáum aðgang aö
verömætu hráefni og drögum úr loft-
mengun.
Þorsteinn H. Gunnarsson.
„Á undanfömum misserum hafa nokkrir mann hér é landi gert sér grein fyrir þvi aö þaö gœti verið
skynsamlegt fyrir íslendinga að hefjast handa um endurvinnslu jérns og hafa stofnað félag til þess, Stél-
félagið h/f."
„Hættu að bulla, Alexander”
Kjallarinn
0 „Vandi húsbyggjenda er af sömu
rót og yfirleitt allur vandi sem fólk
glímir við í þessu landi og er af mann-
legum völdum. Vandinn er bullið í
stjórnmálamönnunum. ’ ’
Nátttröllin í ríkisstjóminni viröast
vera aö átta sig á því aö i landinu séu
húsbyggjendur í vanda. Niöurstaöa
þeirra er aö þama sé á ferðinni
greiösluvandi. Það er rugl. Vandi
húsbyggjenda er ekki greiösluvandi.
Vandi húsbyggjenda er af sömu rót
og yfirleitt allur vandi sem fólk glím-
ir við í þessu landi og er af mannleg-
um völdum. Vandinn er bullið í
stjómmálamönnunum. Orsakarinn-
ar er aö leita í ábyrgöarleysi pólitík-
usa sem byggist á stjómkerfisklúöri
og firrir fólk ábyrgö á gerðum sínum
og oröum.
Aumustu bókmenntir á ís-
lensku er sá kjaftavaöalslitteratúr
sem stjómmálaflokkar g'efa út fyrir
kosningar. Sjálfstæöisflokkurinn
sýndi kjósendum þá lítilsvirðingu
fyrir síöustu kosningar aö gefa út
pésa um þaö sem flokkurinn ætlaöi
að gera i húsnæöismálum ef hann
kæmist til valda. Þaö er alveg ljóst
aö aldrei stóð til aö standa viö orð af
því sem þar sagði. Jafnvel sjálfstæð-
ismenn veröa aö átta sig á því aö orð
þeirra og fyrirheit hafa áhrif á vænt-
ingar og viöhorf fólks. Þaö er ekkert
vafamál aö þetta einstaka kosninga-
loforð greiddi mjög fyrir viöskiptum
á fasteignamarkaöi enda ættu kosn-
ingaloforð stærsta stjómmálaflokks-
ins a.m.k. aö vera vísbending. Allt
frá því aö ránskjörum var komið á
hafa fasteignasalar verið að selja
ungu og bjartsýnu fólki eignir á óviö-
ráöanlegum kjörum út á bullið i
ráöamönnum um væntanlegar lausn-
ir og leiðir út úr vandanum.
Það sem af er þessu kjörtímabili
hefur félagsmálaráðherrann komið
reglulega fram í fjölmiðlum og bull-
að um húsnæðisvandann. Hann virð-
ist ekki átta sig á því að enn er til fólk
í landinu sem neyöist til aö binda viö
hann vonir, hlusta á hann vegna þess
að það á ekki annarra kosta völ.
Stjómmálamenn geta ekki leyft sér
aö bulla án ábyrgðar um nánast hvaö
sem er, vekja upp falsvonir hjá fólki
og valda á þann hátt ómældum sárs-
auka og óþægindum.
. . . og þú líka, Friðjón
Friðjón Þóröarson ferðast um
kjördæmiö sitt og bullar um ný at-
vinnutækifæri og Dalabyggöaráætl-
un. Helst viröist hann líta á sig sem
sérlega kjörinn iön- og rekstrarráð-
gjafa. Eg efast um aö hann eöa sér-
fræðingagengiö í Framkvæmda-
stofnun hafi nokkurn tima hugleitt
hversu miklum sársauka og von-
brigðum allt Dalabyggðarbulliö hef-
ur valdið. Enginn vafi leikur á því að
áætlunin kostaði meira í vinnslu, þ.e.
greiðslur til sérfræðinga og kontór-
ista í Reykjavík, heldur en hún kem-
ur til með aö kosta í framkvæmd.
Það er ekki vegna þess að fram-
kvæmdin sé svo ódýr heldur vegna
þess að það verður ekkert gert.
Byggðastefnan hefur reynst bæði
blekking og bull eöa í mesta lagi
vond togarakaupa- og skipasmiða-
stefna. Allt ruglið um jafnvægi í
byggð, stöðvun fólksflóttans og ný at-
vinnutækifæri er vita marklaust.
■ Undan hverju er fólk að flýja? Það er
augljóst, fólk flýr ofstjóm og forsjár-
hyggju kjördæmapotaranna. Það af-
komuöryggi sem byggir á velþóknun
þingmanns innan nefnda eöa ráða er
niðurlægjandi og andstyggilegt. I
Reykjavík fær fólk a.m.k. að vera í
friði að þessu leyti. Það verður ekki
betur séö en aö eina afleiöing
byggðastefnunnar sé stórkostlega
skekktur rekstrargrundvöllur fyrir-
tækja úti um allt land. Með fjár-
austri, sóun og fáránlegri fjárfest-
ingu hefur lífsafkomu fólks í dreif-
býli verið klúörað. Þjóðin verður aö
taka höndum saman; burt meö bull-
ið, förum að gera eitthvað.
Kristófer M. Kristinsson.
KRISTÓFER MAR
KRISTINSSON
FORMAÐUR LANDSNEFNDAR
BANDALAGS
JAFNAÐARMANNA
Byggöastefnan hafur raynst bœfli blekking og bull eða i mesta lagi vond togarakaupa- og skipasmiða-
stefna."