Dagblaðið Vísir - DV - 24.08.1985, Blaðsíða 2

38
DV. LAUGARDAGUR 24. ÁGUST1985
Opinberar heimsóknir stórmenna
geta oftlega valdiö vandræöum þar
sem hinar háu persónur drepa niöur
fæti.
Tveir dýratemjarar í Keekorok
Lodge nærri Masai Mara í Kenya uröu
þannig aö hafa fataskipti um daginn,
þegar fréttist aö páfinn sjálfur myndi
líta við í dýragarðinum þeirra.
Þeir hafa nú, þegar þetta er skrifað,
gengið um í heila viku í hvítum kuflum
sem flaksast um fætur þeirra og svo
baöa þeir út höndunum eins og ein-
hverjir bjáifar.
Þetta verða þeir aö leggja á sig til
þess aö dýrin veröi ekki hrædd viö páf-
ann þegar hann kemur. Páfi hafði
raunar óskaö eftir því aö fá að sjá fíl,
en fílarnir á þessum slóöum eru of
villtir og ekki hægt aö fá þá til aö sýna
af sér neins konar samkvæmishæfni.
Þess vegna á páfi bara aö fá aö hitta
hálftaminn nashyrning — sem
I'autaði fil, fékk nashyrning.
verðirnir eru búnir aö venja viö kjóla-
slátt og pilsaþyt hins æösta preláta.
Ríkisstjórn Japans seldi um daginn
6.786 fermetra lóö í miöborg Tokyo
fyrir 57.500 milljónir ycna sem mun
samsvara um þaö bil 1,2 milljónum ísl.
kr. á hvern fermetra. Þessi lóöarsala
var sögö vera liður í þeirri viðleitni
japönsku stjórnarinnar aö fara í fót-
spor Alberts Guðmundssonar á tslandi
og ýta undir einkaframtakiö og ná
samtímis inn peningum í ríkiskassann.
SPEKI
VIKUNNAR
„Ekki aðeins hefur hann óvenjulega
þekkingu á mannsröddinni og beitingu
hennar, heldur Iag á að ná fram feg-
urstu hljómum, jafnvel úr börkum,
sem viröast hásir, þegar byrjað er aö
syngja. Ingólfur er alvarlegur lista-
maður en hann hefur næmt skopskyn
og samlíkingar hans eru oft hnyttnar
og markvissar og vekja kátínu á æfing-
um ...”
(Nokkrir félagar úr Pólyfónkórnum í
athugasemd viö skrif Mbl. um ítalíuför
kórsins.)
Eftir viku veröur háttskrifuö kvik-
myndahátíð í Feneyjum. Þar verða
myndir eftir leikstjóra á borð viö
Agnés Varda, Alain Tanner, John
Huston, Ridley Scott og Roger Vadim.
Sýndar verða 24 myndir frá 20 lönd-
um á þessari hátið, sem er hin fertug-
asta og önnur í röðinni, og er aö þessu
sinni helguð Walt Disney. Auk þeirra
sem aö ofan eru taldir og eiga myndir í
Feneyjum eftir viku — eru utan-
hátíðargestir eins og Jerzy Skolim-
owski, Maurice Pialat og Manuel de
Oliveira — og fleiri.
*
Sergo Paradzjanov heitir kvikmynda-
leikstjóri frá Armeníu í Sovétríkjun-
um. Paradzjanov féll í ónáö yfirvalda
fyrir fimmtán árum og hefur ekki
fengið aö gera mynd síðan — þar til nú.
Andrej Tarkovsky hefur margoft
sagt hér á Vesturlöndum aö Sergo
Paradzjanov veröi að teljast merkasti
kvikmyndaleikstjóri Sovétmanna nú
um stundir. t vestrinu er hann þekktur
fyrir myndir sem nefndust Litur
granateplanna og Blóörauðu hestarn-
ir. Óánægja yfirvaldanna reis i kjölfar
frumsýningar Granateplanna. Sú
mynd gerist á 18. öld i Armeníu og
fjallar um lif þjóöskálds þeirra
Armeníumanna sem hét Sajat-Nova.
Það skáld töldu Kremlarherrar vera
hættulega þjóöernislega þenkjandi og
oft djarft í listrænum efnum. Yfirvöld
heimtuöu aö myndin yrði kUppt upp á
nýtt og innihaldi hennar og áherslum
breytt. Paradzjanov neitaði — og þar
með blossaði upp óánægja hinna háu
herra.
En nú hefur reiðin sjatnað í þunglynd-
um höfðum i Kreml. Honum leyfist nú
aftur að vinna og er reyndar þegar bú-
inn að gera mynd eftir skáldsögu
Georgíumannsins Daniel Tjukadze,
Virki Suramis. Myndin var frumsýnd
nýlega í Moskvu og Paradzjanov er
kominn af stað í næsta verkefni sem
verður armenskt að ætt og uppruna.
Paradzjanov var settur í fangelsi
1973, ákærður á fölskum forsendum,
sagður kynhverfur og þjófóttur — hon- ,
um var sleppt 1978, en fékk ekki at-
vinnuleyfi. 1982 var hann handtekinn á
nýjan leik, en sleppt, m.a. vegna mót-
mæla frá kvikmyndaleikstjórum í
mörgum löndum.
*
Er þaö hugsanlegt aö í sólkerfi voru
sé einhvers staðar i leynum tiunda plán-
etan? Þessi kenning hefur valdið
stæröfræðingum og stjörnufræðingum
í Moskvu andvöku nokkurri upp á
síðkastið.
Þetta með 10. plánetuna byggir á því
að Plútó skepnan sé eiginlega fylgi-
hnöttur Neptúnusar, tungl sem hafi
losnað af braut sinni fyrir tilverknaö
aödráttarafls óþekktrar plánetu sem
sé 10 sinnum stærri en jörðin.
Samkvæmt þessari kenningu á líka
að vera hægt að útskýra óreglulegar
hreyfingar Plútós, Neptúnusar og
Uranusar.
*
Þeir hjá Sothebys í London reiknuðu
með því að fá 4,5 milljónir ísl kr. þann
dag sem hvíti Mercedes 600 bíllinn
hans Johns heitins Lennon færi undir
hamarinn hjá þeim. Þaö verður
reyndar þann 29. ágúst nk. og þá haldið
sérstakt uppboö sem þeir kalla Rock'n
Roll uppboö — hið fimmta í röðinni.
Þessi M-600 var sérbyggður fyrir
Lennon og afhentur honum í febrúar
1970. Hann notaði bílinn í London í
fimm ár. Enn er tækið eins og það í
upphafi var, sætin klædd hvítu og
svörtu plussi og rúðurnar dekktar.
Annar Beatles-bíll, sem fer undir
hamarinn hjá Sothebys, er alhvítur
Aston Martin DB5 kupé, árg. 1965, sem
George Harrison pantaði sér eftir að
hafa séð sams konar bíl í James Bond
bíómyndinni Goldfinger.
En þessi Aston Martin fer víst bara á
um það bil eina milijón kr.
Á þessu uppboði reikna menn meö
tvöfaldri þeirri upphæö fyrir bílinn
sem Elton John á — tveggja dyra
Delahaye kupé af franskri gerö, sem
upphaflega var hannaður og smíðaður
fyrir maharajann af Mysore.
En þeir ætla ekki aöeins að selja sér-
stæða bíla á uppboðinu þaun 29. Þar
veröa nokkrar teikningar og bréf sem
John Lennon skrifaöi — og er búist viö
því aö hátt verði boöiö í það dót.
„Sælinú. Eg heiti John Lennon. Eg
vil að þú hittir Yoko Ono,” skrifaði
Lennon á tcikningu sem hann gerði af
frúnni og birtist i bókinni Grapefruit.
Teikningin sem hér birtist með á að
skila í kassann á milli 120—200 þús. kr.
Og svo á aö selja búninga sem þeir
Paul McCartney og George Harrison
voru cinhvern tíma í uppi á sviði. Og
þarna vcrður boöinn upp jakki af Lenn-
on: og líka sá frægi hjartarskinnsjakki
sem EIvis Presley átti, handsaumuð
gersemi og með listilegum stungum í
lituðu skinninu. Hann var í þessum
jakka á hljómleikum í Las Vegas 1969.
Fáeinir gripir hafa verið gefnir á
þetta uppboö og á það verð, sem fyrir
þá fæst, að renna til styrktar fötluðum
börnum. Þar á meðal er gamli raf-
magnsgítarinn hans Cliff Richards
sem hann sjálfur reit einhvern tíma
nafn sitt á. Og auk þess ótal hljóðfæri
af ýmsu tagi sem áður tilheyrðu hinum
dýrlegu stjörnum. Eigum við aö skella
okkur?
-K
Dipiómatar allra landa sameinist!
Þetta hugsaði — en sagöi ekki hátt —
hann Viktor Maltsev, varautanrikis-
ráðherra Sovétríkjanna, þegar hann
sagði eftirfarandi (staddur í Stokk-
hólmi í heimsókn): Munuriun á dipló-
mati og hundi? Hann er sá að hundur-
inn lifir sínu eigin lífi en diplómatinn
lifir aftur á móti hundalífi. . .
*
Nú er ákveðið aö söuglcikurinn Skák
(Chess) eftir Abba-drengina Benny
Andersou og Björn Ulvaeus veröi sett-
ur á sviö í Prince Edwards Theatre í
London. Nokkuö er síðan frumsýn-
ing var ákveöin voriö '86. Þaö er ein-
mitt á Prince Edwards sem sönglcikur
Andrew Lloyd Webbers, Evita, hefur
gengið fyrir fullu húsi síðan 1978 og
verður þar áfram á fjölum fram á vor.
Þaö er Tim Rice sem hefur skrifað
BENNY ANDERSSON
textann bæöi viö Evitu og Skák —
þaunig aö segja má að hann leysi sjálf-
an sig af hólmi.
Andrew Lloyd Webber er sjálfsagt
einhver iðnasti söngleikjahöfundur
sem sögur fara af. Einhveru tíma var
þaö sagt um hann — væntanlega í kjöl-
farið á Evitu — að maðurinn væri svo
músikalskur að hann gæti auðveldlega
samið tónlist sem nota mætti við síma-
skrá Reykjavíkur. Slæmt aö maðurinn
skuli ekki hafa drifið vora elskuöu
símaskrá upp á sviö!
*
Það borgar sig víst ekki aö taka of
stórt upp í sig — eins og sagt er. Þaö
fékk fyrirsvarsmaður knattspyrnufé-
lags eins i Noregi að reyna um daginn.
Þessi ágæti maður heitir reyndar Jan
Stensrud og ræður fyrir málcfnum fé-
lags frá Hamkam. Um daginn voru
piltarnir hans að leika þýðingarmikinn
leik gegn góðum mönnum frá Briske-
by. Þegar piltarnir hans Stensrud voru
búnir að fá á sig tvö mörk, staðan 2—0
fyrir þá frá Briskeby, sagði Stensrud
að hann skyldi éta skó sinn ef hans
menn ynnu leikinn. „Og,” bætti hann
við, „ég skal borða báða skóna mina.”
Og svo sigraði Hamkam með 3—2 og
Stensrud var láthui borða skóna sina á
aðalfundi knattspyrnufélagsins í Ham-
kam þann 13. ágúst sl.
M
Peter Morrison, vinnumálaráöhcrra
Thatcher-stjórnarinnar í Brctlandi,
skrifaði um daginn bréf til skrifslofu
einnar í Norðaustur-Englandi, sem sér
um að útvega börum, klúbbum og
knæpum berháttustelpur. í bréfinu
segir að frá og með nú muni vinnumiðl-
unarskrifstofur Stóra-Bretlands ekki
útvega stelpum berháttustörf.
Þessi tiltekna skrifstofa hafði nefni-
lega orðið sér úti um 14 stelpur og 2
pilta fyrir tilstilli vinnumiðlunarskrif-
stofu í Tyneside þar sem atvinnuleysið
er hvað verst.
Og nú er það ekki lengur hægt að út-
vega sér berháttufólk úr hópi atvinnu-
leysingja — og taka laun fyrir.
BILVARGUR I EVRÓPU
Var einhver að segja að
manneskjan væri þróaðri en dýrin?
Yfir á meginlandi Evrópu eru menn
farnir að spyrja sig að því bvort stein-
mörðurinn (martes foina á latínu,
marðartegund sem flækist ekki norðar
en til Danmerkur og hefur aldrei borist
til Islands, guði sé lof) sé í þann veginn
að hefja mikla hefndarherferð gegn
mannkyninu.
Á dögunum tíndi löggan í Þýska-
landi upp 100 dauða meröi og sá að
helmingur þeirra hafði lent undir bíl.
Nú hafa merðirnir ákveðið gagnárás
— á bíla. Þelr fóru hægt af stað, réðust
bara á einn og einn bíl, en hafa nú
valdið skemmdum á þúsundum bíla —
og reyndar eru aðgerðir marðarins svo
grimmilegar að bílarnir eru óhreyfan-
legir á eftir.
Dýrin bíta i sundur rafmagns-
leiðslur og gúmmíslöngur eða hosur.
Þessi árás marðanna hófst í lok
síðasta áratugar. ADt í einu fóru kærur
á hendur torkennilegum árásaraðilum
að hrúgast upp á lögreglustöövum i
Sviss, Austurriki og Bæjaralandi.
Einkum kvartaði fólk undan
skemmdum á raf leiðslum.
Lögreglumaður einn í Winthertur
fór á stúfana og eftir margra nátta
rannsóknir kom hann upp um illvirkj-
ann: það var steinmörðurinn sem sleit
í sundur vatnsslöngur og rafleiðslur.
Smám saman fengu bilaframleið-
endur í V-Þýskalandi áhuga á þessu
máli og fengu dýrafræðinga til að
kanna málið. Könnunin fór þannig
fram að hundruðum bila var komið
fyrir á afmörkuöu engi. Og svo var
steinmerði sleppt á bilana.
Tilraunin var gerð í því skyni að
komast eftir þvi hvort skepnan hefði
sama áhuga á hvers konar efni. Niður-
stöður liggja ekki enn fyrir — nema
hvað vitað er aö bremsuslöngurnar í
Audi eru sagóar verstar á bragðið,
mörðurinn litur naumast við þeim.
Bílar sem nýlega hefur verið ekið,
vélin því enn heit, lokka varginn helst
til sin.
En hvers vegna það? Lyktin
kannski? Heldur mörðurinn kannski
að þar eö bíllinn er heitur sé hann
lifandi andstæðingur? Eða er þetta
bara forvitni?
Eða hefnd? Úlfur og refur eru hinir
gömlu óvinir marðarins. Nú hefur
manneskjan svo gott sem útrýmt þeim
dýrategundum a.m.k. i þéttbýlum
iðnaðarlöndum og billinn er orðinn
helsti óvinur marðarins.
Það er ekki óhugsandi. Mörðurinn
er hreint ekki einn dýra um að leitast
við aö síöðva heimskupör mannsins.
Eða vissu lesendur að mýs höfðu mikil
áhríf á úrslit seinni heimsstyrjaldar-
innar?
Mýs laðast nefnilega að bensín-
leiðslum. Veturinn 1942, þegar Þjóö-
verjar höfðu æpandi þörf fyrir allt sem
rúllaði á austurvígstöðvunum, hrundi
204. skriðdrekaherdeildin og varö til
einskis gagns í langan tíma. Mýs höfðu
nagað sundur leiðslurnar í 100 skrið-
drekum.
En hvernig fer mörðurinn að því að
naga í sundur rafleiðslur án þess að fá
straum? Eða þolir helvitið straum?
Maöur hefur svo sem dapurlegar
minningar frá bernskudögum, þegar
maður dundaði sér við aö hjakka
sundur raflinu án þess að taka úr sam-
bandi. Kann mörðurinn einhverja að-
ferð til að koma i veg fyrir skamm-
hlaup?
Sennilega er mörðurinn klókari en
maðurinn. Það er nefnilega til skjal-
færð sönnun á því að dýr læra fyrr en
maðurinn allt um hættu þá sem af raf-
magni getur stafað.
Við notum rafmagnsgirðingar til
þess að hefta för dýra. Það er meira að
segja notaður rafstraumur til að láta
kýrnar „kukka” á réttan stað i flórinn
(maöur hefur lesið um þaö í land-
búnaðarritunum) — en það kemur
þessu ekki við.
Við þekkjum öll rafmagnsgirðingar.
Og líka þá aðferð að grafa raflínu í
jörðina umhverfis hús. Svo festir
maður ofurnæmt tæki i hálsbandið á
voffanum sínum og hann fer aldrei út
fyrir þennan ákveðna radíus.
En það eru rafmagnsgirðingarnar
sem eru algengastar. Og hér kemur
hin skjalfesta sönnun: Hestur þarf
ekki að snerta rafmagnsgirðinguna
nema einu sinni — síðan kemur hann
ekki nærri henni. Kýr þarf að fá raf-
stuð þrisvar áður en hún fær það inn i
sinn þykka haus að best sé að láta
leiðsluna vera. Kind þarf aö snerta
strenginn fimm sinnum. Grís ellefu
sinnum og nemandi á Hvanneyri (eða
Hólum) snertir strenginn sextán
sinnum áður en hann skilur til fulls að
þessi strengur er eitthvað skrítinn...
Reyndar er þessi útreikningur
danskur — og gæti þess vegna átt við
okkur hér, sem einu sinni vorum dönsk
nýlenda...
En mörðurinn hefur grafið upp
stríðsöxina.