Dagblaðið Vísir - DV - 21.02.1986, Blaðsíða 14

14
DV. FÖSTUDAGUR21. FEBRÚAR1986
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar. JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjórar: JÖNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PALLSTEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLT111, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF., ÞVERHOLT111
Prentun: ARVAKURHF. - Askriftarverð á mánuði 450 kr.
Verð i lausasölu virka daga 45 kr. - Helgarblað 50 kr.
Ánauðugurhópur
Fyrirheit ráðamanna um húsnæðismál hafa síðustu
ír að miklu verið sem marklaust bull. Ekki verður séð,
tð stærstu loforðin hafí nokkru sinni verið hugsuð til
nda. Formenn stjórnarflokkanna hétu miklum úr-
ótum í septemberyfirlýsingu sinni 1984. Enn hefur það
ekki komið til framkvæmda. Sama máli gegnir um fyrir-
heitin á síðastliðnu ári.
Stjórnarherrarnir hafa fyrir löngu gefið vilyrði um,
að skammtímalánum húsbyggjenda verði breytt í löng
lán og vísitölutrygging afnumin. Núverandi fjármála-
ráðherra lofaði slíku snemma vetrar. Ekkert hefur orðið
úr framkvæmd. Bankastjórar hafa maldað í móinn. Við
það hefur setið. Nú eru úrbætur í húsnæðismálum ofar-
lega á baugi í samningaviðræðunum. Margir óttast, að
niðurstaðan þar verði einnig núll og fulltrúar launþega
muni bregðast sínu fólki í því efni. Vonir hafa verið
vaktar síðustu vikur, talað um mjög mikla aukningu
lána til húsbygginga og íbúðarkaupa. Ekki er víst, að
af slíku verði. Svo gæti farið, að þetta hafi verið falsvon-
ir.
Hrjáðir húsbyggjendur fjölmenntu á fund í Háskóla-
bíói um síðustu helgi. Þúsundir eiga um sárt að binda.
Margir verða undir. Aðrir reyna að þrauka í lengstu
lög, verða ánauðugur hópur, sem vinnur myrkranna í
milli og eltist við bankastjóra, þrælbundinn á klafa
vandamálanna. Nú skal ekki fjölyrt um þá, sem reistu
sér hurðarás um öxl og hefðu mátt vita betur. En það
er aðeins lítið brot af þessum fjölda. Langflestir hafa
ekki rasað um ráð fram, miðað við aðstæður og fyrirheit
stjórnvalda hverju sinni. Það gildir ekki sízt um þáj sem
stóðu í húsbyggingum, þegar laununum var haldið( nær
óbreyttum,,meðan lánskjaravísitala og vextir ruku upp.
Ráðherrar hafa lýst þessu sem mistökum og slysi, jajfnvel
forsætisráðherra. Þetta fólk verður ekki sakað um að
hafa ekki farið að meq fullu viti. Vandinn hefur verið
sú stefna, sem ríkti. Stjórnvöld hafa margsinnis gqfið í
skyn, að úr vanda þessa fólks verði greitt. Enginn efast
um réttmæti krafna þess. Menn finna aðeins einhvdrjar
smugur til að komast hjá að gera vel við þennan ánauð-
uga hóp. Á meðan fara eignir hans undir hamarinn eða
eru seldar við mikil vandræði.
Það er hárrétt hjá húsnæðishópnum, að helzt þarf
að leysa vanda þess fplks, sem byggt hefur síðustu ár,
til dæmis frá 1980. Misjgengi vísitalna launa og lánskjara
var mest 1982-84. Miklu skiptir, að lán húsnæðiskerfis-
ins eru enn alltof lítill hluti kostnaðar við byggingar
eða íbúðarkaup. Einnig það virðist vera viðurkennt á
æðstu sföðum, ef maíka má fullyrðingar síðustu vikna.
Vegna jiessa hefur fjoldinn hrakizt til að taka skamm-
tímalán í bönkum, með háum vöxfcum. Þessum lánum
þarf að breyta í lán til 10-15 ára, enda hefur fólkið byggt
eða keypt mjög varanleg verðmæti, sem ekki á að þurfa
að greiða á 2-3 árum.
Taka verður sérstaklega undir þá kröfu húsnæðis-
hópsins, að verði breytingar gerðar til bóta, þá verður
að tryggja það, að þeir, sem festu kaup á húsnæði á
undanförnum árum, geti gengið inn í hið nýja kerfi.
Auðvitað verður að tryggja varanlegar úrbætur í hús-
næðismálum, sem eru eitt versta vandamál allrar al-
þýðu. En það verður enn fremur að sjá til þess að bjarga
þeim þúsundum manna, sem eiga við nær óleysanlegan
vanda að stríða vegna aðstæðna síðustu ára.
Haukur Helgason.

,Menn eru farnir að halda að það sé eðlilegt að vinna tvöfaldan vinnudag til að draga fram lífið,
1. Pj §Bj i
yjy WM
, L ‘i-,- ■ si
IÍÍ>iw

Öll laun eru lág
Fyrir nokkrum dögum sátu fjórir
glæsilegir menn í sjónvarpssal og
ræddu kjarasamningana. Formað-
ur BSRB, forseti ASÍ, fjármálaráð-
herra og framkvæmdastjóri Vinnu-
veitendasambandsins ræddu lífs-
kjör landsmanna við Pál Magnús-
son. Þessir fjórir menn hafa um
þessar mundir afkomu íslenskra
launþega í hendi sér, og þess vegna
vakti það athygli að enginn þeirra
nefndi launatölur, aðeins prósent-
ur, loforð um stöðugt gengi, „fyrir-
greiðslu" i húsnæðismálum,
breyttar reglur um veikindaleyfi,
sem raunar eru afturför frá þeim
reglum sem gilt hafa, og svo fram-
vegis. Annað var einnig sérkenni-
legt: Svo var að heyra sem Vinnu-
veitendasambandið og verkalýðs-
samtökin væru sameiginlega að
semja við Þorstein Pálsson en ekki
samtök launþega við Vinnuveit-
endasambandið.
Ölmusumenn
Mér vitanlega hefur Þorsteinn
Pálsson engin umráð yfir öðrum
sjóðum en ríkissjóði, þ.e.a.s. þeim
sjóði sem við launþegar eigum
sjálfir. Og það er ekki þangað sem
við viljum sækja launahækkanir
sem atvinnurekendur eiga að
greiða. Við viljum sækja þær til
þeirra sjálfra. Og við viljum tala
við þessa menn í tölum. Við viljum
útskýra fyrir þeim hvaða laun
menn verða að hafa til að geta
framfleytt sér og sínum í þessu
landi, þar sem svo er nu komið að
þúsundir launþega eru orðnir ölm-
usumenn þó að þeir vinni daglangt.
Hagstofa íslands hefur þegar
upplýst landsmenn um fjárþörf
vísitölufjölskyldunnar, fjögurra
manna fjölskyldu. Sú upphæð er
nú 70-80.000 kr. Ég hef leyft mér
að benda á það á Alþingi að ekki
einu sinni alþingismenn hafa þessi
laun, fiskvinnslufólk ekki helming-
inn af þessari upphæð þó að það
vinni í bónus, Sóknarfólk varla
þriðjung þessarar upphæðar. Og
hver eru viðbrögðin? Afturhaldið
þolir ekki tölur og kýs að snúa út
úr með háði ög spotti um kvartanir
alþingismannsins um eigin laun.
Ofangreindir fjórir fulltrúar vinnu-
Kjallarinn
GUÐRÚN
HELGADÓTTIR
ALÞINGISMAÐUR
ALÞÝÐUBANDALAGSINS
markaðarins eru ekki yfir sig hrifn-
ir heldur þegar alþingismenn fara
að vola um lág laun. Enginn þeirra
fjögurra hefur heldur undir 120.000
kr. á mánuði og þeir kæra sig
ekkert um að um það sé rætt opin-
berlega. Tölum saman í prósentum,
landsmenn góðir.
Prósentuþvæla
Eitt dæmi um prósentur: Reykja-
víkurborg lofar nú að lækka dag-
vistargjöld fyrir börn á dagheimil-
um borgarinnar um 5% eftir að þau
voru hækkuð um 20% um áramót.
Einstætt foreldri greiðir nú 3300
kr. á mánuði, hjón 5000 kr. „Kjara-
bótin“, sem borgin býður nú ein-
stæða foreldrjnu, er kr. 165 á
mánuði, hjónunum kr. 250! Það er
ekki aldeilis ónýtt fyrir einstæða
móður, sem hefur e.t.v. 20.000 kr. á
mánuði, að fá þarna 165 kr. í vas-
ann á mánuði hverjum. Og fái hún
þess utan 3% launahækkun, sem
eru 600 kr. á mánuði, verður hún
kr. 765 ríkari. Sú getur slegið um
sig.
Svona er innihald prósentuþvæl-
unnar sem launþegum er boðið upp
á þegar verið er að semja um kaup
og kjör. Um peninga má ekki tala.
Við sem höfum fyrir heimili að sjá
verðum hins vegar að eiga ein-
hverja peninga til að brauðfæða
börnin okkar og reka heimilin
okkar. Ég geri ráð fyrir að matur-
inn í mín börn sé á sama verði og
maturinn á heimilum fiskvinnslu-
fólksins og það vill svo til að ég
veit hvað hann kostar. Þess vegna
er það ekkert feimnismál fyrir mér
að fjögurra manna heimili þarf
a.m.k. 60.000 kr. á mánuði. Örfáir
launþegar afla þeirra tekna með
dagvinnu sinni og fæstir þó að tveir
vinni fyrir heimili. Umræða um
laun er þess vegna úr öllu sam-
hengi við fjárþörf heimilanna og
sú staðreynd er falin í þvælukennd-
um ræðum um prósentur. Enda eru
launþegar hættir að hlusta og
sumir að hugsa. Menn eru farnir
að halda að það sé eðlilegt að vinna
tvöfaldan vinnudag til að draga
fram lífið. Þeir eru farnir að sætta
sig við að tvenn laun þurfi til að
framfleyta einum einstaklingi. Það
er löngu orðið fáránlegt og ósæmi-
legt að aðilar vinnumarkaðarins
sitji og rausi við fjármálaráðherra
um leiðir til að komast hjá því að
atvinnurekendur greiði launþegum
laun sem þeir geta lifað af.
Hverjir græða?
Enda er engin ástæða til þess.
Þjóðartekjur Islendinga hafa auk-
ist um 9,6% frá árinu 1983. Aldrei
hefur betur aflast en á árinu 1985
og markaðshorfur eru með bestá
móti. Aldrei hafa landsmenn unnið
meira og verður að leita til van-
þróaðra þjóða til að íinna svo lang-
an vinnudag sem hér á landi. Hvar
er svo allt þetta fé sem aflað er?
Það hefur verið flutt til 20% þjóð-
arinnar sem hefur falið það okur-
körlum og bröskurum til ávöxtun-
ar. Það er hjá stórkaupmönnum
sem græða á tá og fingri, ekki síst
eftir að þjóðinni voru afhent
greiðslukort til að viðhalda eyðsl-
unni þegar launin höfðu rýrnað um
45%. Þetta fólk kemst hjá því að
greiða gjöld sín til samfélagsins,
en fær ókeypis menntun barna
sinna, heilsugæsluþjónustu, vegi
undir glæsibifreiðar sínar og brýr
yfir laxárnar sínar hjá okkur hin-
um. Þetta fé viljum við ná í aftur,
og það er heilög skylda forustu-
manna launþegasambandanna að
einbeita sér að því. Vaxtastefnu
Þorsteins Pálssonar ræðum við
alþingismenn við hann á Alþingi
og þar liggja nú fyrir tillögur okkar
alþýðubandalagsmanna um lausn
húsnæðisvandans. Stuðningur
launþegasamtakanna við þær til-
lögur er sjálfsagður, en launþegar
eiga kröfu á að fá aftur það fé sem
af þeim hefur verið tekið.
Guðrún Helgadóttir
a „Enginn þeirra fjögurra hefur heldur
^ undir 120.000 kr. á rqánuði og þeir
kæra sig ekkert um að um það sé rætt
opinberlega. Tölum saman í prósentum,
landsmenn góðir.“