Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.1986, Blaðsíða 9

FÖSTUDAGUR 17. OKTÓBER 1986.
9
Utlönd
Wole Soyinka.
Bókmenntaverð-
laun Nóbels til
Nígenumanns
Sænska bókmenntaakademían til-
kynnti í gær að nígeríski rithöfimd-
urinn Wole Soyinka hefði hlotið
bókmenntaverðlaun Nóbels í ár.
Woyinka er fyrsti Afríkumaðurinn
sem verðlaunin hlýtur en um árabil
hafa nokkrir aðrir afrískir höfundar
verið orðaðir við þau, þar á meðal
Leopold Senghor í Senegal og sam-
landi Woyinkas, Chinua Achebe.
Afkastamikill leikritahöfundur
Soyinka, sem fæddur er árið 1934,
er afkastamikill leikritahöfundur en
hefur einnig skrifað skáldsögur (The
Interpreters, 1965, Season of Anomy,
1973) og ljóðabálka (Idanre, 1967,
Ogun Abibiman, 1976), auk þess sem
nokkur ritgerðasöfn hans hafa verið
gefin út (Myth, Literature and the
African World, 1976).
Soyinka er af Yoruba ættbálki sem
hefur látið mikið að sér kveða í níg-
erískum menningarmálum en hefur
ævinlega áréttað að góður rithöf-
undur sé hafinn yfir þjóðemi sitt.
Hann telur sjálfan sig alþjóðlegan
rithöíúnd en ekki sérlegan talsmann
svörtu Afríku, þess sem Leopold
Senghor nefndi „négritude".
Soyinka hlaut menntun sína í há-
skólunum í Ibadan og Leeds og á
öndverðum sjötta áratugnum var
hann tengdur Royal Court leikhús-
inu í London en þar var fyrsta leikrit
hans sett á svið.
Fyrstu leikrit Soyinkas em gam-
anleikir sem gerast meðal sveitafólks
en í seinni leikritum, sem oft eru
skrifuð fyrir leikfélög í háskólum,
færist hann meira í fang, bæði hvað
form og hugmyndir snertir.
Rauði þráðurinn í þessum leikrit-
um, svo og fleiri bókmenntaverkum
Soyinkas, er togstreitan milli þjóð-
legrar og alþjóðlegrar menningar,
en hvomga vill hann gefa upp á
bátinn.
Aðgengilegt frásagnarform
Jafnframt leikritun hefur Soyinka
gott lag á einföldu og aðgengilegu
frásagnarformi, eins og glöggt kem-
ur fram í sjálfsævisögu hans, Aké,
sem út kom árið 1981.
Soyinka hefur ennfremur gert
nokkrar kvikmyndir með aðstoð
bandarískra blökkumanna.
í borgarastríðinu í Nígeríu var
Soyinka fangelsaður i tvö ár og seg-
ir frá fangelsisdvöl sinni i „Maður-
inn sem dó: Fangelsisminningar",
1972.
Soyinka hefur jafiian verið á skjön
við ýmsar þær hugmyndir sem verið
hafa efst á baugi meðal menntaðra
Afiíkubúa og því hefur hann oft-
sinnis |sætt harkalegri gagnrýni.
En málsmetandi sérfræðingar í
ensk-afrískum bókmenntum telja
engan núlifandi höfund hafa lagt
eins mikið af mörkum til þeirra og
Wole Soyinka.
Ekki er vitað til þess að verk Soy-
inkas hafi verið þýdd á íslensku.
-ai
Holland
Vonbrigði vegna
niðurstöðu fundarins
Sigiún Harðaidóttir, DV, Amsterdam:
Mikil spenna hefur verið hér í Holl-
andi undanfamar vikur vegna fundar
Reagans og Gorbatsjovs í Reykjavík
um síðustu helgi. Holland er eitt þefrra
Evrópulanda sem fóstra kjamorku-
vopn. Stendur til að bæta við nokkrum
meðaldrægum kjamaflaugum með
staðsetningu í Woensdrecht.
Andstæðingar kjamorkuvopna
bundu vonir við að niðurstöður fund-
arins í Reykjavík yrðu til þess að
áætlun um niðursetningu meðal-
drægra kjamaflauga í Woensdrecht
yrði felld niður en ljóst er nú að fundi
loknum að engar breytingar verða á
kjamorkuvígbúnaðaráætlunum í
nánustu framtíð og þykir íslands-
fundurinn misheppnaður.
I fjarveru utanríkisráðherra sendi
Lubberrs, forsætisráðherra Hollands,
hollenska þinginu bréf síðastliðinn
mánudag þar sem hann segir fundinn
í Reykjavík hafa óumdeilanlegá verið
árangursríkari en í upphafi hefði mátt
búast við.
Er yfirlýsing forsætisráðherra í and-
stöðu við umíjöllun fjölmiðla sem telja
njikilvægu tækifæri til samninga um
samdrátt kjamorkuvopna hafi verið
glatað.
Vegna fundar Reagans og Gor-
batsjovs í Reykjavík hefur ísland sem
ríki og íslendingar sem sjálístæð þjóð
einnig verið í sviðsljósinu. Sjálfstæðis-
barátta íslendinga fyrr á öldinni
dregin fram og rómantísk utnfjöllun
um land fagurra kvenna, samanber
ungfrú heimur, Hólmfríður Karlsdótt-
ir, og sterkra karlmanna, samanber
Jón Páll, sterkasti maður heims, hefúr
þótt blaðamatur. Samningastaðurinn
Höfði hefur einnig fengið sinn skerf
af áhuganum, ýmist sem draugahús
eða timburhús sem þykir heldur fá-
tæklegt og skopteikningar af drauga-
húsinu Höfða birtust í NRC
Handelsblad síðastliðinn mánudag.
Það þótti mikil bjartsýni hér í Holl-
andi að halda fund valdamestu manna
heims á íslandi þar sem íslenska lög-
reglan er ekki vopnum búin og enginn
her í landinu til að annast öryggis-
vörslu, og það þótti bara fyndið að
Hjálparsveit skáta skyldi annast þann
lið.
Að afstaðinni helgi er til þess tekið
hversu vel hafi tekist til með allt
skipulag og framkvæmd fundarins af
íslendinga hálfu, þrátt fyrir herleysið
og þessi hugmynd að halda fund valda-
mestu manna heims á Islandi hafi ekki
verið svo fjarstæðukennd þegar upp
er staðið.
FARSÆLL
FORYSnJMAÐUR
tryggjum
✓
Birgi Isleifí Gunnarssyni
glæsilega kosningu
í prófkjörinu
-STUÐNINGSMENN-