Dagblaðið Vísir - DV - 30.05.1987, Síða 14

Dagblaðið Vísir - DV - 30.05.1987, Síða 14
14 LAUGARDAGUR 30. MAÍ 1987. Farmanna- og fiskimannasamband Islands verður fimmtíu ára á þriðju- daginn. Sambandið hefur gert mikið átak í hagsmunamálum sjómanna á starfsferli sínum og verður það seint fullþakkað. í tilefni af þessum tíma- mótum ræddi Helgarblaðið við Konráð Gíslason kompásasmið, þann eina eftirlifandi úr framvarða- sveitinni sem beitti sér fvrir stofnun sambandsins. „Meginmarkmiðið með stofnun samtakanna var að sameina krafta sjómanna sem voru sundraðir í ótal félögum. Við vildum að sameinaðir berðust sjómenn fyrir lífsnauðsyn- legum hagsmunamálum, ekki bara launum, og voru örvggismálin sett þar á oddinn." sagði Konráð Gísla- son kompásasmiður í samtali við DV. Farmanna- og fiskimannasam- bandið verður fimmtíu ára á þriðju- daginn kemur og hefur komið ýmsum góðum málum á rekspöl. sjómönnum til hagsbótar. „Það voru félög úti um allt land en þau voru svo fámenn því í þeim voru eingöngu stýrimenn, skipstjór- ar og vélstjórar, skólagengið fólk. Félögin unnu ekki nógu vel saman, þau voru að gera samþvkktir hvert í sínu horni og þær samþykktir lentu bara í ruslakörfum stjórnvalda því það vantaði allan slagkraft í barátt- una. Frá fyrstu tíð hefur það tíðkast varðandi sjómannastéttina að veita undanþágur í sambandi við alla skapaða hluti. Það er eins og það þurfi enga menntun til þess að vera sjómaður. Þó til séu skólar sem mennta skipstjórnarmenn þá telst það ágætur siður að taka nánast hvern sem er og veita honum undan- þágu til að stjórna skipi þótt hann hafi enga menntun til þess. Nú er ég ekki að neita þvi að lífs- reynslan er mikils virði og að það sem við erum að læra af bókum er í rauninni reynsla genginna kynslóða. En það er nauðsynlegt að þeir sem stjórna skipum og bera ábyrgð á lífi manna hafi lært það sem hægt er af bókum og bæti síðan eigin reynslu við. Rétt eins og það þarf bílpróf til að stjórna bifreið. Við vorum á móti því að menn, sem ekkert höfðu lært, fengju sömu rétt- indi og fulllærðir menn með undan- þágum gefnum af mönnum sem lítið vit höfðu á málefnum sjómanna. Svo fóru vitagjöldin bara í ein- hverja eyðslu hjá ríkinu. Við vildum, á meðan ströndin var ekki fulllýst, að vitagjöldin færu öll í vitana. Svo vorum við með hugmynd, sem reyndar varð ekkert úr, að vitaverð- irnir væru menn sem hefðu verið til sjós. Að þeir hefðu skilning á því sem þeir væru að gera. Ég er ekki að segja að vitaverðirnir séu ekki ágætis- menn út af fyrir sig en mér hefði fundist eðlilegra að þeir hefðu reynslu af sjómennsku.“ Sjómenn í vitavörsluna „Þá var ýmislegt sem við þurftum að gera til að bæta afkomu sjó- manna, ekki bara varðandi kaupið, enda liðu mörg ár þar til við fórum að snerta á kaupmálunum, en ýmsu öðru gátum við breytt. Til dæmis gátum við komið því á að lyftur væru notaðar við síldarlöndun. Það var mikil bót að því. Með stofnun sambandsins varð til afl sem gat barist fyrir málefnum sjó- manna af meiri krafti en áður hafði verið til og það hefur komið geysi- mörgum málum fram. Þó er margt sem enn hefur ekki náð fram að ganga. Til dæmis þurfa bátasmiðir ekki enn að hafa próf. Það getur hver sem er smíðað bát en ef þú ætl- ar að smíða fjós þarftu að læra i þrjú ár! Menn fara með teikningar til Sigl- ingamálastofnunar til samþykkis og svo er bara að fá sér hamar og sög og fara að smíða. Það er engin skvlda að menn læri skipasmíði áður en þeir fara að smíða báta. Ég veit að það eru margir sem geta smíðað ágætis báta þó að þeir séu ólærðir en ég er líka viss um að það eru ýmsir sem geta fengist við lækningar þó að þeir hafi aldrei í háskóla kom- ið. Þeim mönnum yrði sennilega seint veitt lækningaleyfi. Eða menn orðið bílstjórar án þess að fá bílpróf. Sambandið var stofnað til þess að vinna að málum eins og þessum. Það var til félag sem hét Skipstjóra- og stýrimannafélag Reykjavíkur. Það var beinlínis stofnað til þess að sporna við því að lítt eða ekkert lærðir menn fengju að stjórna hvaða skipi sem væri.“ Menntunarmálin - Voru menntunarmál sjómanna í miklum ólestri á þessum árum? „Til þess að komast í Stýrimanna- skólann urðum við að vera í átján mánuði á togurum sem voru yfir hundrað tonn og svo í átján mánuði á bátum. Og það var ekki alltaf auð- velt að fá pláss á stóru skipunum. Hins vegar þurftu þeir sem tóku svo- kallað pungapróf aðeins að vera á bátunum. Sjómenn utan af landi höfðu því aðeins tækifæri til að vera á litlum skipum og bátum og áttu þess ekki kost að taka annað en pungapróf. Þetta varð því til þess að úti á landi voru fáir sjómenn með full skipstjórnarréttindi sem aftur varð til þess að öll stóru skipin voru í Reykjavík. Þegar togararnir fóru Konráð Gíslason við vinnu sína. Hann er orðinn 83 ára en vinnur samt fullan vinnudag. Hann er ótrúlega hress og ern þótt hann sé farinn að missa sjónina dálitið. „Málefni sjómanna hafa mjög færst til betri vegar“ - segir Konráð Gíslason kompásasmiður, einn af frumkvöðlum Farmanna- og fiskimannasambandsins sem stofnað var fyrir fimmtíu árum

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.