Dagblaðið Vísir - DV - 29.07.1987, Blaðsíða 10

10
MIÐVIKUDAGUR 29. JÚLÍ 1987.
Utlönd
Það verður að öllum líkindum eng-
inn venjulegur afinælisdagur hjá
Giovanni Goria á morgun. Ekkert
virðist benda til annars en að hann
verði þá orðinn yngsti forsætisráð-
herra Italíu frá því að seinni heims-
styijöldinni lauk.
Goria, sem verður 44 ára, var ekki
minna undrandi en allir aðrir ítalir
þegar honum var falin stjómarmynd-
un fyrir tveimur vikum. Kristilegir
demókratar, sósíalistar, sósíaldemó-
kratar, repúblikanar og frjálslyndir
hafa nú komið sér saman um hann sem
næsta forsætisráðherra ftalíu.
ftalir eru orðnir vanir því að sjá
hvert forsætisráðherraefnið á fætur
öðm ganga inn og út um dyr hallar
forsetans áður en tekist hefur að
mynda stjóm.
Ný kynslóð
En fyrrum fjármálaráðherranum
hefúr veist það auðvelt. Stjómmála-
skýrendur telja að skýringin á þessum
óvenjulega hraða, á ítalskan mæli-
kvarða séð, sé fremur núverandi
stjómmálaástand en einstakir hæfi-
leikar Goria.
Að endurskoðandinn frá Asti á
Norður-Ítalíu skuli hafa náð svo langt
þykir samt merkilegt vegna þess að
Goria er fulltrúi nýrrar kynslóðar
kiistilegra demókrata sem hingað til
hafa verið í skugganum af eldri flokks-
meðlimum síðastliðin fjörutíu ár.
Nefna má Giulio Andreotti sem er
orðinn 68 ára gamall. Hann hefúr ver-
ið forsætisráðherra fimm sinnum og
þegm Goria var að stíga sín fyrstu
skref var Andreotti að setja saman
fyrstu stjóm Ítalíu eftir heimsstyrjöld-
ina síðari. Og flokksbróðir hans,
Fanfani, sem er 79 ára að aldri, mynd-
aði sína fyrstu stjóm árið 1954 og þá
sjöttu í apríl síðastliðnum. Áhrif
Andreottis em enn gífurleg, bæði inn-
an flokksins og sem utanríkisráðherra.
Málamiðlun
Goria hefur ekki verið lagt það til
Giovanni Goria
- yngsti forsætisráðherra Ítalíu
Giovanni Goria á tali við fréttamenn eftir að forseti Ítalíu fól honum stjórnarmyndun þann 13. júlí síðastliðinn.
Símamynd Reuter
lasts að kynþokki hans er miklu meiri
en þessara öldmðu flokksbræðra hans.
Það er langt síðan þeir gátu gortað
af slíku.
Talið er að árangur Goria stafi að
miklu leyti að því að hann var ein-
hvers konar málamiðlun, valinn vegna
þeirrar sjálfheldu sem leiðtogar sósíal-
ista og kristilegra demókrata vom
komnir í.
Francesco Cossiga, forseti Ítalíu, var
ekki öfundsverður af því verkefni sínu
að reyna að ráða fram úr því sem virt-
ist vera orðin óleysanleg deila milli
hinna tveggja flokka. Hann tók það
til bragðs að kalla Goria heim úr sum-
arleyfi frá Norður-Ítalíu.
Sumarleyfi
Italska blaðið II Giomale segir Goria
hafa náð svo skjótum árangri vegna
þess að stjómmálamennimir séu orðn-
ir langeygir eftir sumarleyfi í ágúst,
hvort sem þeir ætli að sóla sig á
ströndinni eða halda til fjalla. Þeim
þyki einhver stjóm betri en engin.
Fáir stjómmálamenn, fyrir utan
Goria sjálfan, búast við að stjóm hans
haldi velli lengur en níu mánuði. Það
jrði samt nógur tími til þess að stjóma
landinu á meðan sumarleyfi standa
yfir og einnig nógur tími til þess að
koma fjárlagafrumvarpinu í gegnum
þingið.
Níu mánuðir em einnig sæmilega
langur tími ef miðað er við ítalskar
aðstæður, stjóm Fanfanis í apríl síð-
astliðnum varaði ekki lengur en tíu
daga.
Þó svo að Goria komi ekki til með
að reynast eldri og reyndari stjóm-
málamönnunum skæður keppinautur
þá þykir það ekki fara á milli mála
að eftir fimm ár í fjármálaráðuneytinu
sé hann með báða fætuma á jörðunni.
ítalir hafa einnig komist að því ef'tir
langa og bitra reynslu að ekkert er
eins og það sýnist í ítölskum stjóm-
málum og Goria gæti átt eftir að valda
þeim vonbrigðum.
Hátækni að víkja
fýrir hæfilegri
í þróunarlöndum
Leiðtogar þriðja heims ríkja hafa
undanfama áratugi lagt þunga
áherslu á að iðn- og tæknivæða lönd
sín og hafa oft lagt mikið fjármagn,
jafnvel steypt sér í þungar skuldir,
til að ná markmiðum sínum í þeim
efnum. Hin síðustu ár hefur mörgum
þeirra þó orðið ljóst að árangur þess-
arar viðleitni er næsta rýr. Stökkið
beint úr átjándu öldinni yfir í þá
tuttugustu, sem iðnvædd ríki vest-
ræna heimsins tóku á tveim öldum,
verður ekki tekið á tveim áratugum.
Þjóðfélög þeirra ráða ekki við breyt-
ingamar sem fylgja í kjölfarið, þeim
nýtist ekki hátækni eða framleiðslu-
aðferðir Vesturlanda.
Samdráttur í þróunaraðstoð og
tregða í flæði lánsfjármagns, sem
skapast hefúr vegna greiðsluerfið-
leika þriðja heimsins, hefur einnig
ýtt undir stefnubreytingar í iðn- og
tæknivæðingu þróunarlanda. Sam-
an hafa þessir þættir aflað mikils
fylgis við nýja stefiiumörkun, sem
felst í því að í stað hátækni komi
það sem nefrit hefur verið „hæfileg"
tækni.
Ekki í jafnvægi
Framleiðsluhættir Vesturlanda
henta iOa í þriðja heiminum. Kostn-
aður við uppbyggingu og rekstur
einstakra vinnustaða hefur verið
allt of hár fyrir snauð samfélög,
tæknivæddur iðnaður skapar of fá
störf til að leysa efnahagsvanda
þeirra, framleiðsla þessa iðnaðar er
oft utan við neysluheim íbúa ríkj-
anna, í stað þess að miðast við þarfir
þeirra.
Eitt af stærri vandamálum iðn-
væðingar í þriðja heiminum hefur
verið skortur á gmnnmenntuðu
starfsfólki. Vestrænn iðnaður krefst
þess að starfsmenn, jafnvel þeir sem
teljast almennir verkamenn, hafi
ákveðna lágmarksmenntun. Án
hennar er talin hætta á að mistök í
framleiðslu, bilanir á tækjum og
búnaði og slælegur rekstur verði
fyrirtækjum fjötur um fót.
Sú staðreynd að í þriðja heiminum
er víða skortur á starfsfólki sem get-
ur lesið leiðbeiningar um starfsað-
ferðir og tækjanotkun leggst einnig
á eitt með þeim slysum, sem hafa
orðið í viðkvæmum iðnaði, svo sem
efnaiðnaði í Indlandi, um að vekja
ótta gagnvart því að láta þriðja
heiminum í hendur hátæknibúnað.
Nýtist ekki
Líklega er hvergi eins augljóst og
í upplýsingaiðnaði að þriðji heimur-
inn á töluvert í land með að nýta
sér hátækni Vesturlanda.
Stjómvöld margra þróunarríkja
hafa lagt áherslu á kaup á sjón-
varpsstöðvum, fullkomnum sím-
stöðvum, flóknum tölvubúnaði og
öðru því sem tilheyrir stjómun og
framkvæmd upplýsingaflæðis á
Vesturlöndum.
Þessi búnaður liggur víða ónotað-
ur, enda von þar sem almenningur
á ekki sjónvarpstæki, símalínur ná
aðeins til helstu borga og tölvur telj-
ast galdratól.
Hæfileg tækni
Sú nýja stefna, að vega og meta í
hverju tilviki hvaða tækni telst hæfi-
leg fyrir þróunarríki, gæti breytt
þróunarhraða þeirra gjörsamlega.
Hún á sér enda ekki aðeins fylgjend-
ur meðal stjómmálaleiðtoga og
þeirra sem vinna að þróunarmálum,
heldur hefúr sýnt sig að mörg stór-
fyrirtæki heimsins em reiðubúin að
vinna að henni.
Mörg þeirra hafa unnið að hönnun
og framleiðslu á tækjabúnaði sem
íbúar þróunarríkja ráða við án þess
að hann raski samfélagi þeirra óhóf-
lega.
Hið sama er að gerast í upplýsinga-
miðlun. Þar er nú unnið að upp-
byggingu kerfis sem Vesturlandabú-
um mjmdi ef til vill finnast frumstætt
en tryggir hins vegar að upplýsing-
amar komist á þann stað sem þeim
er ætlað. I stað tölvunets kemur ef
til vill uppbygging prentiðnaðar, í
stað fjarkennslu um sjónvarp ferða-
búnaður farandkennara.
Svo virðist sem þróunaraðstoð sé
þvi að feta sig inn á nýjar brautir
nú, brautir sem hugsanlega gera
ríkjum þriðja heimsins kleift að
nálgast Vesturlönd, í stað þess að
fjarlægjast þau enn meir, eins og
raunin hefur orðið undanfama ára-
tugi.
Starfsmaður breska olíufélagsins BP fægir sólarorkusafnara á vatnshreinsi-
stöð við þorp i vestanverðri Indónesíu. Stöðin sér þorpinu fyrir fimm þúsund
gallonum af hreinu vatni á dag. simamynd Reuier
Umsjón: Ingibjörg Bára Sveinsdóttir og Halldór Valdimarsson