Dagblaðið Vísir - DV - 06.11.1987, Blaðsíða 17

FÖSTUDAGUR 6. NÓVEMBER 1987.
17
Ráðherra í undralandi
Mikil hlýtur armæða þeirra
manna að vera sem taka sér fyrir
hendur að „stjórna“ íslandi áþess-
um síðustu og verstu tímum. Eg las
í sjávarfréttum nýlega viðtal við
einn slíkan en hann hefur haft það
fyrir stafni undanfarið að „stjórna"
sjávarútvegi okkar íslendinga.
Undirstaða kvótakerfis:
fiskur
' Við lestur þessa viðtals lukust
upp augu mín fyrir því hversu
firnaerfitt hlýtur að vera að hafa
„almennilega stjórn“ á jafnvilltum
fyrirbærum og íslenskir sjómenn
virðast vera, svo ekki sé minnst á
fiskana sem þeir veiða.
í umræddu viðtali var ráðherr-
ann spurður hveiju hann svaraði
fullyrðingum þeirra sem segja að
aðalmarkmiði kvótakerfisins, að
takamarka afla, hafi ekki verið
náð. Svar ráðherrans var: „Það er
alveg rétt, við höfum farið langt
fram úr því sem ég hefði talið æski-
legt. Það er vegna þess hve margir
hafa valið sóknarmark og vegna
mikillar fiskgengdar." Til að skýra
nánar mikilfengleik þessa svars
fyrir lesendum þá er „sóknar-
mark“ orð sem er notað yfir
ákveðna tegund stjórnunar sem
sjávarúvegsráöuneytið bjó til og
orðið „fiskgengd“ táknar mikinn
fisk, en eins og flestir ættu að muna
var kvótakerfið búið til vegna
skorts á slíku fyrirbæri. Það er sem
sagt ekki hægt að stjórna fyrir
stjórnuninni annars vegar og hins
vegar fyrir allt of miklum fiski. Og
Kjallariim
Sveinbjörn Jónsson
formaður Sjómannafélags
Súgandafjarðar
þetta hryllilega „sóknarmark" hef-
ur fleira á samviskunni, tilv.:
„Sóknarmarkið hefur leitt til auk-
ins útgerðarkostnaðar og ýtt undir
fiárfestingar í flotanum sem eru
meiri en góðu hófi gegnir." Hver
skyldi hafa bundið ráðherranum
þennan þunga kross? En hann er
hvergi banginn. Stuttu siðar er
hann spurður, tilv.: „Ertu hlynntur
rækjukvóta á hvert skip?“ Svar:
„Ég tel það mjög koma til áhta en
þá verður að vera sóknarmark í
þeim veiðum líka.“
Fleiri vandamál
Þessi ráöherra er ekki af baki
dottinn, hann er allavega stað-
fastari en þeytispjöldin sem
lækkuðu bílana fyrir okkur í fyrra
til þess eins að hækka þá aftur þeg-
ar allir þeir sem aðgang höfðu að
fiármagni, erlendu eða innlendu,
voru búnir að fá sér tvo eða þrjá.
En þessi staðfasti ráðherra, sem er
búinn að „stjórna" 350 þúsund
tonnum meira af þorski upp úr
hafinu siðustu fiögur árin en fiski-
fræðingar hefðu viljaö, á við fleiri
vandamál að stríða en sóknar-
markið og allan fiskinn og það eru
þessi ægilegu fyrirbæri „smábát-
arnir.“ Tilv.:„Þar höfum við misst
hlutina úr böndunum eins og frægt
er orðið. Við veröum að stýra þeim
veiðum eins og öðrum. Það er ekk-
ert réttlæti í því að fóst stjórnun
sé á veiðum 11 tonna báts en ekki
9,9 tonna báts, sem stundum er í
raun stærri en sá fyrrnefndi vegna
þess hvernig menn fara í kringum
reglur um stærðarmörk.“ Auðvit-
að! Það þýðir ekkert að vera með
neitt hálfkák í stjórnun.
Hring eftir hring
Ef maður tekur sér fyrir hendur
á annað borð að stjórna einum þá
á maður náttúrulega að stjórna öll-
um. Það þýðir ekki að líða neitt
heiðnaberg í þessum efnum. Og
maður talar nú ekki um ef til eru
aðilar sem sjá sér hag í að gera
stjórnunarskortinn frægan. Og
hverjir bjuggu til þessi bráð-
skemmtilegu fyrirbæri, „reglur"
sem hafa þá náttúru að ef farið er
með 9,9 tonna bát í kringum þær
verður hann stærri en 11 tonna
báturinn? Ætli það sé hægt að fara
hring eftir hring og fá sér frystitog-
ara? Já, 'hvílíkir snillingar hljóta
að hafa farið höndum um stjórn-
tæki þessa lands. Það þarf menn
með meira en landsprófið mitt til
að skilja þessa hluti alla og ekki
að furöa að hámenntaðri menn eigi
erfitt með að „stjórna“ í þessum
hillingum.
En við skulum vona að það takist
að búa til „reglur“ semlvísa okkur
rétta leið út úr völundarhúsinu svo
við getum einhvern tíma í framtíð-
inni sest niöur og rabbað saman
yfir bolla af Bragakaffi meðan
þorskurinn streymir á kerfisbund-
inn hátt upp úr hafinu og inn í
frystihúsin okkar.
Sveinbjörn Jónsson
„Og hverjir bjuggu til þessi bráð-
skemmtilegu fyrirbæri, ,,reglur“, sem
hafa þá náttúru að ef farið er með 9,9
tonna bát í kringum þær verður hann
stærri en 11 tonna báturinn?“
Land fortíðar eða framtíðar í ferðamálum
Við íslendingar erúm svo heppn-
ir að þótt þjóðin sé ung og fámenn
þá er saga okkar og menning þekkt
um gjörvallan heim. Þótt sú þekk-
ing sé fyrir hendi er það ekki nóg.
Það er nefnilega skammgóður
vermir að ætla sér að lifa á fornri
frægð. Ellefu hundruð ára saga,
elsta þjóðþing heimsins, margar
bestu bókmenntirnar frá miðöld-
um og það að hafa lifað af í einu
harðbýlasta landi heims eru dæmi
sem alltaf munu verða landi og þjóð
til sóma.
Kjallaiinn
Þórður Jóhannsson
hótelrekstrarfræðingur
borg stærstu eyjar í heimi heitir?
Líklega alltof fá. Og skýringin felst
líklega í nálægð okkar við þessa
stærstu eyju heimsins, Grænland.
Með þessa staðreynd í huga er ekki
furða þótt almenningur úti í hinum
stóra heimi sé enn með víkingaí-
myndina í huga þegar hann heyrir
um ísland. En það er einmitt okkar
verk að breyta því.
Að brosa
Með svo mikilvæga vitneskju
ætti leikurinn að vera auðveldur.
Það á ekki að eyða þessari ímynd.
Og aldrei ætti mönnum aö detta í
hug að breiða yfir hana með ís-
lensku ullarteppi né grafa hana
niður. Við eigum að byrja upp á
nýtt, byggja á fornri frægð og
tvinna fortíðina við komandi fram-
tíð. Víkingaímyndin, sem fylgir
okkur, er einn liðurinn. Að búa í
einu harðbýlasta landi heimsins
með ósnortinni náttúru er annar
þáttur. Að hafa verið og vera sjálf-
stæð þjóð er sá þriðji. Og sá fiórði
og nýjasti er að byggja upp og þjóna
í staö þess að brjóta niður og eyða.
Að eiga land og menningu. sem
selur sig sjálf, er alls ekki nóg. Við
þurfum aö kunna að taka á móti
fólki, þjóna því og síðast en ekki
síst ná markmiði okkar með því að
gera þjónustu að atvinnugrein.
Þetta höfum við íslendingar svo
sem alltaf vitað. Við viljum ekki
einasta sjá gesti okkar fara uppi-
standandi úr landi heldur líka
brosandi. Og brosið á að vera fyrir
þjónustu, góða þjónustu.
Að slíðra sverðin
Ýmsar þjóöir, sem áður voru eins
og við íslendingar, fátækar, ein-
angraðar og vanþróaðar, voru fyrri
til aö skilja mikilvægi þess að þjóna
gestum sínum. Ánægður gestur var
nefnilega eini auglýsingamiðillinn
á þeim tíma. Ef sama góða þjónust-
an hélst þá kom viðskiptavinurinn
aftur og aftur og oft með fleiri með
sér. Góð þjónusta var því vísirinn
að nýrri og stórkostlegri atvinnu-
grein, ferðamannaþjónustu.
Þetta eigum við íslendingar enn
að geta gert. Hættum að hugsa um
að gera Island að ferðamannalandi
heldur þjónustulandi. Það á að
byrja á að gera íslendinga meðvit-
aða um þjónustu og þjónustulund.
Þegar það hefur tekist og við höfum
látið af okkar aldagamla hugsunar-
hætti um að það sé ekki fínt að
þjóna getum við stigið eitt mikil-
vægasta sporið í ferðamannaþjón-
ustu.
Gröfum upp hundinn
Sem betur fer eru málin nú að
breytast því íslendingar eru að
komast til botns í málinu. Aldrei
hafa eins margir íslenskir nemend-
ur stundað nám í greinum sem
tengjast ferðamálum. Allt þarf
þetta fólk að fara út fyriri land-
steinana til að sækja sér þessa
menntun. Það er nefnilega ekki til
skóli hérlendis sem kennir þessar
greinar. Hér eru íslendingar
nokkrum áratugum á eftir öðrum
þjóðum hvað varðar menntun
starfsfólks í ferðamálum. Þetta er
ótrúlegt en satt og dæmi um mistök
sem á að læra af. Og nú skal snúa
vörn í sókn.
Sókn er besta vörnin
í dag er unnið að því að koma inn
í mennta- og framhaldsskólastigið
menntun sem snertir ferðamál og
hótelrekstur. Um það er ekkert
nema gott að segja því oft var þörf
en nú er nauösyn. En hér má ekki
flana að neinu. Menntun af þessu
tagi á ekki bara að vera til mennt-
unarinnar einnar vegna heldur af
nauðsyn og því þarf að standa vel
að verki svo árangur náist. Það er
líka spurning hvort nægjanlegt sé
að bæta svona nauösynlegri
menntun einvörðungu inn á fram-
haldsskólastigið. Þjónustuhugsun-
in næst nefnilega ekki bara með
menntun, hún er hluti af menn-
ingu. Þess vegna þarf að koma
þessari hugsun inn hjá þjóðinni.
Framtíðin er undir okkur komin.
Fortíðin er lykillinn að framtíðinni
og sú staöreynd, að sá hagnast
mest sem þjónar best, ætti að nægja
okkur íslendingum til að gera ís-
land að landi þjónustu og ferða-
manna. Það er nefnilega ekkert
ferðamannaland til án þjónustu.
Þórður Jóhannsson
„Ymsar þjóðir, sem áður voru eins og
við Islendingar, fátækar, einangraðar
og vanþróaðar, voru fyrri til að skilja
mikilvægi þess að þjóna gestum sín-
um.“
Framtíðin er hins vegar óljósari.
Einu eigum við þó að hafa gert
okkur þegar grein fyrir. Framtíðin
er undir okkur sjálfum komin. Þar
ráðum við nokkru og, það sem mik-
ilvægara er, við ráðum mun meira
um framtíðina heldur en forfeður
okkar sem sífellt börðust við óblíð
náttúruöfl á milli þess sem þeir
skrifuðu heimsbókmenntirnar og
gerðust frumherjar í þingræðis-
skipulagi. Já, hér liggur hundurinn
grafinn. Framtíðin getur verið okk-
ar.
Enn eru þeir þó til, úti í hinum
stóra heimi, sem halda að ísland
sé land fortíðar. Þekking margra á
landinu er lítil og koma því oft upp
mjög skemmtilegar spurningar um
eyjuna í norðri. Slíkar spurningar
þekkjum við öll. Saklaus útlend-
ingur spyr t.d.: „Er ísland í Reykja-
vík eða Reykjavík á íslandi?"
En tökum dæmi af okkur sjálfum:
Hve mörg okkar vita hvaö höfuð-

,Við viljum ekki einasta sjá gesti okkar fara uppistandandi úr iandi heldur lika brosandí,“ segir i greininni