Dagblaðið Vísir - DV - 04.03.1988, Blaðsíða 8

8
FÖSTUDAGUR 4. MARS 1988.
Viðskipti
Fríðindi forstjóranna
Fyrirtækiö á bílinn, fyrirtækið
borgar símann, fyrirtækiö kaupir
mánaðarlega handa forstjóranum
verðbréf í eftirlaunasjóðum verö-
bréfafyrirtækjanna, fyrirtækið sér
forstjóranum og íjölskyldu hans fyr-
ir utanlandsferö einu sinni á ári,
fyrirtækið borgar þegar forstjórinn,
kona hans og vinir fara út að borða
á dýrum veitingastað. Fyrirtækið
borgar honum þrettánda, fjórtánda
og jafnvel fimmtánda mánuð sem
launauppbót ef vel gengur í rekstrin-
um. Kjör forstjóra á íslandi eru
margvísleg og eiga ekkert skylt við
þrettán prósentin hans Guðmundar
jaka.
Eiga fyrirtæki að greiða há-
skófanám barna forstjóra?
Kjör forstjóra og fríðindi þeirra,
sem fyrirtækin borga, hafa að sjálf-
sögðu komist í brennidepilinn vegna
launamála Guðjóns B. Ólafssonar,
forstjóra Sambandsins, frá þeim tíma
sem hann gegndi stööu forstjóra Ice-
land Seafood í Bandaríkjunum.
Peningamarkaður
INNLÁNSVEXTIR (%) hæst
Innlán óverðtryggð
Sparisjóðsbækur ób. 19-22 Lb.Sb,
Ab
Sparireikningar
3jamán. uppsögn 20,5-25 Ab.Sb
6mán. uppsógn 21,5 27,5 Ab
12mán. uppsögn 23-30,5 Ab
18mán. uppsogn 32 Ib
Tékkareikningar, alm. 8 12 Ab
Sértékkareikningar 10 25 Ab
Innlan verötryggö í Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 2 Allir
6mán. uppsogn 3.5 4 Ab.Úb, Lb.Vb, Bb
Innlánmeðsérkjörum 19 34 Sb
Innlángengistryggð
Bandarikjadalir- 5,75 7 Vb, Ab, Sb
Sterlingspund 7.75 8,25 Úb
Vestur-þýskmörk 2 3 Ab
Danskarkrónur 7,75-9 Vb.Ab
ÚTLÁNSVEXTIR (%) lægst
Útlán óverðtryggð
Almennir víxlar(forv.) 29,5 35 Sp
Vidskiptavíxlar(forv.) (1) kaupqenqi
Almennskuldabréf 31 37 Sp
Viðskiptaskuldabréf (1) kaupqenqi Allir
Hlaupareikningar(yfirdr) 32,5 39 Sp
Utlan verðtryggö
Skuldabréf 9,5-9,75 Allir
nema
Úb
Utlán til framleiðslu
Isl. króni- 30,5 34 Lb.Bb
SDR 7.75-8.25 Lb.Bb, Sb
Bandarikjadalir 8.75-9.5 Lb.Bb, Sb.Sp
Sterlingspund 11-11,5 Úb.Bb, Sb.Sp
Vestur-þýsk mörk 5 5,75 Úb
Húsnæðislán 3,5
Lífeyrissjóðslán 5-9
Dráttarvextir 51,6 4,3 á mán.
MEÐALVEXTIR
Óverðtr. feb. 88 36,4
Verðtr. feb. 88 9.5
VÍSITÖLUR
Lánskjaravísitala feb. 1958 stig
Byggingavisitala feb. 344 stig
Byggingavisitala feb. 107,4stig
Húsaleiguvisitala Hækkaði 9% 1 . jan.
VERÐBRÉFASJÓÐIR
Gengi bréfa verðbréfasjóöa
Ávöxtunarbréf 1,3927
Einingabréf 1 2,664
Einingabréf 2 1,551
Einingabréf 3 1,674
Fjölþjóðabréf 1.268
Gengisbréf 1,0295
Kjarabréf 2,660
Lifeyrisþréf 1.346 Markbréf
1,374 Sjóðsbréf 1
1,253 Sjóðsbréf 2
1,173 Tekjubréf
1,363 HLUTABRÉF
Söluverð að lokinni jofnun m.v. 100 nafnv
Almennartryggingar . 180 kr.
Eimskip 384 kr.
Flugleiðir 255 kr.
Hampiðjan 138 kr.
Iðnaðarbankinn 155 kr.
Skagstrendingurhf. 189 kr.
Verslunarbankinn 135 kr.
Útgerðarf. Akure. hf. 174 kr.
(1) Við kaup á viðskiptavíxlum og við-
skiptaskuldabréfum, útgefnum af þriðja
aðila, er miðað við sérstakt kaupgengi,
kge. Búnaðarbanki og Samvinnubanki
kaukpa viðskiptavíxla gegn 31% ársvöxt-
um og nokkrir sparisj. 30,5%.
Skammstafanir: Ab = Alþýðubankinn,
Bb= Búnaðarbankinn, lb= Iðnaðarbank-
inn, Lb = Landsbankinn, Sb = Samvinnu-
bankinn, Úb= Útvegsbankinn,
Vb = Verslunarbankinn, Sp = Sparisjóð-
irnir.
Nánari upplýsingar um peningamarkað-
inn birtast í DV á fimmtudögum.
- launaumslagið segir aðeins hálfa söguna
Eftirfarandi orð Guðjóns, sem birt-
ust í DV síðastliðinn þriðjudag, hafa
ekki síst vakið feikilega athygli fólks:
„Ég á fimm börn og þar kom að þau
þurftu að fara í háskóla og háskóla-
nám er geysilega dýrt hér í Banda-
ríkjunum. Það samdist svo um milli
okkar Erlends að fyrirtækiö tæki
þátt í þessum skólakostnaði.“
Það er ekkert skrítið að launamenn
spyrji sig hvað sé um að vera. Svarið
er; forstjórar á íslandi, eins og ann-
ars staðar, reyna að semja um allt
sem eykur ráðstöfunartekjur þeirra
og ekki þarf að gefa upp til skatts.
Þetta er niðurstaðan úr samtölum
DV við menn í viðskiptalífmu í gær
um kjör forstjóra.
maður þénar, maður sér aldrei nokk-
urn pening.
Hvar liggja stóru póstarnir
í heimilisrekstrinum?
Þegar dæmið er skoðað frekar, en
margar fjölskyldur færa reglulega
bókhald, er líklegt að stórir póstar í
heimilisbókhaldinu fyrir utan skatt-
ana séu rekstur bíls, afborganir af
húsnæði, sumarferðalag til útlanda,
matur og skemmtanir.
Þarna er komið að kjarna málsins.
Forstjórinn hugsar um rauntekjur
sínar. Hvað hann eigi til skiptanna
eftir skatta og aðra stóra pósta í út-
gjöldum venjulegra fjölskyldna.
Þessum útgjöldum reynir hann að
Um þægilegan sparnað er að ræða
sjái fyrirtækið um að greiða símann.
Fyrirtækið kaupir lífeyrisbréf
forstjóranna
Forstjórar hugsa líka til elliáranna.
Það getur verið harkalegt að þéna
vel og hafa það gott en hafa úr lágum
tekjum að moða í ellinni. Vissulega
eru þarfirnar minni í ellinni en það
er sama, það fer sífellt vaxandi að
fyrirtæki kaupi mánaðarlega eftir-
launabréf hjá verðbréfafyrirtækjun1
um, bréf sem forstjórarnir eiga.
Þannig kaupir fyrirtæki lífeyrisbréf
fyrir forstjóra sína fyrir kannski
þetta 20 þúsund krónur á mánuði.
Það er ekkert sjálfgefið að forstjórar
Þrír af þekktustu forstjórum á íslandi; Höröur Sigurgestsson, forstjóri Eimskips, Sigurður Helgason, forstjóri Flug-
leiöa, og Ragnar Halldórsson, forstjóri álversins. Talið er að mánaðarlaun þeirra séu um fjögur hundruð þúsund
krónur. Almennt eru forstjórar taldir með laun á bilinu 200 til 300 þúsund á mánuði.
Munur á aðstoðarforstjóra og
forstjóra
Yfirleitt er það aðeins forstjórinn,
toppurinn í fyrirtækinu, sem nýtur
helstu fríðindanna. Það er þess vegna
mikill munur á því að vera aðstoðar-
forstjóri eða sá eini sanni, forstjór-
inn.
Fá þrettánda, fjórtánda og
fimmtánda mánuð greiddan
Einn viðmælenda DV í gær sagðist
vita nokkur dæmi þess að forstjórar
hefðu þrettánda, fjórtánda og íimmt-
ánda mánuð í bónus. Sá bónus kæmi
að vísu til skatts en á móti kæmi að
hægt væri aö reka þá stefnu innan
fyrirtækjanna að launamunurinn
væri ekki yfirþyrmandi. Þannig væri
til dæmis hægt að segja við aðstoðar-
forstjórann; Sjáðu til þú hefur 80
prósent af mánaðarlaunum forstjór-
ans. En að sjálfsögðu er ekki minnst
á bónus forstjórans, hvað þá öll fríð-
indi hans.
Þegar venjulegur launþegi gerir
upp dæmið sitt í kringum 10. febrúar
ár hvert, þegar hann skilar skatt-
skýrslunni, spyr hann sig oftar en
ekki aö því hvaö hann hafi eiginlega
gert við launin sín. Sumir nöldra eitt-
hvað á þessa leið: Það er sama hvaö
Fréttaljós
Jón G. Hauksson
koma á fyrirtækið. Því eftirsóttari
sem hann er sem forstjóri því meiri
möguleika hefur hann á að semja um
þessi atriði við fyrirtæki sitt.
Fyrirtækið á bílinn
Byrjum á algengustu fríöindunum,
bílnum. Þetta er gljáfægð glæsikerra.
Þú heldur aö forstjórinn eigi hana
en fyrirtækiö er hinn raunverulegi
eigandi. Gefum okkur að áður en
forstjórinn var ráðinn hafi hann átt
bíl upp á milljón. Þegar fyrirtækið
skaffar honum bíl getur viðkomandi
selt bílinn sinn. Haiin á milljón meira
i vasanum sem hann íjárfestir fyrir
í verðbréfum með háum raunvöxt-
um, auk þess sem hann losnar við
rekstur síns eigin bíls.
Síminn á heimilinu
Þá er þaö síminn á heimilinu. Fyr-
irtækið borgar brúsann en allir á
heimilinu nota símann. Símareikn-
ingar eru vinsælt þrætuepli á
heimilum, þeir þykja alltaf of háir.
aki á BMW eða Range Rover í ell-
inni. Það þarf að hugsa fyrir því.
Ein sólariandaferð á ári
fyrir fjölskylduna
Það mun einnig færast í vöxt að
forstjórar semji um það við fyrirtæk-
in að þau greiði sólarlandaferðina
fyrir Qölskyldu hans. Þetta er þá ferð
sem skráð er sem viöskiptaferð hjá
fyrirtækinu. Hluti af ferðinni er
hugsanlega notaður i bisness, hinn
hlutinn í að spóka sig í sólinni. Sólar-
landaferðir eru að veröa algengir
póstar í heimilisbókþaldi íslenskra
heimila. Þess vegna eru þetta fríðindi
sem skipta máli.
Dagpeningarnir nýtast
að fullu
Áfram með utanlandsferðirnar.
Einn viðmælenda okkar sagðist vita
dæmi þess að forstjórar næðu oft
nokkru út úr dagpeningum í utan-
landsferðum. Þannig greiddi fyrir-
tækið þeim þetta 8 til 10 þúsund
krónur á dag í dagpeninga sem hugs-
aðir eru fyrir hóteli og uppihaldi. En
þegar að uppgjörinu kæmi greiddi
fyrirtækið hótelreikninginn og þann
fæðis- og veitingakostnað sem færð-
ur hefði verið á viðkomandi hótel-
herbergi. Standi ferðin í hálfan
mánuð geta forstjórarnir þannig náð
sér í íjórtán daga sinnum tíu þúsund
krónur í dagpeninga eöa samtals 140
þúsund krónur. Þetta er hreinn af-
gangur þegar heim er komið -
auknar tekjur - getur ef flmm svona
ferðir eru farnar á ári farið hátt í 700
þúsund krónur á ári. Það munar því
um minna.
Fyrirtækið borgar
á yeitingahúsinu
Á sama hátt fara forstjórar út að
borða með konu sinni og vinum á
dýran veitingastað á kostnað fyrir-
tækisins. Þetta er risnan fræga sem
svo oft er vitnað til í umræðum fólks.
Viðmælendur DV höfðu þó aldrei
heyrt um að forstjóri hefði sett það
í samning sinn að fá til dæmis eina
fasta ferð á mánuði á veitingastað
með konu sinni eða fjölskyldu.
Launuð nefndastörf
í vinnunni
Oftar en ekki hafa umræður um
launuð nefndastörf, sem unnin eru í
vinnutímanum, verið á milli tann-
anna á fólki. Harðastar eru umræð-
urnar um ríkisstarfsmenn í þessu
efni, eins og ríkisforstjóra og banka-
stjóra. Hér er minnt á þetta þar sem
það eru auðvitað launafríðindi að
geta í vinnutímanum sinnt launuð-
um nefndastörfum, kennslu eða
öðrum störfum sem koma fyrirtæk-
inu ekki við.
Forstjórarnir ganga
eftir bjargbrún
„Þegar laun forstjóra eru farin að
snúast mikið um fríðindi og kostnað
fyrirtækjanna í einkarekstri þeirra
má líkja þessum samningum þeirra
við fyrirtækin við göngu manns eftir
bjargbrún. Það skiptir máli að teygja
sig ekki of langt, detta ekki út af
brúninni. Ein viðbótarkrafa getur
gert útslagið um að stjórn fyrirtækis-
ins finnist viðkomandi vera farinn
að ganga einum of mikið á lagið.
Svona kröfur geta náttúrlega endað
með að forstjórinn biðji fyrirtækið
um að greiða húsaleigu barna sinna
sem hafa tekið sér kjallaraíbúð á
leigu. Þá getur svarið orðið nei og
taktu pokann þinn,“ sagði einn við-
mælenda okkar.
Raunvextir og rauntekjur
Hvað sem því líður þá eru forstjór-
ar bisnessmenn. Þess vegna eru þeir
á toppnum. Það að segja þeim að
nafnvextir séu 30 til 40 prósent segir
þeim ekkert. Þeir vita að það eru
raunvextirnir sem skipta máli. Á
sama hátt vita þeir að nafntekjur
skipta ekki máli heldur rauntekjur,
tekjur eftir skatta og fóst útgjöld
heimilisins.
Maður sér pening
Þeir reyna að breyta niðurlagi
setningarinnar, það er sama hvað
maður þénar, maður sér aldrei pen-
ing, í... maður sér pening. -JGH
Jón Reynir Magnússon framkvæmdastjóri Síldarverksmiðja ríkisins:
Það vilja eflaust ýmsir
selja okkur loðnuskip
„Ég kannast við þennan orðróm
en ég vil taka fram að það hefur ekki
einu sinni komið til tals að Síldar-
verksmiðjur ríkisins kaupi loðnu-
skip,“ sagði Jón Reynir Magnússon
framkvæmdastjóri. Hávær orðróm-
ur hefur verið á kreiki um að Síldar-
verksmiðjur ríkisins væru að kaupa
Jón Finnsson RE.
Jón Reynir sagði að eflaust mætti
rekja þetta til þess að Sverrir Sveins-
son varaþingmaður flutti tillögu um
það á þingi fyrir skömmu að breyta
lögum um Síldarverksmiðjur rikis-
ins á þann veg að Alþingi færi ekki
áfram með framkvæmdavald þeirra.
Nefndi hann sem dæmi að breyta
þyrfti lögunum þannig að verksmiðj-
urnar gætu keypt sér skip ef þær
teldu sér hag í því og að stjórn þeirra
hefði frjálsari hendur.
„Það má vel vera að einhverjir vilji
selja okkur skip sín en við höfum
ekki heimild til að kaupa og ekkert
slíkt hefur verið orðaö á stjórnar-
fundum okkar,“ sagði Jón Reynir.
Gísli Jóhannesson, eigandi Jóns
Finnssonar, sagðist hafa verið að
hugsa um að selja skipið og hefði
nefnt það í gríni aö Síldarverksmiðj-
ur ríkisins keyptu það. Hann sagðist
nú vera hættur við að selja þar sem
enginn, sem áhuga hefði á skipinu,
gæti borgað neitt út. Hann sagði að
loðnukvóti Jóns Finnssonar RE, sem
er nýtt skip, væri of lítill og rækju-
kvótinn einnig. Hann sagði að skipið
þyrfti að landa 80-90 milljóna króna
afla á ári og það væri alveg á mörk-
unum að það tækist miöaö við þann
kvóta sem skipið hefur.
-S.dór