Dagblaðið Vísir - DV - 09.03.1988, Side 14

14
MIÐVIKUDAGUR 9. MARS 1988.
Frjálst.óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJOLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGOLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 700 kr.
Verð í lausasölu virka daga 65 kr. - Helgarblað 80 kr.
Davíð og Kastró
Morgunblaðið skrifar sérkennilegan leiðara í gær.
Það sér ástæðu til að útskýra það fyrir lesendum sínum
að ekki megi rugla saman Fidel Kastró, einræðisherra
á Kúbu, og Davíð Oddssyni, borgarstjóra í Reykjavík!
Ástæðan mun vera sú að einhverjir andstæðingar ráð-
hússins í Tjörninni hafa í hálfkæringi líkt vinnubrögð-
um Davíðs vegna þess ráðhússmáls við einræði Kastrós.
Þetta tekur Morgunblaðið nærri sér og þá líklega ein-
hverjir fleiri sem telja sér málið skylt.
Þessi viðkvæmni er auðvitað hlægileg, því það er
langur vegur á milli einræðis Kastrós og borgarstjórnar
Davíðs. En bragð er að þá barnið finnur og eitthvað
hlýtur að angra samviskuna þegar „blað allra lands-
manna“ sér sig knúið til að eyða orðum að þessari
samlíkingu sem höfð er í flimtingum. Reyndar er það
athyglisvert við þennan leiðara að blaðið tekur ekki
afdráttarlausa afstöðu með ráðhúsi Davíðs í Tjörninni
og varar hann reyndar undir rós við afleiðingunum af
þessu viðkvæma póhtíska deilumáli.
Hér í DV hefur nokkrum sinnum verið tekið undir
gagnrýnina á ráðhúsið. Borgarstjóranum hefur verið
ráðlagt að flýta sér hægt. Samkomulaginu, sem gert var
milli félagsmálaráðherra og borgarstjóra á dögunum
um endurnýjaða kynningu á ráðhúsreitnum, var tekið
fagnandi. Það samkomulag gaf aðilum tækifæri til að
gá að sér og ákveða framhaldið með hliðsjón af undir-
tektum og viðbrögðum Reykvíkinga að lokinni hinni
nýju kynningu.
Þessum aðvörunum hefur ekki verið sinnt. Borgar-
stjórinn lét það verða sitt fyrsta verk að lýsa yfir því
að athugasemdir, sem kunna að berast, verði lagðar inn
á skjalasafn borgarinnar til varðveislu. Þessi yfirlýsing
ber því miður ekki vott um tillitssemi við lýðræðið. Hér
er einfaldlega verið að segja við þá Reykvíkinga sem
ekki gegna möglunarlaust því sem borgarstjórnin
ákveður að skoðanir þeirra verði lokaðar inni á skjala-
safni. Það á að loka lýðræðið inni í skjalageymslum!
Það næsta sem gerist er að meirihluti borgarstjórnar
ber fram tillögu um að gengið verði til samninga við
verktaka og áfram verði haldið við ráðhúsbygginguna
eins og ekkert hafi í skorist. Ráðhúskynningin, sem nú
stendur yfir, skiptir með öðrum orðum engu máli og
mun engu breyta. Hún er sýndarmennskan ein, gerð í
gustukaskyni fyrir ráðherra en að engu höfð. Andstæð-
ingum ráðhússins í Tjörninni er einfaldlega stillt upp
við vegg. Þið megið éta það sem úti frýs.
Fulltrúar minnihlutans gengu af borgarstjórnarfundi
í mótmælaskyni þegar ljóst var að meirihlutinn ætlaði
að fara sínu fram. Sú útganga þjónar engum tilgangi
öðrum en þeim að draga línur milli meirihluta sjálfstæð-
ismannanna í borgarstjórn og fulltrúa annarra flokka.
Það er ekki víst að sá dilkadráttur sé heppilegur fyrir
Sjálfstæðisflokkinn, enda öllum ljóst að andstaðan gegn
ráðhúsinu í Tjörninni kemur ekki flokkafylginu við.
Morgunblaðið fullyrðir að flestir þeir borgarbúar,
sem á annað borð vilja reisa ráðhús, vilji hafa það í
Tjörninni. Þessari fullyrðingu er vísað á bug. Þvert á
móti hefur meirihluti aðspurðra aftur og aftur verið
andvígur ráðhúsi á þessum stað.
Það er hins vegar rétt hjá Morgunblaðinu að ráð-
húsmáhð er mikið tilfinningamál fyrir margan Reykvík-
inginn og meðan tilfmningar hafa víst lítið að segja hjá
Kastró á Kúbu þá skipta þær máli í lýðræðinu í Reykja-
vík.
Ellert B. Schram
on c ,r7V|LTV!BfRy

„Eins og margoft hefur verið bent á af færustu lögfræðingum var Davíðsölið á Keflavíkurflugvelli lög-
leysa ..." segir m.a. í greininni.
Af bjór-
vímumönnum
Vegna þeirrar gífurlegu áhættu,
sem yrði tekin ef bjórfrumvarpið,
sem nú liggur fyrir Alþingi, yrði
samþykkt, hafa margir orðið til
þess að stinga niður penna og
benda á helstu hætturnar sem af
því stafa. Og þar er sannarlega af
mörgu að taka því að háskinn er
geipilegur ef sterku öli verður bætt
við þau drykkjarfóng sem nú eru
fyrir, en kostirnir afar fáir.
Fylgismenn bjórvímu hafa skrif-
að greinar með nokkru vísindalegu
yflrbragði, birt línurit og haft langa
heimildaskrá. Þeir hafa fyrir þetta
hlotið lof hjá þeim sem eru sama
sinnis, svo sem Staksteinahöfundi
Morgunbiaðsins. Ekki langar mig
til að hafa lof og heiður af þeim sem
slíkt verðskulda en einhvern veg-
inn virðist mér sem þessi skrif
bjórvímumanna hafi á sér blæ
skinvísinda, þau sýnist í staö þess
að vera. Hin „vísindalegu" línurit
eru með þeim hætti aö þau ná yfir
það tímabil sem hentar. Þannig er
t.d. farið með heildameyslu áfengis
í Færeyjum. Línuritið er látið ná
til ársins 1984 en þá fer heildar-
neyslan að aukast mjög og tekur
stökk árið 1985 en þá fer verulega
að gæta rýmkunar á sölu áfengs
öls. Þannig er hægt að láta línurit
styðja næstum hvað sem mönnum
sýnist ef laglega er með þau farið.
En þessi skrif hafa verið rækilega
hrakin af mér miklu færari og
reyndari mönnum og fer ég því
ekki meira út í þá sálma.
Viðbrögð óvitans
Það fer afar mikið fyrir brjóstið
á þeim sem hafa fengið aðkenningu
af frjálshyggjusýkinni sem nú geis-
ar að þeir halda að það eigi að fara
að banna þeim eitthvað, takmarka
eitthvað sem þeim finnst vera frelsi
eða koma í veg fyrir að þeir fái eitt-
hvað sem aðrir hafa. Þetta eru
eðlileg viðbrögð óvitans sem verið
er að venja af pela en hlýtur að
teljast til þroskaleysis hjá fullvaxta
fólki. Það gleymist þá oftast þessum
„frjálsu" hugsuðum að það er ekki
verið að banna neitt sem menn
hafa haft áður þegar mælt er gegn
sölu sterkara öls heldur farið fram
á að nýjum þætti verði ekki bætt á
neyslulistann vegna þess að áhætt-
an er alltof mikil.
Bjórvímumenn tala um forsjár-
hyggju og telja hana vera fyrir
neðan allar hellur. Það á víst ekki
að þurfa að hafa vit fyrir fullorðnu
fólki. Ef læknir hefur sjúkling til
meðferðar ætlast hann til að sjúkl-
ingurinn fari eftir þeim ráðlegging-
um eða leiðbeiningum sem honum
eru gefnar. Það gera líka flestir
sjúklingar sem eru með réttu ráöi
en vissulega er hér um forsjá lækn-
isins fyrir heill og hag sjúklingsins
að ræða og því andstætt þeirri
kenningu að ekki eigi að hafa for-
sjá fyrir fullorðnu fólki. Á sama
hátt hlítir sjúklingur þeirri meö-
ferð er sérfræðingur á vissu sviði
gefur honum og læknirinn, sem
sendir sjúklinginn, fer einnig eftir
leiðbeiningum um meðferð. Þetta
segi ég með tilliti til þess að nær
allir sérfræðingar á sviði áfengis-
mála og um meðferö áfengissjúkl-
inga hafa lýst því yfir að þeir telji
að frjáls sala bjórs auki á þann
áfengisvanda sem fyrir er. Þetta tel
ég ótvírætt sérfræðilega yfirlýs-
KjaUárinn
Guðsteinn Þengilsson
læknir, Kópavogi
ingu sem hafa ber að leiðarljósi.
Séu starfsbræður þessara lækna á
annarri skoðun geta þeir alls ekki
búist við að aðrir taki mark á þeim
sem sérfræðingum.
Ódýrar röksemdir?
Ég held að það hafi verið bjór-
frumvarpsmaður, Guðrún Helga-
dóttir, sem ég heyrði til í þingfrétt-
um nýlega (sé það misminni bið,ég
Guðrúnu forláts). Hún hneykslað-
ist mjög yfir því að einhver hafði
notaö ófarir Grænlendinga í
áfengimálum sem víti til varnaðar
og taldi þau rök heldur ódýr. Þaö
fór því miður alveg fram hjá mér
hvers vegna röksemdirnar voru
svona „ódýrar“, hvort það var af
því að Grænlendingar væru svona
ómerkileg þjóö að viðmiðun væri
ómarktæk eða að það fyrirbæri
væri svo einstakt að herraþjóð
. hellti þvílíkri ofgnótt af framleiöslu
sinni yfir gamla nýlendu að saman-
burður kæmi ekki til greina. En
hver sem var ástæðan fyrir þessu
virðist mér að það sem gerst hefur
á Grænlandi gæti alveg eins hent
okkur hér á íslandi. Stóraukin
áfengisneysla og kynsjúkdómafar-
aldur kom í kjölfar aukinnar
bjórsölu. Augljóst er aö við íslend-
ingar getum ekki stært okkur af
meiri hófsemi viö víndrykkju en
aðrar þjóðir en það sem hefur hald-
ið heildarneyslunni niðri er ekki
síst það að aðgengi að sterkum bjór
hefur verið nyög takmarkað.
Um eitt get ég verið bjórvímu-
mönnum sammála en það er að
misrétti þegna megi ekki eiga sér
stað, hvorki í bjórmálum né heldur
í nokkrum öðrum málum. En þetta
misrétti á auðvitað að leiðrétta með
því að láta rétt lög giída. Eins og
margoft hefur verið bent á af fær-
ustu lögfræðingum var Davíðsölið
á Keflavíkurflugvelli lögleysa og
einnig hefur verið minnt á að far-
mannaölið stenst ekki gagnvart
gildandi áfengislögum. Jafnrétti
kemst á ef bæði Davíðsölið og far-
mannabjórinn verða afnumin enda
tíðkast ekki nema hjá frumstæðum
þjóðum að versla í fríhöfn á leið inn
í landið. En bjórmenn virðast
slegnir þeirri einkennilegu blindu
að í stað þess að fá misréttið lag-
fært meö því að fara að lögum vilja
þeir lögleiða lögbrotin. Það er að
sjálfsögðu fáránleg aðferð sem
ótrúlegt er að nokkrum viti bom-
um manni skuli hafa getað dottið í
hug. Hvaö ætli íslensk lög yrðu
lengi að breytast í andstæður sínar
ef brotin yrðu lögleidd þegar þau
hafa viðgengist nógu lengi? Hvem-
ig myndu umferðarlögin líta út sem
sannarlega er komin margföld hefð
á að bijóta? Og ættum við ekki að
bjóða Bretum að koma aftur og
veiða í landhelgi? Þeir vom búnir
að stunda landhelgisbrot svo lengi
að þar var komin ærin hefð.
Býsna furðuleg vísindi
Bjórvímumenn hafa kyndugan
hátt á þegar þeir leitast við að
styðja kenningar sínar um skað-
leysi áfengs öls. 133 læknar skrif-
uðu undir ávarp sem reyndar
skyldi gefa bjórnum grænt ljós inn
í landið en efnislega var ávarpið
það sama og kom fram í ræðu hjá
einum bjórflutningsmanna
skömmu áður. Líklegast er að flest-
ir læknarnir hafi skrifað undir í
fljótræði en einn þeirra hefur að
sögn hugsað málið. Það merkilega
er að í þingfréttum heyrist að bjór-
menn á þingi eru nú famir að vitna
í þennan texta ávarpsins sem mjög
læröa læknisfræði. Og skyldi nokk-
urn furða á því, allir þessir sér-
fræðingar með allar sínar gráður
gera hvert orð gullvægt. En þó
flnnst mönnum að vísindin séu
orðin býsna furöuleg að bullið úr
bjórfrumvarpsmönnum skuli nú
vera orðiö að nýtískulegri læknis-
fræöi. Mér er þó til efs að það auki
hróöur hennar sem vísindagreinar.
(Mér er sagt að karl einn nyrðra
hafl alltaf notað heimildir fyrir
fréttum sínum þótt hæpnar væru:
„Gunna í Seli sagði mér en ég hafði
áður sagt henfti.“)
Reynist þingmenn ekki hafa þá
ábyrgðartilfmningu að afgreiða
bjórfrumvarpið með því að vísa því
aftur til fóðurhúsanna er vissulega
stórháski á ferðum. Það verður erf-
itt að hætta sölu á sterku öli sem
komiö er á markaðinn á annað
borð, jafnvel þótt stórtjón lægi í
augum uppi vegna hennar. Þegar
áhrifamann em farnir að græða
mun ekkert stoða þótt sýnt verði
fram á að mannslífum hafi verið
fómað eða meiri háttar slysfarir
hafi hlotist af bjórdrykkju og eftir-
farandi vínneyslu. Sá sem það gerði
ætti á hættu að lenda í kasti viö
meiðyrðalöggjöfina fyrir atvinnu-
róg og ærumeiðingar ef sækja ætti
einhvem ákveðinn til sakar.
Guðsteinn Þengilsson
„Það verður erfitt að hætta sölu á
sterku öli sem komið er á markaðinn
á annað borð Jafnvel þótt stórtjón lægi
í augum uppi vegna hennarj