Dagblaðið Vísir - DV - 14.07.1988, Qupperneq 34

34
FIMMTUDAGUR 14. JÚLÍ 1988.
Lífsstfll
Nælonið 50 ára:
Mesta bylting
í fataiðnaði
á þessari öld
Nælonið olli gífurlegri bylt-
ingu í vefjariðnaðinum þegar
það kom fram á sjónarsviðið.
Auglýsendur sögðu það hafa
styrkleika stálsins en fmleika
kóngulóarvefsins.
Nælonið var ólíkt öllum öör-
um efnum sem mönnum hafði
auðnast að búa til, sama hvort
miðað er við náttúrleg efni eða
gerviefni.
Flestir minnast þeirra tíma
þegar konur klæddust nælon-
sokkum, strákarnir klæddust í
hvítar nælonskyrtur og hús-
mæðurnar fóru í Hagkaup og
keyptu sér sloppa til að nota við
heimiiisstörfm. Það var í þá
aaga þegar nælonið var í tísku.
Þó að nælon sé ekki beint í íísku
í dag þá leikur þetta gerviefni
Nælonsokkarnir
voru alger bylt-
ing þegarþeir
komu á markað-
inn fyrir hálfri
öld.
stærra hlutverk í lífi okkar en
margan grunar.
Fyrir hálfri öld
Þann 27. október 1938, þegar
Hitler var á hátindi valdaferils
síns í Þýskalandi og margir
voru farnir aö óttast heims-
styijöld, barst tímamótafrétt
vestan frá Bandaríkjunum.
Þann dag upplýsti Du Pont fyr-
irtækið að því hefði tekist að
búa til nýtt efni á tilraunastof-
um fyrirtækisins, hið fyrsta
sinnar tegundar sem unnið var
úr gervifibrum. Áhrif þessarar
htlu fréttar urðu mikil og nú
hyllti undir nýja tíma, tíma
nælonsins. Nælonið var auglýst
upp og lýsingarorðin ekki spör-
uð og fyrstu auglýsingaherferð-
inni lyktaði með því að Du Pont
fyrirtækið varð að gefa út yfir-
lýsingu þar sem það varaði fólk
við að trúa öllu því sem sagt var
um nælonið. Það væri ekki víst
að það væri eins sterkt og menn
vildu vera láta.
Nælonið var dýrt í fyrstu og
mest var það notað í ýmiss kon-
ar iðnað og í sokka. Það var
ekki á færi annarra en ríks
Tískan
fólks og yfirstéttar að koma
höndum yfir það. Það er ekki
fyrr en eftir að seinni heims-
styrjöldinni er lokið að nælonið
veröur almenningseign og kon-
ur almennt höföu efni á að
klæðast nælonsokkum.
Feður nælonsins
Tveir menn hafa verið nefnd-
ir feður nælonsins, þeir Carot-
hers og William Hill. Þeir unnu
þrotlaust íþrjúár við tilraunir
áður en þeim heppnaðist að búa
tilnælonúrþremuréfnum, .
kolefni, lofti og vatni. Carothers
auönaðist þó aldrei að heyra
nafnið sem hinu nýja gerviefni
var gefið því hann dó einu og
hálfu ári áður en efniö kom á
markað. Nafnið, sem því var
valiö, er merkingarlaust og
stafirnir standa ekki fyrir neitt
sérstakt. Það er ekki rétt sem
margir hafa taliö að ny standi
fyrir New York og lon fyrir
London.
Óþrjótandi möguleikar
Mönnum varð fljótlega ljóst
að möguleikar nælonsins innan
vefjariðnaðarins væru nær
óþrjótandi. í fyrstu var hafist
handa viö að framleiða úr því
sokka sem voru mjög slitsterkir
og með glansáferð. Du Pont fyr-
irtækið seldi fyrstu pörin 1939
og voru það starfsstúlkur fyrir-
Og stúlkurnar trylltust og allar vildu þær
eignast nælonsokka.
tækisins sem fengu að kaupa
þá. Stuttu síðar var farið aö
selja þá í nokkrum verslunum
í Bandaríkjunum en þaö var
ekki fyrr en 1940 sem farið var
að selja þá um gjörvöll Banda-
ríkin.
Til Evrópu, þar á meðal ís-
lands, bárust nælonsokkar með
Þetta undraefni var meðal
annars örþunnt, létt og svíf-
andi.
ameríska hernum. Sokkarnir
urðu svo vinsælir að víða var
hægt aö nota þá í staö peninga
og skipta á þeim og ýmsum öðr-
um sjaldséðum varningi. Enda
var sagt að dáti gæti ekki gefið
konu nokkra gjöf sem væri dýr
mætari en par af nælonsokk-
um.
Silkisokkarog
bómullarsokkar
Konur tóku þessari nýjung
feginshendi. Þeir sokkar sem
þær höfðu orðið að notast við
áður voru einkum tvenns kon-
Glæpamenn komu auga á
notagildi nælonsins við að
gera andlit sitt torkennilegt.
ar. Annars vegar örþunnir
silkisokkar, sem bæði voru
ónýtir og dýrir, hins vegar bóm-
ullarsokkar sem voru í flestum
tilvikum þykkir og þóttu
óklæðilegir.
Nælonið var einnig byltingar-
Kvikmyndadísir stríðsáranna voru gjarnan látnar klæða sig
í nælonsokka á tjaldinu.