Dagblaðið Vísir - DV - 27.02.1989, Page 2

2
MÁNUDAGUR 27. FEBRtJAR 1989.
Fréttír
Jóhannes Gunnarsson, formaður Neytendasamtakanna:
Grænmetisverslun fram-
leiðenda þýðir einokun
- samtökin eru tilbúin í harða baráttu gegn nýrri einokun
„Þaö er verið aö ryöja út sam-
keppni. Skoöi maöur verölagsbreyt-
ingar á kartöflum og kjúklingum á
síðastliönum árum þá er það meö
ólíkindum - svo miklar hafa hækk-
anímar verið. Þannig má nefna aö
kartöflur hafa hækkaö um 88,3% á
sl. 12 mánuðum á meðan framfærslu-
vísitalan hefur hækkaö um 18,3%.
Þaö hefur veriö sett stýring á kjúkl-
ingaframleiðslu og hún takmörkuð.
Til að kóróna verkið er sett á ein
dreifmgarstöö,“ sagöi Jóhannes
Gunnarsson, formaður Neytenda-
samtakanna, í samtáli viö DV.
Samtökin samþykktu harðorða
ályktun á stjómarfundi á laugardag-
inn. Ástæöan er drög aö reglugerð
landbúnaöarráðuneytisins um af-
urðastöövar fyrir kartöflur, nýtt
grænmeti og sveppi. „Reglugeröin
hefur veriö unnin af 3ja manna nefnd
þar sem framleiðendasjónarmið ráða
ferðinni," segir Jóhannes „Þetta er
vegna dreifingar kartaflna í heild-
sölu. Viö teljum aö verið sé að koma
einokun á aftur og aö verið sé aö
endurreisa Grænmetisverslun land-
búnaöarins."
Endurreisa
grænmetisverslunina
„Jón Helgason setti á sínum tíma
Hækkun kartaflna
sl. 12 mánudi
1001
Kartöflur Framfærsluv.
Hækkun 48 mánaða
Jan. 85 - jan. 89
4001
0 1
Kartöflur Fiskhakk
Heilhvbr.
Hækkun 19 mánaða
Júni 87- feb. 89
Ostur Framf..vt.
3ja manna nefnd og þar réðu hrein
og klár framleiðendasjónarmiö ríkj-
um. Ef þessi reglugerð verður að
veruleika er verið að fara mörg ár
aftur í tímann. Það er bara verið að
endurreisa grænmetisverslunina
undir öðru nafni. Þeir neytendur eru
vandfundinir sem óska þess að þetta
fyrirkomulag verði í framtíðinni.
í þessum reglum felst þaö ákvæði
að til að dreifa kartöflum þurfl starfs-
leyfi frá landbúnaðarráðherra. Síðan
á ráðherra aö fá umsögn fimm
manna nefndar þar sem framleið-
endur eru í meirihluti. Í nefndinni
eiga að sitja einn fulltrúi frá fram-
leiðsluráöi landbúnaðarins, einn frá
samtökum kartöflubænda og einn
frá samtökum garðyrkjubænda. Auk
þess eiga Verslúnarráð íslands og
Neytendasamtökin að tilnefna einn
fulltrúa hvor samtök. Ég vil taka
fram aö við viljum á engan hátt vera
með í slíkum hópi - það á ekki aö
þurfa nefnd til að ákvaröa dreifmgu
kartaflna. Svona nefnd á ekki að vera
til - þessi málefni eiga heilbrigðis-
yfirvöld að annast og enginn annar.
Þaö ríkti alger samstaða hjá stjóm
Neytendasamtakanna um að ekki
kæmi til greina að taka þátt í nefnd-
inni.“
Þýðir lakari kartöfiur
„Síðan á að koma á ákveðinni af-
setningarreglu með því móti að
bændur sendi inn kartöflur til dreif-
ingarstöðva í hlutfalli af uppskeru
sinni. Við teljum að þetta sé upphafiö
að kvótakerfl. Auk þess teljum við
að framleiðendur byrji á að moka
undan haugnum - sendi lökustu
kartöflurnar fyrst inn, eins og í raun
var á tímum grænmetisverslunar-
innar. Þannig myndu gæði kartaflna
til neytenda rýrna mjög.
Þetta leiðir til þess að þegar innlend
framleiðsla verður ekki fyrir hendi
mega aðeins þeir dreifa kartöflum
sem höfðu áður leyfi og þá aðeins í
hlutfalli við það sem þeir dreifðu af
innlendri framleiðslu. Það er ekkert
tilht tekið til þess að ef einn innflytj-
andi nær góðum samningum, til góða
fyrir neytendur. Þá má hann ekki
dreifa meiru en ákveönu magni.
Einnig er í þessum drögum reglu-
gerðarinnar gert ráð fyrir að upp-
boðsmarkaður Sölufélagsins fái einn
að flytja inn grænmeti og sveppi þeg-
ar innlend framleiðsla fullnægir ekki
eftirspurninni og þarf að flytja inn
vörur. í reynd getur þetta þýtt að
örlítið magn af t.d. papriku og tómöt-
um sé framleitt allt árið undir ljósum
- þar með er Sölufélagið komið með
einokun á innflutningi þessara vara.
Fræðilega séð leiöir þetta af sér ein-
okun allt árið hjá dulbúinni græn-
metisverslun framleiðenda.
Neytendasamtökin voru búin að
heyja harða baráttu fyrir því að ein-
okun yrði afnumin. Við erum tilbún-
ir í aðra slíka baráttu ætli framleið-
endur að sniðganga sjónarmiö neyt-
enda í þessu máli,“ sagði Jóhannes.
-ÓTT
Valt á leið vestur
með klórbrúsa
Búið er að ryðja snjó af skautasvellinu á Tjörninni og aðdáendur skauta-
íþróttarinnar létu ekki á sér standa og hafa fjölmennt á svellið um helgina.
Hér hefur einn fullorðinn fallið við og börnin eru að athuga með stöðu mála.
DV-mynd KAE
llla búnir jeppa-
menn í hrakningum
Vöruflutningabíll, sem var á leiö
til Ísaíjaröar með um 9 tonn af vör-
um, valt á Steingrímsfjarðarheiði á
föstudag. Ekki urðu slys á fólki. Ekki
hefur reynst unnt að koma bílnum
af heiðinni og ekki hefur heldur tek-
ist að losa vörurnar úr honum. Ótt-
ast er að varan sé mikið skemmd ef
ekki ónýt. Hluti vamingsins var
klórbrúsar. Hætta er á aö brúsarnir
hafi sprungiö og eyðilagt annað sem
er í bílnum.
Slæmt veður var á Ströndum um
helgina og miklum snjó hefur kyngt
niður. Lögreglan á Hólmavík fór á
Steingrímsfjarðarheiði í gær til aö
líta á verksummerki þar sem vöru-
flutningabíllinn valt. Við venjulegar
aðstæður ætti það ferðalag að taka
um tvo tíma báðar leiðir. Lögreglan
var tólf tíma að fara fram og til baka.
Nokkuð er um veðurteppt fólk á
Hólmavík. Þar á meðaí er bflstjóri
sem er með bíl hlaðinn bjór. Ferðinni
er heitiö til ísafjarðar. Ef fer sem
horfir er ólíklegt að Vestfiröingar fái
bjór 1. mars. Þá er vöruflutningabíll
hlaðinn fiski veðurtepptur á Hólma-
vík.
„Þeir voru nú bara á nælonsokk-
um og strigaskóm, blessaðir menn-
irnir, svona rétt eins og þeir hefðu
ætlað að hlaupa út í búð,“ sagði ísólf-
ur Guðmundsson, bóndi á ísólfs-
skála, í samtali við DV.
Um klukkan tvö aðfaranótt mánu-
dags leituðu tveir Hafnfirðingar
skjóls í ísólfsskála. Þeir höfðu lagt
af stað úr Hafnarfirði snemma á
sunnudag og ætlað upp að Djúpa-
vatni og þaðan til Grindavíkur. Um
kvöldið hóf björgunarsveitin Fiska-
klettur í Hafnarfirði leit að mönnún-
um þegar ekkert hafði spurst til
Jóhann Hjartarson tapaði fyrir
Anatoly Karpov í 35 leikjum í 7.
umferð stórmeistaramótsins í Linar-
es á Spáni sem tefld var í gær. Þeir
tefldu Lopez byrjun. Jóhann sat yfir
þeirra. Þeir komust ekki lengra en
rétt vestur fyrir ísólfssskála en mjög
þungfært er þaðan til Grindavíkur.
Leit var þegar hætt þegar mennirnir
komu fram og dvöldu þeir að ísólfs-
skála í nótt.
„Þeir voru orðnir mjög blautir og
hraktir enda afar illa útbúnir til
feröalaga af þessu tagi,“ sagöi ísólfur
Guðmundsson. „Þeir verða kannski
betur búnir næst.“
Bíll þeirra félaga var sæmilega
búinn en engin talstöð var með í fór-
inni.
í 6. umferð á laugardaginn.
Með þessum sigri tók Karpov for-
ystu í mótinu, er kominn með 5,0
vinninga.
-S.dór
Landbúnaöarráöherra:
Skil ekki
málflutning
Neytenda-
samtakanna
„Ég verð að segja að ég skfl ekki
alveg málflutning Neytendasamtak-
anna því að þeir eru að tjá sig þarna
um hluti gagnvart kartöflum sem
hugsanlega verða gerðir. Menn láta
mikið út af einhverjum drögum að
reglugerö sem nefnd hefur verið að
vinna að og eru ekki einu sinni kom-
in til mín formlega ennþá því nefnd-
in er enn aö vinna að þeim,“ sagði
Steingrímur J. Sigfússon landbúnað-
arráöherra en Neytendasamtökin
sendu honum um helgina harðorða
yfirlýsingu vegna verðþróunar varð-
andi kartöflur og kjúkhnga.
„í sambandi við kjúklingana held
ég að samtökin hafi verið að gagn-
rýna áætlun mikils meirihluta kjúkl-
ingaframleiðenda um að sameinast
um eina dreifingarmiðstöð. Það er í
sjálfu sér óháð verðlagningunni á
kjúklingum sem hefur verið ákveðin
sérstaklega."
Ráðherra sagðist eiga eftir að skoða
verðsamanburð Neytendasamtak-
anna vandlega áður en hann gæti
tjáð sig um þá veröþróun sem þeir
segja aö hafi orðið á verði kjúklinga
og kartaflna.
„Það má vel vera að verðþróunin
hafi verið þessum tegundum óhag-
stæö að undanfórnu og ekki nema
sjálfsagt að skoða það. Ég hefði þó
haldið að til dæmis kjúklingarnir
hefðu heldur verið að lækka ef tek-
inn er lengri tíma samanburður."
Ráöherra sagðist ætla að taka við
þessu erindi Neytendasamtakanna ,
og skoöa á næstunni en hann sagðist
þó hafa haldið að það ætti meira er-
indi við verðlagsyfirvöld heldur en
landbúnaðarráðuneytiö sem fag-
ráðuneyti. -SMJ
-sme
Neyðarvakt vegna snjóflóðaliættu á Siglufirði:
„Oft verið verra
veður en þetta“
„Það hefur oft yeriö verra veður
en þetta. Ég sé vel í gilið núna og
tel ekki að sé raikil hætta á að snjó-
flóð falli á húsið. Við verðum vænt-
anlega heima í nótt Ég hef átt
heima í þessu húsi nær alla mína
ævi og treysti mér því tii að meta
þetta sjálfur. Þegar faðir minn
byggöi húsið, en hann var með
þeim fyrstu sem byggðu hér syðst
í bænum, bentu gamlir menn hon-
um á hvar hann ætti aö hafa húsiö.
Það háfa fallið snjóflóð beggja
vegna viö húsið en aldrei á það,“
sagði Ómar Möiler á Siglufirði í
samtali við DV í gær. Fjölskyldan
var þá nýkomin heim eftir að hafa
gist hjá öðru fólkl
Ómar og fjölskylda hans hafa,
eins og fleiri fjölskyldur á Sigiu-
firöí, þurft að yfirgefa heimili sitt
vegna snjóflóðahættu. Síðustu
nætur hafa sex til sjö fiölskyidur á
Sigiufirði þurft að leita skjóls hjá
vinum og vandamönnum.
„Þetta er óþægilegast fyrir þá
sem þurfa að taka á móti okkur.
Það er minnsta mál fyrir okkur að
pakka sængurfotum niður og færa
okkur á milli husa,“ sagði Ómar
Möller.
Almannavamanefnd Siglufiarð-
ar hefur gert ráðstafanir vegna
snjóflóðahættu. Sérstök vakt er
höfö ailar nætur. Ekki er vitaö um
nema eitt snjóflóö um helgina. Það
féil vestan viö bæinn, á fiárhús sem
eyðilögðust. Engin skepna var í
húsunum.
-sme
-Pá
Jóhann tapaði fyrir Karpov