Dagblaðið Vísir - DV - 02.03.1989, Qupperneq 4

4
FIMMTUDAGUR 2. MARS 1989.
Fréttir
SlökkvUiðsmenn og umhverfismenn deila um halón:
Stóraukin notkun
hættulegs ósoneyðis
Bíll slökkviliðsins á Reykjavíkurflugvelli sést hér að störfum við eldsvoðann
að Réttarhálsi. Hann hafði halónslökkviefni innanborðs en slökkviliðsstjórar
segja að það hafi ekki verið notað. DV-mynd: KAE
Hér er verið að höggva tré í trjá-
lundi á horni Hringbrautar og Suður-
götu. DV-mynd S
Skógarhögg
í Reykjavík
Starfsmenn Skrúðgarða Reykja-
víkur hafa unnið við skógarhögg
undanfama daga.
Theódór Halldórsson hjá Skrúð-
görðunum segir aö nauðsynlegt hafi
reynst að grisja lundinn. Þau tré sem
voru felld voru illa farin og áttu sér
htla framtíð. Umrædd tré voru gróð-
ursett snemma eftir 1950.
Skúli áfrýjar
til Hæstaréttar
Skúli Alexandersson alþingismað-
ur tapaði í Borgardómi Reykjavíkur
máhnu sem hann höfðaði gegn sjáv-
arútvegsráðuneytinu vegna upptöku
sjávarafla hjá fyrirtæki hans, Jökh
hf. á Helhssandi.
Skúii kahar dóminn réttarfarslegt
slys og hefur þegar ákveðið að áfrýja
máhnu tíl Hæstaréttar.
Margir hafa velt því fyrir sér hvort
þaö að Skúh tapaði máíinu hafi eitt-
hvað að segja fyrir stöðu hans sem
alþingismanns. Sigurður Líndal
lagaprófessor segir að svo sé ekki.
Þetta mál sé ekki þess eðhs að það
snerti á nokkum hátt stöðu Skúla
sem alþingismanns. -S.dór
„Þaö er mjög mikil og ótímabær
notkun á halónslökkviefnum hér á
landi. Hér eru þau seld án þess að
það sé tíundað hve hættuleg þau eru
og kostimir við þetta efni eru ýkt-
ir,“ sagði Hreinn Hjartarson veður-
fræðingur, en umhverfisvemdar-
menn hafa áhyggjur af aukinni notk-
un halónslökkviefna hér á landi.
Þessi efni eru notuð í slökkvitækj-
um og jafnvel í úðakerfum. Sérstak-
lega þeim sem er verið að setja upp
á vinnustöðum þar sem mikiö af raf-
magnstækjum og tölvukerfum em th
staðar.
Fimmtíu lítra tankur í slökkvi-
bíl
Það eru aðallega flugvallaslökkvi-
lið sem nota þetta efni en það þykir
sérlega hepphegt viö að slökkva eld
í flugvélum. Eru bílar slökkvihðanna
á flugvöhunum ávallt með tanka
fulla af þessu efni. Hefur t.d. verið
rætt um að slökkvibhl sá sem
slökkvihðið á Reykjavíkurflugvelh
sendi á vettvang þegar brann við
Réttarháls hafi verið með þetta efni.
Fylgdi sögunni að magn það sem
hann hafði innanborðs hefði eytt
ósonlaginu jafnmikið og önnur óson-
eyðandi efni afreka á heilu ári hér á
landi. Einn heimhdarmanna DV hélt
því reyndar fram að efninu hafi ver-
ið dælt úr bhnum.
Bæði Rúnar Bjarnason, slökkvi-
hðsstjóri Reykjavikur, og Guðmund-
ur Guðmundsson, slökkvihðsstjóri á
Reykjavíkurflugvehi, neita því hins
vegar að efnið hafi verið notað. Guð-
mundur sagði að það hefði verið 50
htra tankur á bhnum sem fór á vett-
vang en ekkert af efninu hefði verið
notað.
Margfalt skaðlegra en freon-
efnin
„Þaö er ljóst að halónefni em
margfalt skaðlegri á þyngdareiningu
en freonefnin,“ sagði Eyjólfur Sæ-
mundsson, forstöðumaður Vinnueft-
irlitsins og nefndarmaður í nefnd
þeirri sem mótar nú stefnuna gagn-
vart ósoneyöingu. Hann sagði að
þessi efni hefðu ósoneyðingarstuðul
8 á meðan freon hefur stuðulinn 1.
Það þýðir að 10 tonn af halónefni
eyddu á við 80 tonn af freoni.
Nú er unnið að reglugerðasmíði th
að koma í veg fyrir eyðingu ósonlags-
ins. Þegar er búið að gefa út reglu-
gerð um úðabrúsa en að sögn Eyjólfs
þá er næst á döfinni aö taka fyrir
kæli- og frystikerfi. Hingað th hafi
verið einblínt á að koma í veg fyrir
þá neyslu sem teljast mætti hreinn
óþarfi en magnsjónarmið síður feng-
ið að ráða.
„Það má vel vera að þessi bmni á
Réttarhálsi sé tilefni th þess að fara
sérstaklega ofan í notkun slökkvi-
efna upp á nýtt,“ sagði Eyjólfur.
Hann sagði að þegar þessi mál hefðu
verið rædd í ósonnefndinni hefði
magn þeirra efna sem notuð væm
við slökkvihðsstarf talin tiltölulega
mjög hth. Þessi bruni við Réttarháls
gæfi hins vegar vissulega thefni th
að skoða þessi mál upp á nýtt.
-SMJ
Slökkviliðsstjórinn á Reykjavikurflugvelli:
Ef hægt er að bjarga manns-
lífum má ósonlagið bíða“
„Ef hægt er að bjarga raannslíf-
um má ósonlagið bíöa. Að mínum
dónh er stórt skref á milli þess
hvort við erum að bjarga lífi og
verðmætum eða bara að fegra okk-
ur,“ sagði Guömundur Guðmunds-
son, slökkvhiðsstjóri á Reykjavík-
urflugvelh.
Guðmundur sagði einnig aö haló-
nefni væra að ryðja sér th rúms
um allan heim sem slökkviefni því
að þetta væra einu slökkviefnin
sem nota mætti á tölvur. Notkun
þess færi þvi vaxandi. Guðmundur
sagöist ekki sjá annað en að þetta
væri þarft efni sem hefði verið
ranglega gert tortrygghegt. I eina
tíö hefðu menn tahö það baneitrað
en enginn héldi því fram lengur.
Slökkvibhar við flugvelb eru yfir-
leitt búnir þessu efih af því að það
þykir heppilegt við að slökkva elda
í flugvélum. Reynt væri þó að fara
sparlega með það því að efnið væri
dýrt. Guöraundur sagöist þó vita
dæmi þess aö þaö hefði verlö notað
við að slökkva sinuelda hér á landi
en það væri auðvitað notkun sem
væri út í hött.
-SMJ
í dag mælir Dagfari
Tekist á um skuldirnar
Tímabundiö vopnahlé ríkir nú í
stríðinu milh Landsbankans og Óla
í Ohs. Bankinn notar tímann th að
leggja á ráðin um nýjar aðgerðir
gegn Óla, enda er um að ræða einn
af stærstu viðskiptavinum bank-
ans og það hefur sýnt sig að vel
þarf að vanda th verka þegar þarf
að klekkja á slíkum kúnnum. Óh
stendur hins vegar í samninga-
makki við erlent ohufélag sem vhl
endhega kaupa stóran hlut í Ohs,
enda era olíufurstar stöðugt á hött-
unum eftir arðvænlegum fjárfest-
ingum.
Mál bankans og Óla er um margt
óvenjulegt, en virðist helst snúast
um það, að bankinn er vantrúaður
á að Óh geti greitt vanskhaskuldir
sínar. Óh heldur því hins vegar
fram að hann hafi fyrir löngu boð-
ist th þess að ganga frá þessu skit-
eríi sem er víst ekki nema 140 milij-
ónir eða svo. Svo er aö sjá sem
bankinn hafi ekki vhjað leyfa Óla
að gera upp og er þá fokið í flest
skjól ef bankar era famir að neita
að taka við greiöslum frá þeim sem
era í vanskhum. Þetta hlýtur aö
leiða th þess að menn hætta að
þora að taka lán af ótta við að fá
ekki að greiða þau th baka. Ef svo
fer fram sem horfir gæti farið svo
að Óh neyddist th að kaupa banka
og þar með komist í lánsviðskipti
við sjálfan sig í trausti þess að hann
geti greitt sér lánin aftur þegar vel
stendur á. En það er margt sem
veldur tortryggni Landsbankans í
garð Öla í Öhs. Th dæmis heldur
Óh því fram að hann hafi sett trygg-
ingar fyrir skuldum sínum við
bankann. Þegar Valur Amþórsson
settist í stól bankastjóra og lét af
stjómarformennsku í SÍS hefur
hann eflaust fyhst grunsemdum út
í Óla sem var með tryggingar fyrir
skuldum sínum við bankann. Það
út af fyrir sig var næg ástæða th
að reyna að losna við þennan mann
úr viðskiptum. Því þykir bankan-
um nú nauðsynlegt að sýna fram á
að þessar tryggingar séu ahs ófull-
nægjandi því það væri hlt th af-
spumar ef stórfyrirtæki hefðu full-
gildar tryggingar fyrir skuldum við
Landsbankann og veit enginn
hvemig slíkt endaði.
Óh er þegar farinn aö gera hosur
sínar grænar fyrir Alþýðubankan-
um, enda finnst forráðamönnum
hans vænlegra að lána stórfyrir-
tækjum gegn öraggum vanskilum
en að vera að lána verkafólki sem
alltaf stendur í skhum og greiðir
því enga dráttarvexti. Þar fyrir ut-
an hefur Alþýðubankinn reynslu í
öraggum vanskilalánum th fyrir-
tækja frá fyrri áram. Fyrir utan
þetta halda sumir því fram að hin
ohufélögin vhji ekki að Óh sé að
vasast í þessum ohubisness sem sé
vandasöm atvinnugrein og ekki á
allra færi. Það sé hreinlega ekki
þolandi að hver sem er geti takið
sig th og keypt heht ohufélag og
farið að reka það eins og um hvem
annan sjoppurekstur sé að ræða.
Það sé ekki á færi annarra en af-
burðamanna að annast innkaup á
ohu og sölu hennar hér á landi og
út í hött að hleypa hverium sem
er inn í ohuklúbbinn. Ekki síst þeg-
ar menn gerast svo ósvífnir að snúa
tapi upp í hagnað því úthokað sé
að reka ohufélag með hagnaði hér-
lendis.
Nú er bara að bíða og fylgjast
með framhaldinu þegar Lands-
bankanum og Óla lýstur saman á
nýjan leik, en fréttir herma að þess
veröi ekki langt að bíða. Endar
þetta með því að Óh fer með allar
skuldir sínar í Alþýðubankann og
Landsbankinn situr eftir með sárt
ennið? Eða fer svo að Óh kaupir
Útvegsbankann með aöstoð er-
lendu ohufurstanna sem ólmir vhja
eignast hlut í Ohs th að tryggja fjár-
muni sína? Fylgist með framhaldi
hins íslenska Dahasævintýris þar
sem tekist er á um ohuskuldir af
fuhri hörku og öllum brögðum
breytt.
Dagfari.