Dagblaðið Vísir - DV - 21.07.1989, Qupperneq 8

8
FÖSTUDAGUR 21. JÚLÍ 1989.
Utlönd
Vara við skæruhernaði
Innanriktsráðherra Nicaragua, Tomas Borge, heilsar vietnömskum bóka-
útgefanda á alþjóðlegri bókamessu sem opnuð var i Managua i gær.
Á myndinni eru einnig Daniel Ortega, forseti Nicaragua, og Sergio
Ramirez varaforseti. Símamynd Reuter
Sandinistar í Nicaragua munu ef til vlll taka upp skæruhernað ef stjórn-
arandstæðingar vinna kosningarnar á næsta ári og banna flokk sandin-
ista, að því er meðlimur æðsta ráðs sandinista, Bayardo Arce, sagði í gær.
Kvað hann sandinista myndu afsala sér völdum ef þeir töpuðu kosning-
unum í febrúar á næsta ári. Minnti hann á að sandinistar heíðu tekiö
upp vopnaða baráttu þegar Somoza réð ríkjum og flokkur þeirra var
bannaður. Reuter
Noregur í síldarstríði
Norðmenn hafa nýlega lýst yfir síldarstríði við Evrópubandalagið. Full-
yrða norsk yfirvöld að lönd Evrópubandalagsins stundi ofveiöar á Norður-
sjávarsíld sem leiði til þess að Norðmenn fái minni sildarkvóta.
Segja Norðmenn að ástandiö sé algjörlega óviöunandi. Vitna þeir meöal
annars í orð danska sjávarútvegsráðherrans sem hefur sagt aö síldveiðin
verði ekki reiknuð með í danska síldarkvótanum. ntb
Mótmælendur hörfa
Tyrkneskir hermenn á Kýpur handtaka Ijósmyndara sem myndaði mót-
mæil griskra kvenna á miðvikudaginn. Sfmamynd Reuter
Grískar konur á Kýpur hættu í gær mótmæiaaðgerðum sínum af ótta
við ofbeldi tyrkneskra hermanna Höfðu þá um þúsund konur efiit til
mótmæla tvo daga í röð á hlutlaúsa svæðinu sem skiptir Kýpur milli
Tyrkja og Grikkja. Með þvi að ryðjast inn á svæöið vildu konurnar mót-
mæla innrás Tyrkja á Kýpur 20. júlí 1974.
í kvöld ætla konumar hins vegar að ganga til húss fulltrúa Sameinuðu
þjóðanna til að krefjast freisis hundrað og átta manns sem eru í fangelsi
á norðurhiuta Kýpur, yfirráðasvæði Tyrkja. Var fólkiö handtekið eftir
að hafa á miövikudaginn ráðist yfir hina svokölluðu grænu línu sem
skiptir eyjunni.
Forseti Kýpur, George Vassihou, sem um þessar mundir stendur 1 við-
ræðum á vegum Sameinuðu þjóöanna við leiðtoga Tyrkja, Rauf Denkt-
ash, um sameiningu eyjarinnar, sagði að ráðist hefði verið með ofbeldi á
friðsama göngumenn. Kvað hann viðræöur einu leiðina til sátta. Reuter
Eskimóar á ráðstefnu
Sovéskir eskimóar munu nú í íyrsta sinn sitja alþjóðlega ráðstefnu eski-
móa sem haldin verður í Sisimiut á Grænlandi 24.-31. júli næstkomandi
Þeir munu taka þátt sem áheymarfufltrúar.
Sovésku fulltrúar, sem verða tíu, segja að þrátt fyrir að opnunarstefna
Gorbatsjovs hafi náð til heimkynna þeirra í Tjukotka í austurhluta Síber-
íu, þar sem eskimóamir eru aðeins sextán hundruö af hundrað og flmm-
tíu þúsund frumbyggjum, hafi margt verið vanrækt. Eiga þeir bæði við
atvinnu- og menningarmál.
Á ráðstefnunni ætla sovésku eskimóamir að fylgjast vel með til þess
aö fá hugmyndir um hvemig leysa megi þeirra eigin vandamál. Ritzau
Sjóræningjar handteknir
Þrír Thailendingar hafa verið handteknir fyrir aö myrða fimmtíu og
sex flóttamenn frá Víetnam sem vom á báti á Thailandsflóa. Notuðu sjó-
ræningjamir hnifa og axir við verknaöinn sem átti sér staö í mars síöast-
liðnum. Bmtu þeir hnéskeljarnar á sumum fómarlambanna til að þau
kæmust ekki undan á sundi.
Tveimur flóttamannanna í bátnum tókst að bjarga sér. Annar faldi sig
undir bátnum en hinn lést vera dauður.
Thailenskir sjóræningjar myrtu um hundrað og þrjátíu flóttamenn í
aprílsíöastliðnum. R«uter
í Bandarikjunum var þess minnst í gær að tuttugu ár voru liðin frá fyrstu tungllendingunni. i tilefni þess var gefið
út frímerki og virðir Bush Bandarikjaforseti, ásamt yfirmanni Pósts og síma og geimförunum Neil Armstrong og
Mike Collins, fyrir sér mynd af því. Símamynd Reuter
Til Mars út
á krítarkort?
Birgir Þórisson, DV, New York:
Það væri synd að segja að ný geim-
ferðaáætlun Bush Bandaríkjaforseta
heföi vakið almennan fógnuð. Mönn-
um hefur orðið starsýnt á að öll smá-
atriði vantar í áætlun hans sem vek-
ur efa um hve mikil alvara búi að
baki.
Tillagan gerir ráö fyrir mannaðri
bækistöö á tunghnu og að menn
verði sendir til Mars í byijun næstu
aldar. En það vantar bæði tímaáætl-
un og kostnaðaráætlun. Bush ætlar
ráðgjafanefnd um geimvísindi, undir
forsæti Quayles varaforseta, að
ganga frá slíkum smáatriðum. Þing-
leiðtogar úr röðum demókrata hafa
tekiö tillögunni fálega.
„Draumórar", „lélegt áróðurs-
bragð“, „menn fljúga ekki til Mars
út á krítarkorf ‘ eru dæmi um um-
mæli þingmanna sem benda á að
Bush hafi ekki einu sinni á hreinu
forgangsröð verkefna geimferða-
stofnunarinnar NASA á næsta ári.
Stórblaðið New York Times gagn-
rýnir áætlunina harðlega í leiðara í
dag. Þar segir aö hún sé gersneydd
vísindalegum tilgangi, stefni manns-
lífum í voða að óþörfu og sé fárán-
lega dýr.
Kostnaðurinn vex mönnum eink-
um í augum vegna mikils halla á fjár-
lögum. Talið er að hækka þyrfti
framlög til geimferöastofnunarinnar
úr 11 milljörðum dollara í ár í 20
milljarða í byijun næsta áratugs og
í 30 milljarða dollara á ári undir alda-
mót. Giskað er á að heildarkostnaður
verði ekki minni en 400 milljaröar.
Stuðningsmenn áætlunarinnar
segja aftur á móti að kostnaðurinn
jafngildi aðeins 5 prósentum af árleg-
um ríkisútgjöldum sem sé helmingi
lægra hlutfafl en Apollo-áætlunin
kostaöi á sínum tíma.
Gífurlegir tæknilegir örðugleikar
eru á að framkvæma áætlunina.
Nýja tækni þyrfti að þróa, til dæmis
nýjar eldflaugar, geimskutlur, elds-
neytistegundir, nýja málmblöndu og
svo framvegis. Þá væri óljóst hvort
Marsfarið yrði sett saman á tunglinu
eða á sporbaug um jörðu.
Til skamms tíma er helsta gagn
geimferðastofnunarinnar af áætlun-
inni að hún gefur geimstöð á spor-
baug um jörðu tilgang sem fyrsta
skrefmu í langtímaáætluninni.
Geimstöðin hefur átt undir högg að
sækja hjá fjárveitingavaldinu. Hún
kostar um 30 milljarða dollara.
Spumingin er hvort áhugamenn
um könnun geimsins geti sannfært
almenning um það að þetta sé kostn-
aðarins virði. Nú vantar þá þá hvatn-
ingu sem það að verða á undan Sov-
étmönnum til tunglsins var fyrir
Apollo-áætlunina.
Yfirvöld ganga að
kröfum námumanna
Sovésk yfirvöld létu í gær undan
kröfum námumanna í Kuzbass hér-
aði í Síberíu sem verið hafa í verk-
falli í ellefu daga og lauk verkfallinu
þar að fullu í morgun. En námumenn
í Donbass héraði í lýðveldinu Úkra-
ínu, sem hófu verkfall fyrir tæpri
viku, sýna þess engin merki aö þeir
hyggist snúa til vinnu á ný. Aö auki
hafa námumenn í fjórum öðrum
kolahéruöum lagt niður vinnu, í
Dnepropetrovsk í Úkraínu, í Rostov-
on-don í Suður-Rússlandi, í norður-
hluta Sovétríkjanna og Karaganda-
héraði í Kazakhstan. Kröfur þeirra
eru svipaðar og kröfur verkamann-
anna í Síberíu, betri vinnuaðstæður
og aukið efnahagslegt sjálfstæði.
Námumennimir í Síberíu fengu
allar kröfur sínar uppfylltar, þar á
meðal allt að fjörutíu prósent launa-
hækkun, aukinn bónus, betri vinnu-
skilyrði, stærri matarskammta og
aukið efnahagslegt sjálfstæði íbúa
héraðsins. Fyrirtæki í Kuzbass, sér-
staklega kolafyrirtæki, fá fullt efna-
hagslegt og lagalegt sjálfstæðl. Full-
Namumenn í Siberiu héldu til vinnu
á ný í morgun eftir að yfirvöld höfðu
gengið aö kröfum þeirra.
Símamynd Reuter
trúar yfirvalda sögðu í gær að samn-
ingur sá er gerður var við síberísku
námumennina myndi ná til allra
námumanna í landinu.
Verkfólhn hafa reynst dýrkeypt.
Talið er að þegar nemi framleiðslu-
tapið sex milljón tonnum eða sem
svarar til þriggja daga framleiðslu.
Sagði einn vestrænn stjórnarerind-
reki að þriggja til fjögurra daga fram-
leiðslutap gæti haft alvarlegar afleið-
ingar fyrir atvinnuvegi landsins.
Efnhagur Sovétríkjanna á nú erfitt
uppdráttar, mikill matarskortur er í
landinu og síaukinn ijárlagahalh rík-
issjóðs gerir stjórninni erfitt fyrir.
Sovétríkin eru þriðji stærsti kola-
framleiðandi heims. Sérfræðingar
telja að enn sem komið er muni verk-
fóllin hafa lítil áhrif á útflutning kola
frá Sovétríkjunum þó að erfitt sé að
meta það.
Enn ríkir mikil spenna í sjálfstjórn-
arhéraðinu Abkhazia í lýðveldinu
Georgíu þar sem átján hafa látið lífið
í róstum milli Abkhazíumanna og
Georgíumanna. Hermenn vakta göt-
ur höfuöborgar héraðsins og út-
göngubann er í gildi.
Reuter