Dagblaðið Vísir - DV - 28.07.1989, Qupperneq 15

FÖSTUDAGUR 28. JÚLl 1989.
15
Enn er vegið að
réttindum fatlaðra
Hjá foreldrum og aöstandendum
fatlaðra aukast áhyggjur og kvíði
að nýju en höfuðmáli skiptir hvaða
áhrif þetta hefur á hinn fatlaða.
í bréfi, sem forráðamenn Skála-
túnsheimilisins sendu frá sér ný-
lega, segir skýrum stöfum að ríkis-
stjórnin hafi ákveðið 4% spamað á
m.a. sólarhringsstofnunum fyrir
fatlaða. Við það dregst saman þjón-
usta við þá. Mun það hafa veruleg
áhrif á starfsemina sökum mann-
eklu og líklega einnig á vetrarstarf-
ið á vetri komanda.
í lögum um málefni fatlaðra
stendur að markmið þeirra laga sé:
„Að tryggja fótluðum jafnrétti og
sambærileg lífskjör við aðra þjóð-
félagsþegna og skapa þeim skúyrði
til að lifa eðlilegu lífi og hasla sér
völl þar þar sem þeim vegni best.“
Átroðningur á
mannréttindum
Allir þeir sem þekkja til málefna
fatlaðra, þ.á m. félagsmálaráð-
herra, eru sammála um að mark-
mið þessara laga sé mörgum fötluð-
um, og ekki síst mörgum fötluðum
á sólarhringsheimilum eins og
Skálatúnsheimilinu, ennþá f]ar-
lægt og þjónusta og þjálfun þar sé
mun minni fyrir fjölda vistmanna
KjaUariim
Jóhann Guðmundson
bæklunarskurðlæknir
en hún ætti að vera til aö nálgast
það markmið.
Sparnaöaraðgerðir þær sem rík-
isstjórnin hefur nú fyrirskipað á
þessum heimilum gerir síðan þetta
markmið mun fjarlægara fyrir
þetta fatlaða fólk þegar rýra skal
þjónustu og þjálfun þess enn frek-
ar.
Alþingi og ríkisstjóm settu þessi
lög með fögrum markmiðum en
löngu áður en í sjónmáli er aö þeim
sé náð er farið að draga úr aðgerð-
um til að ná markmiðum laganna.
Þama er verið að ráðast á hóp fatl-
aðs fólks sem getur ekki borið hönd
fyrir höfuð sér til varnar. Það er
nú ekki stórmannlegt hjá ríkis-
stjórninni að draga úr þjálfun og
þjónustu fyrir fatlað fólk þó að illa
ári í þjóðfélaginu.
Og það er erfitt aö skilja hvi nú-
verandi félagsmálaráðherra hefur
ekki getað sannfært meðráðherra
sína í ríkisstjórn um að þama sé
alls ekki forsvaranlegt að spara.
Ríkisstjórn, sem skipar fyrir sparn-
aðaraðgerðir fyrir þetta fatlaða
fólk, er með því að draga úr mögu-
leikum þeirra að tryggja sér jafn-
rétti og sambærileg lifskjör og
skapa sér þannig skilyröi til eðh-
legs lífs. Fyrir þá er þetta átroðn-
ingur á mannréttindum þeirra.
I nágrannalöndum okkar, t.d.
Svíþjóð, væri sennilega litið á þetta
sem lögbrot og líklega mundu dóm-
stólar þar dæma þeim fötluðu aftur
réttindi sín.
Ekki fréttaefni?
Ríkisstjóm, sem tekur slíkar
ákvarðanir um spamað á þannig
heimilum, hlýtur að hafa litla rétt-
lætistillfmningu og þekkingarleysi
á málunum. Margir ráðherranna í
núverandi ríkisstjórn voru með í
að setja hin nýju lög um málefni
fatlaðra með framanrituðum fógr-
um markmiðum til að taka á mál-
unum. Þeir em því langt frá því
að vera samkvæmir sjálfum sér
með því að fyrirskipa sparnað í
þjálfun og þjónustu þessa fatlaða
fólks og níöast þannig á þessum
minni bræðrum okkar sem ekki
geta barist fyrir réttindum sínum
sjálfir.
Ég sakna þess aö heildarsamtök
„Ég sakna þess að heildarsamtök fatl-
aðra í landinu skuli ekki rísa upp til
að mótmæla þannig sparnaðaraðgerð-
um.“
Forráðamenn Skálatúnsheimilis-
ins sendu forráðamönnum og for-
eldrum fatlaðra bréf vegna sparn-
aðaráforma ríkisstjórnarinnar.
fatlaðra í landinu skuh ekki rísa
upp til að mótmæla þannig sparn-
aðaraðgerðum. Er svona mannrétt-
indamál ekki fréttaefni fyrir fjöl-
miðla? Megi þessar hnur verða til
þess að ýta við hagsmunasamtök-
um fatlaðra og fjölmiðlum til þess
að þeir véki réttlætiskennd þjóðar-
innar svo að ríkisstjórnin sjái að
sér og endurskoði ákvörðun sína
um sparnað á þessum stöðum og
falh frá honum.
Vísdómur ráðamanna hggur í því
^að vita hvar hægt er og hvar má
spara og hvar ekki.
Jóhann Guðmundsson
Sofandi bióð
Skyldu landsmenn almennt hafa
gert sér grein fyrir því hve furðuleg
stefna íslands er í afyopnunar- og
friðarmálum. - Ef ekki.. .væri þá
ekki ástæða til að hugleiða málið
af alvöru en láta ekki teyma sig
sofandi aö feigðarósi?
Á sama tíma og friðar- og af-
vopnunarviðræður skila stöðugt
vaxandi árangri mhli stórveldanna
er hemaðarhyggja og vígvæðing á
íslandi geigvænlegri en nokkru
sinni fyrr.
Undirskriftasöfnun Norðlend-
inga um að fá herílugvöh í sitt
byggðarlag er svo ótrúleg að engu
er líkara en fégræðgi og hermangs-
hugsun hafl svipt þetta fólk ráði
og rænu. Vantar landsbyggðina
kannski Natoflugvöll í hvern
landshluta til að halda jafnvægi í
byggð landsins?
Gömul og ný launráð
Það er að vísu ekki undarlegt
þótt búið sé að afsiða þetta þjóð-
félag - þar sem hemaðarhyggja
Bandarikjanna hefir ráðið ferðinni
síðan íslenskir kvishngar fengu
hingaö bandarískan her inn í
landið bakdyramegin.
Allt í einu var herinn kominn
fyrirvaralaust. Þótt spurst heföi að
mennimir, sem sóru að hér skyldi
aldrei vera her á friðartímum,
væm að brugga launráð með
bandarískum vinum sínum hafði
enginn átt von á að hlutirnir gerð-
ustu svo fljótt.
Enginn hefur mátt vera utanrík-
isráðherra á íslandi sem ekki hefir
fylgt bandarískri hernaðarstefnu
og viljað hafa herinn. Þó skal þess
getið að þann tíma, seni Steingrím-
ur Hermannsson fór með utanrík-
ismálin, kvað nokkuð viö annan
tón þar sem hann greiddi atkvæði
með öllum afvopnunar- og friðartil-
lögum sem bornar vom fram á
Kjallarinn
Aðalheiður Jónsdóttir
verslunarmaður
þingi Sameinuðu þjóðanna meðan
hann var þar í forsvari fyrir íslands
hönd og lét sig engu varða þótt það
gengi þvert gegn stefnu Bandaríkj-
anna.
Þetta var líka nóg til þess að Þor-
steinn Pálsson og flokkur hans
töldu Steingrím Hermannsson
þjóðhættulegan kommúnista.
Hins vegar var leiðinlegt að
Steingrímur skyldi ekki geta verið
sjálfum sér samkvæmur og stöðvað
allar hernaðarframkvæmdir hér á
landi... Hvers vegna gerði hann
það ekki? Hvar lá hundurinn graf-
inn? - Kannski vitum við
það... kannski ekki. Hitt vitum
við. Ef hann hefði gert það heíði
orðið erfiðara fyrir Jón Baldvin að
ganga erinda Bandaríkjanna og
NATO eins og hann hefir gert.
Undirlægjuháttur og
hermang
Þegar ástralski læknirinn og friö-
arsinninn Helen Caldicott kom
hingað til lands í sumar sagði hún
okkur að sem gestgjafar Natohers
skytum við skjólshúsi yfir okkar
eigin morðingja. Hún sagði líka:
„Setuliðið bandaríska er hér ekki
til að verja einn eða neinn, jafnvel
ekki Bandaríkin. Það er hér ein-
faldlega til aö þenja út veldi Banda-
ríkjanna. Liður í heimsvaldastefnu
þeirra.“ „Og þið,“ sagði hún, „hafið
verk að vinna. Þið eruð þjóð með
hlutverk: Þið eigiö að losa ykkur
við þessar herstöðvar strax."
Hún vissi bara ekki aö þaö hlut-
verk, sem íslendingar hafa talið
sitt hlutverk í næstum fjörutíu ár,
er undirlægjuháttur og hermang.
En þá hlið á íslendingum þekkti
aftur á móti Eric Mc Vadon, fyrrv.
yfirmaður bandaríska setuhðsins á
Miðnesheiði. - Aðmírállinn sagði í
frægri kveðjuræðu er hann lét af
störfum sem yfirmaður herhðsins
að hann vildi tala opinskátt við fólk
og stjórnvöld á íslandi
Kannski hefir hann einmitt verið
svo opinskár vegna þess að nokkru
áður hafði hann haldið ræðu á
Varðbergsfundi við mikil fagnað-
arlæti.
En íslendingar ættu að hugleiða
vel ræðu stríðsmannsins sem virt-
ist sambland af hroka, kvörtun yfir
fégræðgi og hermangi íslendinga
og htilsvirðingu á þjóð sem ekki
var að hans mati annað en þjóðar-
brot, „íbúar sömu eyjar“ og banda-
ríski herinn. Bandaríkjamenn taldi
hann að hefðu unnið sér þegnrétt
í landinu á þessari nær hálfu öld.
Óskastjórn aðmírálsins
Herforinginn var óhræddur að
láta vita að hann vildi hafa hér
hægri stjóm sem ætti að endur-
skoða herstöðvasamninginn og at-
huga hvort íslendingar gerðu
skyldu sína í samskiptum við her-
höið. Þá veitti hann íslenskum
þjónum Bandarikjanna tiltal fyrir
dugleysi gegn herstöðvaandstæð-
ingum og vinstri stefnu og hvatti
þá til harðari aðgerða.
Heldur virtust íslenskir vinir
hans sneypulegir í sjónvarpsþætti
á eftir þegar rætt var um ræðu
aðmírálsins. Varla hefur sektar-
kennd þá farið að hrella þá. Var
það kannski vegna þess að þeir
fengu svona óverðskuldaðar ákúr-
ur frá yfirmanni sínum?... Varla
hafa þeir fariö að óttast að íslenska
þjóðin kynni að átta sig á hvar hún
stendur.
Það er ekki undarlegt þótt her-
stöðva- og natósinnar furði sig á
vanþekkingu aðmírálsins aö bera
brigður á trúmennsku þeirra. Hvað
sýna ekki heræfingarnar sem fram
áttu að fara 17. júní þó að utanríkis-
ráðherra neyddist til, vegna and-
stöðu samstarfsflokka í ríkisstjórn,
að mótmæla að svo fjölmennt hð
kæmi sem upphaflega var ákveðið
og frestaö væri æfingunum um
nokkra daga- þessum langsamlega
viðamestu heræfingum sem nokk-
urn tíma hafa farið fram hér á
landi.
Haustfundirnir í Norfolk
Ég man ekki betur en formaður
svokallaðrar Varnarmálanefndar
kæmi uppveðraður í sjónvarpi og
tilkynnti að þessar heræfingar
yæru nauðsynlegur liður í vörnum
íslands og slíkar æfingar yrðu aö
fara fram út um allt land og með
þátttöku íslendinga.
Kannski hefur honum verið til-
kynnt þetta á einhverjum haust-
fundinum í aðalstöðvum banda-
ríska flotans í Norfolk þar sem
nefndarmenn Varnarmálanefndar
eru sagðir mæta einu sinni á ári
ásamt konum sínum og forsvars-
mönnum hinna ýmsu hermangs-
fyrirtækja til aö stuðla að persónu-
legum og góðum kynnum! - Svo er
að sjálfsögðu margt hægt að skipu-
leggja við dýrustu laxárnar þar
sem boðið er til leiks herforingjum
og dátum.
Lítils megnugur forsætisráð-
herra taldi að vísu þessa stríðsleiki
tímaskekkju... En ríkisstjórn og
forsætisráðherra, sem ekki er
sjálfrátt, verða að sjálfsögðu að aka
seglum eftir vindi. Og vissulega
blæs hernáms- og hermangsvind-
urinn af miklum fítonsanda hér á
landi elds og ísa. Og þarf engan að
undra fyrst hann sækir á hveiju
ári aukinn kraft frá aðalstöðvum
bandaríska flotans í Norfolk.
Hvar er metnaður þinn?
íslenska þjóð, þú sem svo lengi
hefúr verið blekkt og svikin, þú
hefur sofnað á verðinum. Ætlarðu
að halda áfram aö sofa eða ætlarðu
að krefjast þess að líf þitt og sjálf-
stæði verði ekki selt fyrir hermang
og spihingu? Hvar er metnaður
þinn og sjálfsvirðing? - Er slíkt
aðeins að finna í gömlum bókum?
Minnumst þeirra orða Helenar
Caldicott að sem gestgjafar Nato-
hers skytum við skjólshúsi yfir
okkar eigin morðingja.
Aðalheiður Jónsdóttir
,,En ríkisstjórn og forsætisráðherra,
sem ekki er sjálfrátt, verða að sjálf-
sögðu að aka seglum eftir vindi.“