Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.1989, Síða 7

ÞRIÐJUDAGUR 17. OKTÓBER 1989.
7
Fréttir
Innanmein verkalýðshreyf-
ingar komin á hættulegt stig
- spuming hvenær óánægjan brýst út og fólkið tekur völdin, segir Karvel Pálmason
Mjög fljótlega eftir að þú varst kjör-
inn varaformaður Verkamannasam-
bandsins 1987 lentirðu í útistöðum við
stjórnarmenn. Því lauk svo að þú
'lýstir’ þvi yflr að þú myndir ekki
mæta á stjórnarfundi. Hver var or-
sökin?
„Fyrst í stað gekk samvinnan við
formanninn þokkalega. En ég þóttist
finna það fþótt að mönnum væri
ekkert annt um að ég sæti þama inn-
an dyra, líklega vegna þess að ég
hafði skoðanir sem í sumum tilfell-
um voru andstæðar skoðunum
manna í Verkamannasambandinu
og andstæðar ríkisstjórninni. Ég var
í grundvallaratriðum á annarri skoð-
un en stjómvöld í launamálum,
skattamálum og öðm sem snéri að
verkalýðshreyfingunni. En undir
skoðanir stjómvalda í þessum mál-
rnn tóku sumir stjómarmenn Verka-
mannasambandsins. í sambandi við
það að ég neitaði að mæta á stjómar-
fundi þá var það vegna þess að búið
var að gefa út yfirlýsingar sem ekki
höfðu verið bomar upp við fram-
kvæmdastjóm og slíku uni ég ekki.“
Vindum okkur að þingi Verka-
mannasambandsins. Hverjir unnu
gegn þér fyrir þingið og meðan á því
stóð?
„Nú veit ég ekki hvort ég hef sann-
anir til að nefna nöfh en tel mig þó
geta það. En ég hef orðið var við
andstöðu gegn mér í marga mánuði
og það úr fleiri en einni átt. Þar varð
ég var við toppmenn í sambandinu,
líka mína samherja í Alþýðuflokkn-
um, eins og Jón Karlsson frá Sauðár-
króki, einnig alþýðubandalagsmenn
eins Björn Grétar Sveinsson og Guð-
mund J. Guðmundsson, formann
sambandsins."
Hvernig stóð á því að flokksbræður
þínir úr Alþýðuflokki lýstu því yfir
að þeir myndu bjóða sig fram gegn
þér ef þú gæfir kost á þér til vara-
förmanns á þinginu?
„Vegna þess að sumir menn em
haldnir þeirri áráttu í Alþýðuflokkn-
um og víðar að vilja mynda samband
milli toppa í Verkamannasamband-
inu og ríkisstjómarinnar til að lifa í
tvö ár í samneyti við ríkisstjómina.
Ég er ekki tilbúinn til að samþykkja
þetta."
Það vita allir sem fylgjast með verka-
lýðsmálunum að stirt er á milli ykkar
Péturs Sigurðssonar, formanns Al-
þýðusambands VestQarða. Því var
haldið fram í mín eyru á þingi VMSÍ
um helgina að þú hefðir lagt Öurá-
herslu á að Karl Steinar tælgi við
sæti þínu til að útiloka að Pétur tæki
við því en vilji til þess var fyrir hendi:
„Þetta er alrangt. Ég hafði enga
hugmynd um að Pétur Sigurðsson
vildi fara í þetta embætti. Eg spurði
hann aldrei að því og hann talaði
heldur ekki um það við mig. Ég vissi
hins vegar að Jón Karlsson vildi og
ætlaði sér að taka við varaformanns-
sætinu og á það var stefnt alla tíð.
Hann vildi líka fá varaformennskuna
síðast þegar ég var kjörinn. Þá virt-
ust menn treysta mér betur, allavega
var ég kjörinn en ekki hann. Þegar
mér þykir óheiðarlega spilað og
menn em í makki á bak við mig og
ekkert er við mig talað þá rís ég upp.
Og ég gerði það einmitt á þinginu og
sá til þess að Karl Steinar tæki við
varaformennsku.“
Hvað er að í verkalýðsmálaráði Al-
þýðuflokksins? Það lenti í átökum á
milli ykkar alþýðufiokksmanna á
þinginu. Guðríði Eliasdóttur var ýtt
út úr stjórn án þess við hana væri
rætt og þér var ýtt í burtu?
„Þegar tiltölulega fáir einstakling-
ar, sem ekki valda verkefninu, ætla
að fara að spila óheiðarlega er ekki
von á öðru en klúðri. Þarna hefur
það einfaldlega gerst að vegna þeirra
bolabragða, sem við Guðríður voram
beitt, tapaði Alþýðuflokkurinn lík-
lega tveimur sætiun í framkvæmda-
sijórn Verkamannasambandsins."
Af hverju kemur þessi óheiðarleiki
og makk upp allt i einu núna?
„Hann kom ekkert allt í einu upp
núna. Ég er búinn aö finna fnyk af
þessu í marga mánuði frá einstakl-
ingum innan Verkamannasam-
bandsins. Og ég tel engan vafa leika
á því að ástæðan er sú að ég var ekki
nógu þægur.“
Kom aldrei neinn af toppmönnum úr
Alþýðufiokknum til að ræða við þig
meðan á þinginu stóð?
„Nei, aldrei. Aftur á móti komfjöld-
inn allur af þingfulltrúum að máh
við mig og heimtaði að ég gæfi kost
á mér, meira að segja í formann-
inn.“
Ég hef fyrir þvi vissu að þau átök,
sem áttu sér stað milli ykkar al-
þýðuflokksmanna á þinginu, hafi
orðið til þess að bæði Jón Sigurðsson
iðnaðarráðherra og Jön Baldvin, for-
maður flokksins, höfðu mikil afskipti
af málinu. Kannastu við það?
„Spumingin er hvort þeir voru
kallaðir til eða hvort þeir voru með
í ráðum allan tímann. Síðari tilgátan
kæmi mér ekki á óvart í ljósi undan-
genginna samskipta. Þeir ræddu
Yfírheyrsla
Sigurdór Sigurdórsson
aldrei orð viö mig og Jón Baldvin
Hannibalsson hefur vart yrt á mig
síðan ég setti mig upp á móti ríkis-
stjórn Þorsteins Pálssonar 1987.“
Ertu með þessu að segja að þú sért
kominn í algera andstöðu við þing-
flokk Alþýðuflokksins?
„Ég vil ekkert um skoðanir manna
í þingflokki Alþýðuflokksins segja en
ég hef verið og er í andstöðu við
marga toppa í Alþýðuflokknum...“
Ertu á leið út úr Alþýðuflokknum?
„Ég hef enga ákvörðun tekið um
það. Það er ef til vill ekki spumingin
um hvort ég er á leið út úr flokknum
heldur hvort á að haga málum þann-
ig að aðrir séu á leið úr flokknum."
Hefurðu tilfinningu fyrir þvi að verið
sé að reyna að bola þér frá í flokkn-
um, til dæmis fyrir vestan?
„Nei, ég hef nú ekki tilfmningu fyr-
ir því. Aftur á móti veit ég að sumir
topparnir í Alþýðuflokknum þola
ekki andstöðu mína og myndu fagna
því að losna við mig.“
Hversu sterkur ertu fyrir vestan?
„Það er ekki mitt að meta það. Próf-
kjörin þar svara því kannski. Hitt er
annað að mér sýnast skoðanakann-
anir leiða það í Ijós að forysta Al-
þýðuflokksins ríður ekki feitum
hesti frá viöskiptum við almenning
í þessu landi.“
Aftur aðeins að verkalýðshreyfing-
unni. Þú sagðir áðan að vissir ein-
staklingar innan Verkamannasam-
bandsins væru hallir undir rikis-
stjórnina, aðeins nánar um það?
„Ég held þessu fram og það ekki
að ástæðulausu. Ég bind hins .vegar
° vonir við að afturkoma Karls Stein-
ars í framkvæmdastjómina komi í
veg fyrir að hún láti ríkisstjórnina
afvegaleiða sig. Það er langt frá því
að vera hollt að framkvæmdastjórn
Verkamannasambandsins ánetjist
ríkisstióminni um of hvað varðar
launastefnu og kjaramál. Það skiptir
þá ekki máli hvort það er þessi rílds-
stjóm eða einhver önnur."
Álit þitt á vinnubrögðum stjórnar
Verkamannasambandsins liggur
ljóst fyrir.'En þú átt sæti í miðstjórn
Alþýðusambandsins. Nær þessi óán-
ægja þín lika þangað. Er verkalýðs-
hreyfingin í einhverri kreppu?
„Það er enginn vafi á því. Ég skal
játa að ég hef ýmislegt út á vinnu-
brögð miðstjórnar ASÍ að setja. Ég
er gagnrýninn og það kemur fram
þar sem annars staðar. Ég vil að
menn hafi skoðun og því aðeins ná
menn málum fram sameiginlega að
þeir geti skipst á skoðunum en sam-
einað síðan kraftana til átaka. Ég
held að það séu slík innanmein í
hreyfmgunni sem heild að það sé
komið á hættulegt stig. Ég tel að það
geti verið spuming um tíma hvenær
óánægja fólks brýst út með þeim
hætti að það segir hingað og ekki
lengra og tekur völdin af foryst-
unni...“
Hvaða innánmein ertu að tala um?
„Ég tel að velflestir forystumanna
verkalýðshreyfmgarinnar hafi á síð-
ustu ánnn látið leiða sig til of mikill-
ar samtengingar við sljómvöld á
hveijum tíma. Síðasta dæmið, sem
við höfum, era kjarasamningarnir
frá því í vor. Þá var samið um litlar
launahækkanir en þess í stað treyst
á vilyrði eða loforð ríkisstjómarinn-
ar sem ekki hefur síðan verið staðið
við. Allt hækkar í landinu nema
launin. Og ef verkalýðshreyfingin
hefur ekki bolmagn til að hrista þetta
af sér hvers virði er hún þá í þjóð-
félaginu?"
Ertu þá sammála því sem félagsmála-
ráðherra sagði á Verkamannasam-
bandsþinginu að forysta verkalýðs-
hreyfingarinnar sé slitin úr tengslum
við hinn almenna launamanna í
landinu?
„Ég get tekið undir þetta með Jó-
hönnu. En ég vil bæta því við að for-
ystumenn stjómmálaflokkanna era
líka úr tengslum við almenning í
landinu. Þetta á ekki síst við í Al-
þýðuflokknum."
Það hafa margir sagt í mín eyru að
þú værir gagnrýninn og erfiður í sam-
vinnu, hverju viltu svara þessu?
„Ég er búinn að vera í verkalýðs-
hreyfingmmi í 35 ár. Þar af hef ég
verið formaður í stéttarfélagi í 32 ár.
Ég skil því varla að ég geti verið
svona erfiður í samvinnu. Menn
segja að það sé stirt milli okkar Pét-
urs Sigurðssonar en samt eram við
búnir að vinna saman í áratugi og það
samstarf hefur ekki veriö með óeðh-
legum hætti. Við höfum deilt um
málefni en á meðan það er málefna-
legt tel ég það vera í lagi. Ef menn
era heiðarlegir þótt þeir séu ekki á
sama máh en leiði að lokum málefnin
fram í samstöðu tel ég málefnalegan
ágreining eðlilegan manna í mihum.“
Það er ekkert leyndarmál að stirt er
á milli stjórnar Verkamannasam-
bandsins og miðstjórnar ASÍ. Skaðar
það verkalýðshreyfinguna?
„Það er engi’nn minnsti vafi á því.
Mér þykir sem menn séu farnir að
innleiða þessar deilur á alltof per-
sónulegan hátt. Mér þykja menn ekki
vera málefnalegir og vera að þjóna
öðrum hvötum en þeim að ná fram
meginsjónarmiðum verkalýðshreyf-
ingarinnar."
Hefur staða þín innan Alþýðufiokks-
ins veikst við það sem gerðist á
Verkamannasamhandsþinginu?
„Það er erfitt fyrir mig að meta það
rétt á þessari stundu. Ég tel þó, að
hún hafi frekar styrkst heldur en
veikst. Það átti að kohvarpa mér. Það
var búið aö undirbúa það að koma
mér frá og flokksbróðir minn, Jón
Karlsson, átti að taka mitt sæti. Allir
vita hvað gerðist. Mér tókst að koma
í veg fyrir það og það var ég sem réð
því hver tók við af mér. Ég geri mér
grein fyrir því að ég verð áfram að
vinna með þeim sem unnu þama gegn
mér, bæði í miðstjóm ASÍ og í Al-
þýðuflokknum. Ég er hins vegar þann-
ig gerður að ég erfi ekki hlutina lengi
við menn. Og mér kæmi ekki á óvart
þótt þetta Verkamannasambandsþing
yrðimörgumþörflexía.“ -S.dór