Dagblaðið Vísir - DV - 18.11.1989, Blaðsíða 23

LAUGARDAGUH 18. NÓVEMBER lí)89.
mjög góð ákváðum við að halda af
stað. Um hálfníu lögðum við af stað
með bakpoka okkar, ríflegt nesti, föt,
jöklabúnað, talstöð og fleira sem
nauðsyniegt er að hafa með í slíkar
ferðir. Auk þess vorum við með skíði
meðferðis. Þegar allt var komið sam-
an reyndist þetta talsverö byrði. Áð-
ur en við lögðum af stað létum við
björgunarsveitina á Höfn vita um
ferðir okkar.
Við lögðum af stað sem leið bggur
upp úr Hoffellsdal og inn Fossdal og
síðan Vesturdal. Það er sá dalur sem
farið er upp úr og inn á jökulinn. Þá
komum við að svokölluðum Goða-
hrygg sem tengist austasta hluta
Vatnajökuls. Þegar við komum upp
úr dalnum í um ellefu hundruð
metra hæð um miðaftan var komið
þó nokkurt rok en á leiðinni upp
hafði verið sól og gott veður. Gangan
upp var tiltölulega erfið og ekki síst
þar sem við vorum með mikla byrði
á bakinu. Við settumst niður, borð-
uðum nesti og settum á okkur skíðin.
Undir gönguskíðunum vorum við
með sérstakt skinn þannig að við
runnum ekki hratt rúður og gátum
farið upp mjög brattar brekkur. Það
er nauðsynlegt að hafa þannig búnað
á skíðunum því það getur verið
hættulegt að fara hratt.
Veðurspáin sagði ennþá batnandi
veður þannig að við héldum áfram.
Við vorum búin að ganga á skíðun-
um í klukkustund, með stöðugt
harðnandi norðanhraglanda í andlit-
ið, og það var byrjað að skafa. Það
var slíkur bylur á móti okkur að
þegar við vorum komin upp á móts
við Goðaborg sáum við fram á að
annaðhvort yrðum við að snúa til
baka, sem ekki var fýsilegur kostur
í þessu veðri og ansi hart þar sem
við vorum búin að leggja þetta mikið
á okkur, eða að grafa okkur í fönn.
Við áttum enn krafta eftir og vorum
ágætlega haldin þrátt fyrir langa
dagleið.
Byggðu snjóhús
á Vatnajökli
Ég hef alltaf brýnt fyrir nemendum
mínum að grafa sig í fonn áður en
það er orðið of seint. Þótt við eyddum
tíma og kröftum í að hlaða snjóhús
yrði aldrei verra að hafa það þó að
veður gengi niður. Ef veðrið lagaðist
gætum við allténd náð upp að Goða-
hnjúkum þar sem skálinn átti að
vera en þangað var ferðinni heitið.
Við byrjuðum á aö finna okkur
skjólsamari stað í jökulhalla undir
háum hnjúk vegna þess að rokið var
orðið allstíft. Við byrjuðum að grafa
þar í skaflinn. Þetta var hörð fónn
og ekkert þægilegt að rista í hana.
Okkur tókst þó að leggja grunn að
snjóhúsi og þá kom sér vel að maður-
inn minn haföi oft sem krakki reist
slík hús. Við höföum verkaskipting-
una þannig að Hjörleifur skar köggla
með ísöxinni sinni, Kristján hlóð og
ég kíttaði en þannig héldum við
áfram fram yfir ellefu um kvöldiö og
alltaf herti vind. Við sáum betur og
betur að þetta var eina vitið því veð-
urofsinn ágerðist stöðugt. Ekki var
tími til að hugsa um neitt annað en
að koma húsinu upp og reyndar var
ekki tími til að hugsa hvort við vær-
um í hættu stödd,“ segir Kristín.
„Við vorum öll vel útbúin og létum
vita af ferðum okkar áður en við
héldum upp og að við ætluðum að
koma til baka á sunnudag. Upp úr
ellefu um kvöldið gátum við farið að
koma okkur fyrir. Ég var orðin renn-
andi blaut, bæði af svita og bleytu,
þrátt fyrir að ég væri í regnfotum.
Við vorum sem betur fer með mikinn
aukafatnað með okkur. Ég var t.d. í
silkinærfotum og varmapeysu. Einn-
ig vorum við með álpoka. Við höfum
alltaf verið með shka poka með á
ferðum okkar en ekki þurft á þeim
að halda fyrr. Þarna kom sér sannar-
lega vel að vera með álpoka og ég
staðhæfi að það hafi verið lífsbjörg
okkar.
Við byrjuðum á að hita okkur þrí-
réttaðan kvöldverð með fordrykk og
bláberjasúpu. Að honum loknum
komum við okkur fyrir í snjóhúsinu
uppi á jökhnum, skriðum í svefnpoka
og álpoka og lögðumst síðan niður
til svefns. Þá leit ég upp í loft hússins
og hugsaði með mér: Skyldi ég lifa
þetta af? Mér var sannarlega ekki
alveg rótt. Ég sem hef verið að pred-
ika yfir þúsundum nemenda hvað
eigi að gera við slíkar aðstæður og
svo fyndist ég þama,“ segir Kristín
og hlær og bætir við að alltaf sé
hægt að hlæja eftir á. „Hugsun mín
snerist um að sofna ekki en það gerði
ég þó eins og skot, enda orðin út-
keyrð af þreytu.
Karlmennimir skulfu
Ég vaknaði ekkert fyrr en fór að
hða á nóttina en þá varð ég vör við
að karlmennimir skulfu eins og
hríslur og byltu sér mikið. Sjálf skalf
ég ekki neitt. Ég held að það sé vegna
þess að konur em með jafnari fitu á
líkamanum en karlar. Auk þess var
ég í miðjunni og naut því hitans frá
þeim líka. Mér fannst merkilégt að
fylgjast með skjálftanum í þeim
vegna þess að það er nákvæmlega
það sem ég hef ég verið að segja nem-
endum mínum. Þegar hitastigið
lækkar byrjar líkaminn að skjálfa
og framleiðir þannig varma.
Þegar við vöknuðum morguninn
eftir og kíktum út var veðrið jafnvont
og daginn áður. Við sáum ekki spönn
út fyrir dymar. Engu að síður spáði
Veðurstofan í öhum veðurfregnum
að veðrið færi batnandi. Ég held samt
að engin hræðsla hafi gripið okkur -
við vorum jú búin að lifa af eina
nótt og höfðum það bara ágætt. Við
vorum með spritteldunartæki og hit-
uðum okkur mat. Það þýðir ekki að
vera með gastæki í svona mikilli hæð
og í kulda.
Þegar hða tók á daginn fórum við
að ræða um það hvort við ættum að
vera aðra nótt í snjóhúsinu eða halda
til byggða. Það var í rauninni það
eina sem við gátum gert, að halda
undan vindi niður af jökhnum. Ég
vildi snúa við. Mér fannst hálfgert
brjálæði að vera þarna aðra nótt.
Um fjögurleytið þennan dag sagði
Veðurstofan enn að veðrið færi lygn-
andi með kvöldinu. Ég skreið út úr
húsinu og leist ekki á þegar ég sá hve
slæmt veðrið var enn. Þá fannst mér
ekkert annað koma til greina en að
halda þar kyrru fyrir. Eftir það sætti
ég mig við þetta og við ákváðum eins
og góðum íslendingum sæmir að
byggja við höllina - stækka svolítið
við okkur. Við bjuggum til aíhýsi,
skjólvegg, svo við gætum gert þarfir
okkar. Ég fann réglulega fyrir því að
shkt getur verið vandamál í svona
ferð. Karlmenn eiga auðveldara með
það en konur að kasta af sér við
svona aðstæður en bæði kynin eiga
jafnerfitt með að ganga örna sinna.
Það munaði því miklu að fá skjól-
vegginn.
Innilokuð
vegna veðurs
Við þurftum auk þess að laga gólfið
í snjóhúsinu. Það hahaðist aðeins og
við runnum alltaf í átt að opinu. Það
var mjög óþægilegt. Þá bættum við
einnig húsið og þéttum. Þetta kvöld
leið okkur ágætlega, elduðum kjöt
og súpu og fengum okkur tesopa.
Einnig eyddum við svohtlu af spritti
til að þurrka vetthngana okkar. Síð-
an fórum við að rifja upp kvæði, Á-
fanga, og fleira eftir Jón Helgason.
Við höfðum það mjög notalegt þetta
kvöld. Ég var alveg áhyggjulaus og
leið vel þegar ég sofnaði. En karl-
mennirnir voru verr settir og skulfu
töluvert þessa nótt eins og þá fyrri.
Á sunnudagsmorgninum var enn-
þá rok en skaplegra veður en daginn
áður. Upp úr hádegi fór að birta til
og við fórum að sjá fjöllin í suðvestri
og bláan himin. Við ákváðum að
ganga upp aö Goðaborg og freista
þess að taka myndir. Reyndar er til
þjóðsaga um Goðaborg sem segir að
erfitt sé að komast að henni því guð-
irnir sjái til þess að skella á slæmu
veðri. Við vorum oröin svolítið hjá-
trúarfull eftir þetta allt saman. Þegar
við komumst upp að Goðaborg í um
fjórtán hundruð metra hæð var mik-
ill vindur og varla stætt. Samt tókum
við þar margar myndir og nutum
útsýnisins. Að því búnu renndum við
okkur niður að snjóhúsinu, kvödd-
um það með söknuði og lögðum af
stað niður af jökli. Við slepptum því
í þetta sinn að fara inn á Goða-
hnjúka, þar sem skáhnn er, vegna
þess að við vorum búin að boöa komu
okkur til baka og til norðurs var enn
þoka yfir jökhnum. Veðrið fór skán-
andi og við renndum okkur á skíðun-
um niður í fimm hundruð metra
hæð. Það var stórkostleg ferð.
Tjöldin fokin
Þegar við komum niður í Hoffehs-
dal um tíuleytið um kvöldið, dauðlú-
inn, gaf á að hta: tjöldin okkar í
henglum - ekki bara fallin heldur í
tætlum. Við hlökkuðum mikið til að
leggjast í tjald og hvíla okkur en um
það var ekki að ræða. Við sáum að
það hafði ekki bara verið óveður hjá
okkur á jökhnum. Reyndar fréttum
við seinna að fólk hefði átt í erfiðleik-
um með tjöld sín í Atlavík. Við tókum
þess vegna saman draslið og héldum
til byggða. Klukkan var um ellefu að
kvöldi þegar við lögðum af stað og
vorum komin í Hrohaugsstaði í Suð-
ursveit, þar sem við höfðum bæki-
stöð, klukkan fjögur um nóttina. Það
var mjög erfitt að komast út Hoffehs-
dal þar sem myrkt var orðið og slóð-
in víða sundurgrafin eða horfin. Og
oft þurfti að ganga á undan bílnum.
Við hvíldum lúin bein okkar fram
undir hádegi en afréðum þá að hðka
okkur aðeins og fara aftur upp á
Vatnajökul. Við héldum upp að
Skálafellsjökh eftir jeppaslóð og þar
upp á Vatnajökul á skíðum. Það var
mjög skemmtileg ferð. Daginn þar á
eftir fórum við inn á Lónsöræfi, yfir
Kohumúla og sáum m.a. heim að
Grund í Víðidal en þar var búið um
tíma á síðustu öld. Á miðvikudegin-
um var okkur ekki lengur til setmrn-
ar boðið. Þá vorum við búin að vera
í þessari ferð á aðra viku. Okkar
þingmannanna biðu fundahöld. Við
héldum þvi hvert til síns heima:
Hjörleifur austur í Neskaupstað en
við hjónin akandi til Reykjavíkur.
Okkur fannst við jafnvel vera búin
að fá nóg af jöklaferðum í bili.
Þó vorum við ekki komin tíl okkar
heima þegar farið var að ræða í bíla-
símunum að ekki væri hægt að láta
það eftir Goðahnjúkum að heim-
sækja þá ekki. Ættum við ekki að
reyna aftur? Við reyndum að finna
tíma sem hentaði og ákveðið var að
helgin 25.-27. ágúst væri heppileg.
... og auðvitað fórum við aftur á stjá
með jöklabúnaðinn," segir Kristín.
Með konung-
lega nágranna
„í þeirri ferð fórum við norðan að.
Við flugum austur og lögðum af staö
á fóstudagskvöldi frá Egilsstöðum
upp í Snæfehsskála en þangað vorum
við komin um áttaleytið að kvöldi.
Við vorum ekki ein í skálanum því
þar var Svíakóngur með fríðu föru-
neyti á leið á hreindýraveiðar. Viö
létum það ekki trufla okkur heldur
gengum snemma til náða, enda átt-
um við langa leið fyrir höndum. Frá
Snæfehsskála fórum við klukkan
hálfátta um morguninn á bílaleigu-
bíl, jeppa, í suðurátt, fram með Þjófa-
hnjúkum. Bílinn skildum við eftir
um fimm khómetra frá jökhnum. Við
gengum á jökli í klukkutíma án skiða
og síðan á skíðum aha leið að Goða-
hnjúkum. Þangað náðum við um
kvöldið eftir sjö klukkustunda jökul-
göngu í yndislegu veðri. Loksins vor-
um við í fyrirheitna landinu, Goð-
heimum, skála Jöklarannsóknafé-
lagsins á Goðahnjúkum. Um kvöldið
fengum við stórkostlegt útsýni yfir
ahan Vatnajökul, sáum Snæfell,
Kverkijöh og Herðubreiö i kvöldsól-
inni og Austfjarðafjallgarða með
stórum hnjúkum. Það var ógleyman-
leg sjón. Daginn eftir var áfram þetta
frábæra veður og þá gengum við á
Grendh, hæsta tindinn í austanverð-
um Vatnajökh, sem er 1570 m, áður
en við lögðum af stað th baka. Frá
Goðheimum vorum við fjóra tíma á
göngu aftur að jökulröndinni í
kverkinni milh Eyjabakkajökuls og
Brúarjökuls.
Það sem mér fannst merkhegast
við þetta ferðalag er að upplifa það
sem ég hef verið að kenna öðrum.
Það staðfesti mjög hve nauðsynlegt
það er að búa sig vel, að vera í ullar-
fötum, vera með álpoka og hafa með-
ferðis haka eða htla skóflu eða annað
tæki ef maður þarf að grafa sig í
fönn,“ ségir Kristín Einarsdóttir,
þingkona Kvennahstans, reynslunni
ríkari. Hún getur væntanlega gefiö
nemendum sínum enn betri ráð nú
en áður eftir þessar ógleymanlegu
ferðir á Vatnajökh og um stórbrotið
fjalhendi í nágrenni hans.
-ELA
Þingkonunni er ekki kalt þegar þessi
mynd var tekin; aðeins á silkinærföt-
unum sem reyndar björguðu henni
trá ofkælingu þegar veðrið var verst.
Eiginmaður Kristínar hefur ekki
fækkað fötum jafnt og þingmennirn-
ir. Þessar myndir sýna að menn
geta jafnt lent í hroðalegasta aftaka-
veðri og sólskini og blíðu í jöklaferð-
um. Þess vegna er betra að hafa
varann á og vera vel útbúinn; það
sýndi sig í ævintýraferðum þeirra á
Vatnajökul.
Mynd: Hjörleifur Guttormsson
Ekki þýðir að fara í jöklaferð án
góðs útbúnaðar. Það fékk Hjörleifur
Guttormsson, sem hér situr fyrir ut-
an snjóhúsið, að sannreyna.
Mynd: Kristin Einarsdóttir
Lagt af stað frá Hoffellsdal. Það eru Kristín og Kristján sem hafa komið
búnaði sínum svo vel fyrir. Fram undan var löng og erfið ganga.
Mynd: Hjörleifur Guttormsson