Dagblaðið Vísir - DV - 13.03.1990, Blaðsíða 8

8
ÞRIÐJUDAGUR 13. MARS 1990.
Úflönd
sma
Leiðtogi kommúnistaflokks
Mongólíu og í'orseti landsins,
Zhambyn Batmunkh, tilkynnti i
gœr að hann hygðist segja af sér
og lagði til að öíl forysta flokksins
gerði slíkt hið sama. Batmunkh,
sem verið hefur leiötogi Mongólíu
frú árinu 1984, sagði af sér í kjölfar
mikOs þrýstings umbótasinna t
landinu og bætist hann þar meö í
hóp þeirra leiðtoga kommúnista-
ríkja sem þegar hafa látið undan
kröfum almennings um að segja af
sér.
í ræðu sem Batmunkh hélt á
fundi miðstjórnar kommúnista-
flokksins 1 gær lagði hann til að
hann og hið sjö manna stjóm- Zhambyn Batmunkh, teiötogi
málaráð vikju úr embætti. Leíð- kommúmsta í Mongóliu.
toginn lagði einnig til að flokkurinn
Simamynd Reuter
komi saman til neyðarfundar 10. april næstkomandi til aö kjósa nýja for-
ystu sem og að fyrirhuguðum kosningum, sem fram eiga að fara á næsta
ári, verði flýtt og þær haldnar á þessu ári. Fastlega er búist við að mið-
stjórnin samþykki afsögn Batmunkh í dag. Fljótlega liefjast viöraíöur
stjórnar og stjómarandstöðu í Mongólíu um umbætur 1 landinu.
Andófsmenn í haldi á Kúbu
Yfirvöld á Kúbu hafa tekið i sína vörslu átta andófsmenn sem sakaðir
em um að búa í haginn fyrir innrás Bandaríkjanna í landið. Handtökurn-
ar komu í kjölfar síendurtekinna viðvarana stjórnvalda á Kúbu úm yfir-
vofandi innrás Bandaríkjanna. Þær áttu sér stað á laugardag og var til-
kynnt opinberlega um þær í gær. Slíkar opinberar tilkynningar um hand-
tökur andófsmanna era fátíöar og telja fréttaskýrendur það vera fyrir-
boða hertra aðgerða gegn andstæðingum Fidel Castro forseta.
Avril
Ibúar Haiti með ránsfeng frá bandarískri hjálparstofnun. Þúsundir létu
greipar sópa í birgðageymslu stofnunarinnar og fóru á brott með mat-
væli og meira að segja bíla. Símamynd Reuter
Fyrrum leiðtogi Haiti, Prosper Avril, kom til herflugvallar í Flórída
í gærmorgun. Talsmaöur bandaríska hersins kvaðst í gær ekki vita hvert
Avríl hefði haldiö ásamt konu sinni og tveimur bömum. Heimildarmenn
innan bandaríska utanríkisráðuneytisins segja að Avrii hafi veriö leyft
að koma til Bandaríkjanna af mannúðarástæðum í þeirrí von að brottfór
hans frá Haiti myndi leiða til þess aö ró kæmist þar á.
Óeiröir héldu áfram í höfuðborg Haiti, Port-au-Prince, í gær samtimis
sem leiðtogi stjórnarandstöðunnar, sem verið hefur í útlegð frá því jan-
úar í fyrra, sneri aftur heim til aö taka þátt í starfi nýrrar stjórnar. Leið-
toganum, Louis Roy, var ákaft fagnaö á alþjóðaflugvellinum á Haiti aP
allri forystu stjómarandstöðunnar og stuðningsmönnum.
írakar varaðir við
Breska utanríkisráðuneytið hefur varað við því að ef dauðadómnum
yfir blaðamanninum, sem vann fyrir breska blaðið The Observer, verði
fuilnægt gæti það skaðað alvarlega samskipti íraks og Bretlands.
írösk yfirvöld sögðu í gær að mótmælin vegna dauðadómsins yfir blaða-
manninum væri gróf íhlutun í málefni íraks og fuliyrtu jafnframt að
réttarhöldin yfir honum hefðu verið réttlát.
Blaðamaðurinn, Farzad Bazoft, sem fæddur er í íran, var handtekinn
í september síðastliðnum eftir aö haíá farið að herstöð suðvestur af
Bagdad til að rannsaka fregnir um sprengingu þar.
Vopnahléd í Beirút brostið
Andstæðar fylkingar kristinna í
Beirút, höfuðborg Líbanons, hófu á
ný bardaga sín á míUi seint í gær-
kvöldi og brast þar með hið við-
kvæma vopnahlé sem tilkynnt var
um fyrir ellefu dögum. Bardagam-
ir hófust á ný eftir að Michel Aoun
herforingi tilkynnti að sáttatil-
raunir heföu mistekist. Sáttasemj-
arar hafa reynt að koma á friði
milli kristinna í borginni en átök
hafa nú staðíð þar í sex vikur.
í morgun var hart barist í hinum
kristna hluta borgarinnar og, að
sögn heimildarmanna, einnig í
fjöllunum í kringum Beirút. Harðir
bardagar stóðu í þijá tíma snemma
í morgun. Að því loknum mátti
Libönsk kona flýr bardagana i
kristna hluta Beirútborgar.
Sfmamynd Reuter
heyra skothríð annaö slagið víös vegar um borgina. Ekki er vitað um
mannfall í þessum alvarlegustu bardögum síðan vopnahléi var lýst yfir
fyrir eliefu dögum.
íbúar austur-hluta Beirút hafa oröið vitni að falli um fimmtán vopna-
hléa síðan í lok janúar þegar átökin milli kristinna hófust. Þeir era van-
trúaðir á að varanlegt vopnahlé náist í þessum harðskeyttu bardögum
trúbræðra.
Fullyeldisyfirlýsing Litháen:
Gorbatsjov segir
hana ólögmæta
Þessi kona var ein þeirra sem tóku þátt í fagnaðarlátum í Litháen í kjöifar
þess að lýðveldiö var lýst fullvalda ríki. Símamynd Reuter
Mikhail Gorbatsjov Sovétforseti
kvaðst í morgun telja að yfirlýsing
Litháens frá á sunnudag þess efnis
að lýðveldið væri nú fullvalda ríki
væri ólögmæt og ógild. Þá vísaði
hann alfarið á bug viðræðum stjórn-
valda í Moskvu og stjómvalda í
Eystrasaltslýðveldunum þremur -
Litháen, Eistlandi og Lettlandi - um
sambandsslit. Þessi ummæli lét Gor-
batsjov falla á öðrum degi sérstaks
fundar fulltrúaþings Sovétríkjanna í
morgun.
Vestræn ríki hafa flest brugðist við
yfirlýsingu Litháen, eins fimmtán
lýðvelda Sovétríkjanna, um endur-
heimt sjálfstæðis þess af varfærni.
Þing Litháa, sem á sunnudag lýsti
lýðveldið fullvalda ríki, hefur hvatt
Moskuvstjórnina og Gorbatsjov for-
seta persónulega til að viðurkenna
sjálfstæði þess og hefja viðræður
þegar í stað um sambandsslit við
ríkjasamband Sovétríkjanna.
Flestir vestrænir ráðamenn fögn-
uöu hugmyndum um sjálfstæði Lit-
háa í gær en viðbrögð þeirra ein-
kenndust þó af varfærni. Sumir gáfu
til kynna að þeir hygðust bíða og sjá
til hvort viðræður Litháa og
Moskvuyfirvalda hefðu í för með sér
breytingar áður en þeir brygðust við
á afgerandi hátt. Sumir sögðu að
„yfirlýsing um sjálfstæði", sem lithá-
iska þingið samþykkti síðla dags á
sunnudag, jafngilti ekki því að nýtt
ríki hefði veriö stofnað.
Bandaríkin fögnuðu yfirlýsingunni
en sögðust ekki geta viðurkennt hina
nýju ríkisstjóm Litháen. Aðstoðar-
utanríkisráðherra Bretlands, Will-
iam Waldegrave, lýsti í útvarpsvið-
tali í gær yfir ánægju Breta með það
sem gerst hefði í Látháen. Hins vegar
þyrftu bresk yfirvöld líklega að hafna
beiðni um viðurkenningu eins og
sakir stæðu.
Utanríkisráðherra Svíþjóðar, Sten
Andersson, sagði sjálfstæðisyfirlýs-
ingu Litháa „sterka yfirlýsingu um
vilja þjóðarinnar“ en lét hjá líða að
minnast á viðurkenningu eins og
stjómarandstöðuflokkarnir höfðu
fariö fram á. í Póllandi er málið við-
kvæmt þar sem landamæri ríkjanna
liggja saman. Yfirvöld í Varsjá segja
að nær níu prósent Litháenbúa séu
af pólskum uppruna og að ríkin tvö
hafi verið sameinað konungdæmi í
fjögur hundruð ár.
Hið nýkjörna þing Litháens, þar
sem þjóðernissinnar eru í miklum
meirihluta, hélt áfram fundi sínum í
gær. Þar var lagt 'að stjórn Moskvu
að viðurkenna rétt Litháa til ákvarð-
ana um sjálfstæði og hvatt til um-
ræðna um slit tengsla Litháa og
ríkjasambands Sovétríkjanna.
Reuter
Sovéska þingið fundar um nýtt forsetaembætti:
Búist við samþykki í dag
Fastlega er búist við að sovéska fulltrúaþingið samþykki i dag að setja á
laggirnar nýtt embætti forseta sem þá myndi hafa framkvæmdavald. Hmb-
ættið er sem sniðið fyrir Gorbatsjov, leiðtoga kommúnistaflokksins.
Simamynd Reuter
Næsta víst er talið að sovéska þing-
ið samþykki í dag tillögur sem gera
ráð fyrir því að forseti Sovétríkjanna
fái framkvæmdavald og hafi þar með
völd til jafns við ef ekki öllu meiri
en forsetar Bandaríkjanna og Frakk-
lands. í gær var ákveðið aö fresta
atkvæðagreiðslu um þessar tillögur
en fréttaskýrendur segja að allar lík-
ur bendi til að þær fái nú samþykki,
það er tvo þriðju atkvæða á fulltrúa-
þinginu, þrátt fyrir mikil mótmæli
umbótasinna og efasemdir margra
miöjumanna.
Hljóti tillögurnar samþykki má
búast við að Gorbatsjov, núverandi
forseti og leiðtogi kommúnista-
flokksins, verði útnefndur frambjóð-
andi flokksins til þessa embætti.
Samkvæmt tillögunum mun forseti
meðal annars hafa heimild til aö lýsa
yfir neyðarlögum og herlögum, lýsa
yfir stríði, leggja til hver skuli gegna
ráðherraembættum og undirrita al-
þjóðasamning. Margir róttækir full-
trúar á þingi eru andvígir þessum
tillögum sem Gorbatsjov lagði fram.
Þeir segja að ekki vinnist tími til að
ræða um þær sem og að í núverandi
formi leggi þær of mikil völd í hend-
ur einum manni og geti því leitt til
einræðis í anda Stalíns. Umbóta-
sinnar segjast hafa stuðning margra
fulltrúa á þingi við andstöðu sína.
Gorbatsjov og stuðningsmenn hans
segja nauðsyn á að auka við völd
forseta svo hægt sé að innleiða um-
bætur. Nikolai Shmelyov, einn
stuðningsmanna forsetans, sagði að
í tillögunum væri trygging gegn því
að einn maður setti á laggirnar ein-
ræði. Þingfundi lauk í gær án þess
að til atkvæðagreiðslu kæmi og verð-
ur honum framhaldið í dag.
Reuter