Dagblaðið Vísir - DV - 08.08.1990, Side 5

MIÐVIKUDAGUR 8. ÁGÚST 1990.
5
ÐV Vidtaliö
Knattspyrnu-
fíkill
Nafn: Grétar Þór Friðriksson
Aldur: 31 árs
Starf: Framkvæmdastjóri fisk-
markaðarins i Hafnarfirði.
„Ég hef veriö að setja mig inn í
þessa hluti hérna í Qskmarkaöin-
um, hvemig markaöurínn starf-
ar og annaö slíkt. Þetta er þjón-
ustufyrirtæki og það þarf alltaf
aö vera aö huga að bættri þjón-
ustu viö viöskiptavxnina,“ segir
Grétar Þór Friöríksson sem fyrir
nokkru tók viö stööu fram-
kvæmdastjóra fiskmarkaðarins í
Hafharfirði.
Skemmtilegt á sjónum
Grétar er fæddur á Sauðárkróki
en hann er ættaður frá Höfða á
Höfðaströnd þar sem foreldrar
hans búa enn í dag. Áriö 1977,
þegar Grétar var átján ára, réð
hann sig til sjós á Skafta SK frá
Sauðárkróki og var til sjós þang-
að til hann varð 22 ára. „Það var
skemmtilegt að vera á sjónum á
þessum tíma. Þá voru engin höft
og engir kvótar. Það var hvetj-
andi að vera til sjós og dugandi
mönnum var umbunað. Núna er
þetta allt öðravisi enda allt ein-
hveijum reglum háð.“
Eftir sjómennskuna fór Grétar í
Samvinnuskólann á Bifröst og laúk
samvinnuskólaprófi þaðan árið
1983. „Þetta var líka afskaplega
skemmtilegur timi. Ég var í eldri
kantinum í skólanum og haíði ekki
verið í skóla síðan 1975. Sökum ald-
ursins leit ég skólagönguna allt
öðrum augum en áður. Skólinn var
engin kvöö heldur eitthvað sem
mig langaði til að gera og haföi
gaman af.
Eftir skólann fór ég norður á
Þorlákshöfn og réð mig sem
framkvæmdastjóra hjá Útgeröar-
félagi N-Þingeyinga. Þar var ég í
6% ár eða alveg þangað til núna
um áramótin. Þaö gustaði um
mann í þessu starfi enda stóð
mikill styr um stofnunina á þess-
um tíma og útgerðin gekk svona
upp og niður. Mér líkaði ágætlega
að vera á Þórshöfn og eignaðist
þar marga góöa vini. En þaraa
voru miklir erfiðleikar eins og
víðar í sjávarplássum.“
Sjávarútvegurinn
áhugamál
Aðspurður segir Grétar áhuga-
mál sín liggja mikið í kringum
sjávarútveginn. „Ég fékk
snemma áhuga á þeim málum og
vil helst ekki starfa við neitt ann-
að.
Annars kallar konan mig knatt-
spymufíkil þar sem ég hef mik-
inn áhuga á knattspyrnu, fer á
leiki og fylgjst með í sjónvarpinu.
Ég æfðl á sínum tíma en nú er
ég eiginlega alveg hættur. Ég æfi
þó körfubolta á veturna með ein-
vala liði Skagfirðinga.“
Grétar segist hlusta töluvert á
tónlist. „Ég hlusta á allt mögu-
legt. Af íslenskum tónlistar-
mönnum standa frændumir
Bubbi og Haukur Morthens upp
úr. Mér finnst þeir eiga margt
sameiginlegt. Svo hef ég garaan
af kvikmyndum og fer oft í bíó.“
Grétar Þór er giftur Jóhönnu
Ingvarsdóttur frá Húsavík. Þau
búa í Kópavogi ásamt syninum,
IngvariÞór.semersexára. -BÓl
Fréttir
Verðum að gæta
fyllstu varúðar
- seglrFriðrikSigurössonhjáíslandslaxi
„Það er alltaf áhyggjefni þegar
nýir sjúkdómar koma upp og ég hef
ítrekað við mína starfsmenn að þeir
eigi ekki að fara í þessa stöð. Menn
eiga alltaf að gæta fyllstu varúðar
þegar nýir sjúkdómar koma upp,“
sagði EYiðrik Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri íslandslax og fyrrver-
andi framkvæmdastjóri Landssam-
bands fiskeldis- og hafbeitarstöðva,
þegar hann var spurður hvaða áhrif
það hefði á starf fiskeldismanna að
hér hefði greinst ný baktería sem
ylli svokallaðri rauðmunnaveiki.
í bréfi frá Áma M. Mathiesen, sett-
um yfirdýralækni, kemur fram að 26.
júlí síðastliðinn hefði greinst bakter-
ían Yersinia ruckerii sem veldur
rauðmunnaveiki í laxaseiðum í fisk-
eldisstöðinni Strönd í Hvalfirði. Þessi
baktería hefur ekki greinst fyrr hér
á landi en hefur breiðst mjög hratt
út í Evrópu á undanfómum árum.
Sjúkdómur þessi getur valdið dauða
eldisfiska bæði í fersku og söltu vatni
en er skæðastur í seiðum öldum við
hitastig á bilinu 10 til 18 gráður á
celsíus.
Bóluefni hefur verið þróað gegn
rauðmunnaveiki og gefur það nokk-
uð góða raun svo að yfirdýralæknir
telur aö til lengri tíma verði ekki um
stóran skaða að ræða á landsvísu.
Fiskeldismenn, sem rætt var við,
sögðu að þeir hefðu vissulega áhyggj-
ur af þessari þróun sem mætti lesa
út í komu þessa nýja sjúkdóms en
benda þó á að sem betur fer sé ís-
lenskt fiskeldi laust við vírussjúk-
dóma.
„Sem betur fer hefur ekki verið
hægt að sýna fram á neina vírussjúk-
dóma í íslensku fiskeldi ennþá en við
getum hins vegar ekki fullyrt að þeir
séu ekki hér. Þarna er hins vegar um
að ræða tiltölulega skæðan sjúkdóm
sem er búið að einangra viö tiltekna
stöö og í tilteknum hluta stöðvarinn-
ar;“ sagði Friðrik.
I tilkynningu yfirdýralæknis kem-
ur fram að hægt er að bólusetja gegn
þessum sjúkdómi en um leið vakna
spurningar um það hvort íslendingar
séu að fara inn á brautir lyfjagjafar
sem gagnrýnt hefur verið erlendis.
Friðrik sagði að ekki væri hætta á
þessu og taldi hann lyfjanotkun í ís-
lensku fiskeldi litla: „Sums staðar
erlendis, þar sem kvíaeldið er mjög
þétt, verður sjórinn nánast bakteríu-
grautur svo ég noti bara orð Norð-
manna og Færeyinga sjálfra. Smit-
hættan í kvíaeldi er meiri en í lokuð-
um stöðvum og sjúkdómar geta
breiðst hratt út þar,“ sagði Friðrik.
Hann sagði að þetta væri meðal ann-
ars ástæðan fyrir því að sjúkdómar
hefðu breiðst hratt út í Noregi og
taldi hann mun minni lýkur á aö slík
útbreiðsla yrði hér.
-SMJ
Joseph J. McCelland jr. skipstjóri á Polar Sea.
DV-mynd Ægir Már
Bandaríska strandgæslan
heiðrar íslensk skipafélög
Ægir Már Kárason, DV, Suðumesjum:
Bandaríska strandgæsluskipið Polar
Sea,13.000 smálesta ísbrjótur, lagðist
að bryggju í Keflavíkurhöfn 1. ágúst
í 3 daga heimsókn. Polar Sea og syst-
urskip þess, Polar Star, eru kraft-
mestu ísbrjótar heims sem ekki eru
kjarnorkuknúnir. Þeir fyrstu er
smíðaðir eru fyrir USA frá 1954.
Fjögur íslensk skipafélög voru
heiðruð fyrir stuðning við svokallað
AMVER-kerfi bandarísku strand-
gæslunnar og fór athöfnin fram um
borð í skipinu. Fulltrúar frá ísskip-
um, Skipadeild SÍS, Eimskipafélagi
íslands og Jöklum tóku á móti viður-
kenningum fyrir hönd samtals átta
skipa. Skipstjóri Polar Sea, Joseph
J. McClelland Jr„ afhenti þær ásamt
sendiherra Bandaríkjanna á íslandi,
Charles E. Cobb Jr.
AMVER er tölvuvætt staðsetning-
arkerfi sem sér leitar- og björgunar-
sveitum um allan heim fyrir mikil-
vægum upplýsingum við fram-
kvæmd björgunarstarfa á hafi úti.
Kerfið byggist á því að kaupskip
sendi sjálfviljug inn siglingaáætlanir
og skýrslur um staðsetningu og
komutíma til bandarísku strand-
gæslunnar. Rúmlega 100 fjarskipta-
stöðvar í 23 löndum senda síðan þess-
ar skýrslur út, skipum og strand-
gæslunni að kostnaðarlausu. Tekið
er á móti upplýsingum á Govemors-
eyju við New-York og þær færðar inn
á AMVER-tölvuna. Á degi hveijum
eru 2.100 skip á skrá í tölvunni.
Þegar um neyðartilfelli er að ræða
á hafi úti er björgunarsveitum send
skrá yfir þau skip sem leið eiga um
viðkomandi svæði. Vitneskja um
staðsetningu og getu nærliggjandi
skipa gerir björgunarsveitum betur
kleift að bregðast tímanlega við á
sem áhrifaríkastan hátt.
AMVER hefur verið þökkuð björg-
un fjölmargra mannslífa og verð-
mæta á hafi úti. Stöðugt er unnið að
rannsóknum til að betrumæta kerfið
þannig að upplýsingar komist til
skila sem fyrst, en því var fyrst kom-
ið á fót árið 1958. Kaupskip frá 131
landi tóku þátt í AMVER-kerfinu
árið 1989. Af 12.269 skipum, sem þátt
tóku, hlutu 3.248 viðurkenningu.
Ferð Polar Sea til íslands gekk vel
og á leið sinni meðfram N- Ameríku
tók skipið þátt í ýmsum uppákomum
í tengslum við 200 ára afmæli banda-
rísku strandgæslunnar.
Aðalhlutverk Polar Sea er að brjóta
ís og veita bandarískum rannsóknar-
hópum á Suðurheimskautslandinu,
Alaska og Grænlandi stuðning og
aðstoð við flutninga. Að auki sinna
skipverjar vísindarannsóknum og
gagnasöfnun á heimskautaleiðöngr-
um sínum. Skipið er sjálft útbúið
fullkominni rannsóknaraðstöðu,
fimm rannsóknarstofum, skrifstofu
og vistarveram sem geta hýst 20 vís-
indamenn og tæknimenn á ýmsum
sviðum. Einnig tekur skipið virkan
þátt í björgunar- og löggæslustörfum.
Áhöfn skipsins er tiltölulega fámenn
eða 140 manns. Það stafar af mikilh
sjálfvirkni og víðtækri beitingu efna
sem þarfnast lítils viðhalds.
Tilgangur heimsóknarinnar til ís-
lands er að taka eldsneyti og hér mun
hópur bandaríska vísindamanna
koma til móts við skipið. Ætlunin er
að prófa í fyrsta skipti nýjan og full-
kominn rannsóknarbúnað sem skip-
ið var útbúið fyrr á þessu ári og í
þeim tilgangi veröur gerð haffræði-
leg könnun á um 2500 mílna haf-
svæði austur af Grænlandi.
Hugvitsmenn
ognáms-
menn selja
hresstösku
Félag íslenskra hugvitsmanna og
Atvinnumiðlun námsmanna hafa
tekiö höndum saman um fiáröflun-
arátak í ágústmánuði. Felst átakið í
sölu á sérstökum töskum sem fram-
leiddar verða í 5 þúsund eintökum
og bera nafnið „Hresstaskan 1990“.
Er meiningin að safna alls kyns aug-
lýsingamunum í töskurnar.
30 prósent af heildartekjum átaks-
ins munu renna til námsfólks sem
starfar að sölunni og er gert ráð fyr-
ir að 15 prósent komi í hlut Félags
íslenskra hugvitsmanna.
í fréttatilkynningu segir að fiár-
munum þessum eigi að verja í tækni-
væðingu hjá íslenskum hugvits-
mönnum og nýsköpun almennings í
atvinnulífinu. Ber hæst kaup á tölvu
sem unnið getur grafíska uppdrætti
af hvers konar hlutum í þrívídd, til
dæmis vélum eða vélahlutum. Mál-
setur tölvan þessa hluti og mótar
forskrift af smíði frumeininga þeirra
í sjálfvirkum smíðavélum sem óðum
eru að koma til landsins. Fara tölvu-
kaupin fram í samráði við erlendar
tæknistofnanir.
Félag hugvitsmanna er öllum opið
og verður almenningi tryggður að-
gangur að þessum tækjakosti. Veita
félagsmenn aðstoð viö notkun hans,
auk þess sem vinnuhópar innan fé-
lagsins hjálpa til við að endurbæta
og fullkomna hugmyndir þeirra sem
vilja. Félagið skráir frumhugmyndir
og á vegum þess er leitast við að veita
alhliða þjónustu við hugvitsmenn,
allt frá fyrstu hugmynd og þar til
samningar eru gerðir um fram-
leiðslu. -hlh
Guttormur Einarsson heldur á
hresstösku við kynningu á fjáröflun-
arátaki hugvitsmanna og náms-
manna. DV-mynd GVA