Dagblaðið Vísir - DV - 27.12.1990, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR 27. DESEMBER 1990.
Fréttir__________________________________________
Fjárfestingarlánasjóðirnir skulda um hundrað milljarða á ábyrgð ríkissjóðs:
Ein og hálf milljón
á hverja fjölskyldu
ÚTPENSLAN
i sjóðakerfinu
Skuldir fjárfestingarlánasjóðanna námu
alls 98,4 milljörðum króna í júní 1990
Fjárfestingarlánasjóðimir í
landinu skulda svipaða upphæð og
ríkissjóður áætlar í heiidartekjur á
næsta ári. Þetta samsvarar því að
hver fjögurra manna fjölskylda í
landinu sé í fjárhagslegri ábyrgð fyr-
ir 1,5 milljóna króna láni hjá þessum
sjóðum og að rúmlega þriðjungur
alls íbúðarhúsnæðis á landinu sé
veðsettur að fullu.
Heildarútlán fjárfestingarlánasjóð-
anna námu um mitt árið um 160
milljöröum króna, þar af námu inn-
byrðis lán þeirra um 28 milljörðum.
Lántökur sjóðanna voru á sama tíma
rúmlega 98 milljaröar og eigið fé
þeirra 38 milljarðar. Erlendar skuld-
ir sjóðanna námu samtals tæplega
34 milljöröum.
Að sögn Sigurgeirs Jónssonar, for-
stjóra Lánssýslu ríkisins, ber ríkis-
sjóður sem eigandi sjóðanna fjár-
hagslega ábyrgð á þeim 98 milljörð-
um sem fjárfestingarlánasjóðirnir
hafa tekið aö láni. Á þá ábyrgö myndi
hins vegar ekki reyna nema sjóðimir
yrðu uppiskroppa með fé.
Mest umsvif af þessum fjárfesting-
arlánasjóðum hafa íbúðalánasjóðir
ríkisins og námu heildarútlán þeirra
til einstaklinga í júní rúmlega 67
milljörðum.
Af einstökum atvinnugreinum
hafa fjárfestingarlánasjóðirnir lánað
mest til fyrirtækja í sjávarútvegi og
nam heildarupphæð lánanna í júní
tæplega 20 milljörðum. Skuld iðnfyr-
irtækja við sjóðina nam rúmlega 15
milljörðum og í landbúnaði var
skuldin tæplega 11 milljarðar. Til
fyrirtækja í öörum atvinnugreinum
höfðu íjárfestingarsjóðirnir lánað 12
miUjarða.
Staða sjóðanna mjög misjöfn
Fjárhagsleg staða fjárfestingar-
sjóðanna er mjög misjöfti. Mjög hefur
gengið á eigið fé sumra þeirra aö
undanfórnu og þykir sýnt aö sumir
þeirra veröi gjaldþrota innan tiðar
komi ekki til framlög úr ríkissjóði. í
því sambandi hefur einkum verið
bent á Framkvæmdasjóð íslands,
Stofnlánadeild landbúnaðarins og
Byggðasjóð. Einnig hefur veriö bent
á að byggingarsjóðimir hjá Hús-
næðisstofnun ríkisins verði gjald-
þrota innan fárra ára hætti ríkissjóö-
ur ekki að niðurgreiða vextina.
Einna verst er staða Fram-
kvæmdasjóðs íslands og er eigið fé
hans nánast uppurið. Um síðustu
áramót var eigiö fé sjóðsins einungis
416 milljónir meðan útlán hans námu
rúmlega 14,7 milljörðum og að auki
hafði hann lánaö öðrum sjóðum
rúmlega 13 mUljarða. Stjómvöld
hafa á undanfórnum árum falið
sjóðnum ýmis erfið verkefni og hef-
ur það rýrt eiginfjárstöðuna vem-
lega.
Ljóst þykir aö á næstu mánuðum
og ámm verði sjóðurinn fyrir enn
frekari skakkafollum, meðal annars
vegna gjaldþrota í fiskeldi, en til
þeirrar atvinnugreinar hefur hann
lánaö mikla fjármuni.
Sameining til umræðu
Nýverið lagði nefnd á vegum ríkis-
stjómarinnar til að aUir fjárfesting-
arsjóðir atvinnuveganna yrðu sam-
einaðir í einn sjóð sem í framtíðinni
yrði rekinn á viðskiptagrundvelh.
AUs eru þessir sjóðir 9 talsins og nam
eigið fé þeirra um síðustu áramót
rúmlega 10 milljörðum. Á sama tíma
námu heildarútlán þeirra um 54
miUjöröum, þar af námu endurlán
tU sjóöa um 14 miUjörðum.
Þó að samkomulag hafi orðið um
sameiningu þessara sjóða í nefndinni
er lítil hrifning ríkjandi meðal for-
ráðamanna sumra sjóðanna með
þessar tiUögur, einkum þeirra sjóða
sem eru fjárhagslega vel stæðir. Telja
margir að með tUlögunni sé einungis
verið að reyna að bjarga illa stæðum
sjóðum á kostnað þeirra sem eru
fjárhagslega vel stæðir.
Samþjöppun valds undir
póiitískri stjórn?
Að sögn Braga Hannessonar, for-
stjóra Iðnlánasjóðs, eru mjög nei-
kvæð viðhorf til tillögu nefndarinnar
innan iðnaðarins. Hann segir bæði
Iðnlánasjóð og Fiskveiöasjóð vera
það öfluga hvað varðar eigið fé,
rekstrarkostnað lítinn og lánstraust
gott aö með sameiningu myndi ekk-
ert ávinnast. Þvert á móti væri hætt
viö að illa stöddu sjóöirnir drægju
úr möguleikum á hagstæðum lánum
til atvinnulífsins.
„Sumir þessara sjóða, sem talað er
um að sameina, myndu ekki leggja
neitt í púkkið. Ef farið yrði að þessi im
tUlögum væri einungis verið að færa
peningalegt vald á mjög fáar hendur.
I stað svona samþjöppunar valds
undir póhtiskri stjórn tel ég mun
heppilegra aö samkeppni miUi fjár-
festingarlánasjóða og banka verði
efld. Það mætti tU dæmis gera með
því að gera þá sjóði, sem nú eru starf-
andi, að sjálfstæðum hlutafélögum
er starfi án ábyrgðar ríkisins."
-kaa
gekk ekki út
Enginn var með fimm rétta þeg-
ar dregið var í lottóinu laugar-
daginn 22. desember. Tölumar,
sem upp komu, voru 5,27,28,37,
38 og bónustalan var 11. HeUdar-
upphæö var 23.625.832 krónur en
fyrir 5 rétta voru 14.280.353 krón-
ur og leggst sú upphæð því óskipt
í næsta pott sem dreginn verður
út laugardaginn 29. desember.
Miðaö við fyrri reynslu mun upp-
hæðin að likum tvöfaldast og ára-
mótapotturinn verður þvi álitleg-
ur. Tveir voru með fjóra rétta og
bónustölu og fékk hvor í sinn hlut
692.363 krónur. 267 voru með
fjóra rétta og fékk hver í sinn
hlut 8946 krónur. 10573 fengu þrjá
rétta og fær hver í sinn hlut 527
krónur.
Enginn var meö tólf rétta í get-
raunum á laugardaginn og verð-
ur getraunapotturinn því íjór-
faldur næstkomandi laugardag.
Þetta verður því hæsti potturinn
1 getraunum á vetrinúm til þessa.
41 var með ellefu rétta og er það
mesti fjöldi án þess að nokkur
hafi haft tólf rétta einnig. Líklega
verður heildarupphæðin á laug-
ardag yfir þtjár miUjónir.
. Lottó og getraunir nota sömu
tölvukassana og má búast við
fjöri við kassana þessa síðustu
dagaáárinu. -JJ
Akureyri:
Rólegheit
hjá lögreglu
Gylfi Knstjánsson, DV, Akureyri:
„Þaö má segja að sáralítið hafi
verið að gera hjá okkur um hátíð-
ina; helst að við aðstoðuðum fólk
sem átti erfitt með að komast á
milli húsa,“ sagði varðstjóri hjá
lögreglunni á Akureyri í gær.
Þaö er óhætt að segja að á Akur-
eyri hafi jólin verið róleg og há-
tíðleg. Þá var veður mjög gott,
snjókoma þó á jóladag og setti þá
niður fyrsta snjó vetrarins sem
hægt er að kalla þvi nafni.
Kirkjusókn var mjög góð að
venju og fóru t.d. á annað þúsund
manns til messu á aðfangadags-
kvöld.
í dag mælir Dagfari
Seinþreyttir þingmenn
Þeir voru hvíldinni fegnir, alþing-
ismennirnir okkar, þegar þeir
komsut heim til sín fyrir jólin. Og
áttu hana sannarlega skilda. Bless-
aðir mennimir voru búnir að púla
við þaö dögum saman að leita að
nýjum sköttum og nýjum leiðum
til að láta enda ná saman í fjárlaga-
dæminu. Það er ekki heiglum hent
að finna skatta og leggja þá á þjóð-
ina, þegar það er haft í huga að
fyrirrennarar núverandi þing-
manna og ríkisstjómir aUra tíma
hafa haft það fyrir aöalatvinnu um
langt skeið að bæta sköttum á
skatta ofan. Þaö er nánast ekkert
eftir af sköttum sem hægt er að
bæta við og ekki nema von að þing-
menn og ráðherrar þreytist þegar
svo er ástatt.
Engu aö síöur tókst þingmönnun-
um okkar að bæta við skattana og
bæta við álögumar og þetta ber að
þakka. Það verður að bjarga fjár-
lögunum og það verður að bjarga
heiðri fjármálaráðherra og það
verður að sýna ábyrgð í fjárveiting-
um. Þingið getur ekki verið þekkt
fyrir að fara heim án þess aö hal-
lanum á íjárlögunum sé lokað og
tölur stemmi. Þaö er löngu vitað
að þingmenn bera fjárlögin fyrir
bijósti og þjóðin verður að skilja
að það eru fjárlögin sem ganga fyr-
ir þjóðarhag. Þjóðin verður að
leggja sitt af mörkum til að fjárlög-
in geti haldið gleðileg jól og al-
menningur verður að borga brú-
sann þegar fjárlögin em óafgreidd
og útgjöldin miklu hærri en tekj-
urnar.
Um tíma leit þetta illa út. Hallinn
stefndi í sjö milljarða króna og það
var farið að hlakka í stjórnarand-
stöðunni, sem aldrei sýnir neina
ábyrgð og heimtar að fjárlög séu
afgreidd hallalaus um leið og hún
neitar aö samþykkja nýja skatta.
Menn vom farnir að tala um hærri
tekjuskatt og hærri viröisauka-
skatt og þeir voru jafnvel farnir að
rífast um þaö í stjórnarliðinu
hvaða skatta bæri aö leggja á til
að minnka hallann.
En svo kom fjármálaráöherra og
sagðist hafa reiknað það út að tekj-
umar yrðu hærri en hann haföi
áætlað í upphafi og allt voru það
náttúrlega tekjur af hækkandi
sköttum, sem áöur höfðu verið
lagðir á. Það þurfti sem sagt ekki
að leggja á nýja skatta heldur voru
gömlu skattarnir hækkaðir og
stjómarandstaðan segir að þetta sé
heimsmet í sköttum og er himinlif-
andi yfir þeim árangri sem hún
hefur náð í stjómarandstöðunni til
að neyða ríkisstjórnina út í þetta
heimsmet.
Rikisstjórnin á hins vegar svar
við þessu. Hún segir að engir nýir
skattar hafi verið lagðir á og skatt-
byrðin sé ekki meiri en áður og það
eina sem hafi gerst sé að þeir sem
borga skatta þurfa að borga skatta
áfram og af því þeir hafi meiri tekj-
ur borgi þeir eðlilega hærri skatta
án þess að skattarnir hækki! Fyrir-
tækin beri sig betur og einstakling-
amir hafi meiri vinnu og innflutn-
ingur verði meiri af því fyrirtækin
og ^einstaklingarnir geta keypt
meira fyrir meiri tekjur og þannig
hækki skattar af sjálfu sér, án þess
að ríkisstjórnin getinokkuö að því
gert.
Almenningur má vera afskaplega
þakklátur fyrir þessa niðurstöðu.
Hann borgar enga nýja skatta og
aðeins hærri skatta en í fyrra
vegna þess að það eru ekki skatt-
arnir sem hækka heldur tekjurnar
sem aukast. Á þessu er regin-
munur og allir græða. Ríkissjóður
græöir á þessu vegna þess að nú
verður hallinn ekki nema fjórir
milljarðar, sem er mikill sigur fyrir
ríkisstjórnina, eftir að stjórnarand-
staðan var búin að spá sjö milljarða
halla. Þetta tókst án þess að leggja
á nýja skatta og það þarf hug-
kvæmni og góð reikningsskil til að
fá svona útkomur úr vonlausum
dæmum.
En þreytandi er það og það er
ástæðulaust að vorkenna þjóðinni
þótt hún borgi meiri skatta, án þess
að borga hærri skatta. Þingmönn-
unum er hins vegar vorkunn en
að sama skapi eiga þeir heiður skil-
inn fyrir að hafa bjargað fjárlögun-
um og þjóðinni undan því að
hækka skattana og finna upp nýja
skatta, með því einfalda móti að
láta þjóðina borga hærri skatta af
þeim sköttum sem voru til fyrir.
Dagfara leið vel um jóhn að vita
til þess að skattarnir skyldu bjarga
fjárlögunum með því að hækka án
þess aö hækka.
Dagfari