Dagblaðið Vísir - DV - 27.12.1990, Blaðsíða 24

Dagblaðið Vísir - DV - 27.12.1990, Blaðsíða 24
28 FIMMTUDAGUR 27. DESEMBER 1990. Hugleiðingar um ritdóm Nanna Sigurdórsdóttir ritar hall- ærislegan dóm um nýjustu ungl- ingabók Eðvarðs Ingólfssonar í DV. 18. des. sl. Sitt sýnist hverjum um ágæti bóka og úr því henni fannst hún svona leiðinleg er svo sem ekkert við því að segja. Hins vegar uni ég því ekki hvað dómur hennar var ófagmannlega unninn, fullur af dylgjum og fordómum og illa rökstuddur. Umfjöllunin sýnir, svo ekki verð- ur um villst, að Nanna kann ekki bókmenntagreiningu og skal ég leitast við að færa hér nokkur rök fyrir því. Fyrsta verulega aðfinnsla Nönnu er þessi: „Það er ekki reynt að kafa ofan í sálarlíf fráskilinnar konu og skilnaðarbarns." Mér er spurn: Veit ritdómarinn ekki að sögur eru sagðar frá mismunandi sjónar- hornum. Sálarlíf fráskildu móður- innar kemur söguþræði þessarar bókar ekkert við enda ekki ætlun höfundar að skrifa félagsfræöi- eða sálgreiningarhandbók fyrir ungl- inga. Sagan er fyrst og fremst sögð út frá sjónarhóli dótturinnar. Höf- undur er ekkert skyldugur til að galopna persónur sínar neitt frekar en hann vill. Nanna hnýtir í það að stelþan skyldi ekki segja mömmu sinni fyrst frá því að hún væri orðin ó- frísk. Reyndir ritdómarar eltast ekki við svona smámuni! Stelpan var hrædd við mömmu sína og þess vegna sagði hún ömmu sinni fyrst frá þessu, enda var samband þeirra KjaUarinn Þórey Guðmundsdóttir félagsráðgjafi. Sat i Barnaverndarráði Hörðalandsfylkis i Noregi 1987-89 mjög gott. Hvaða máli skiptir þetta? Auðvitað ræður höfundur þessu sjálfur. Annað atriði: Nanna kveðst aldr- ei hafa heyrt unglinga tala um „unnustu" en það orð kemur nokkrum sinnum fyrir í sögunni ásamt „kærustu". Ég á sjálf ungl- inga og þeir nota þetta orð ekki síð- ur en hið síðarnefnda. Hvílík að- fmnsla! Hvað er að því að auka orðaforða íslenskra unglinga? Ritdómarinn kann greinilega að draga fram mikilvægustu atriði í sögu - eða hvað? Hann reynir að finna bókinni allt til foráttu. Leið honum eitthvað illa þegar hann las hana? Nanna setur út á það að fóstur- eyðing komi ekki til greina þegar stelpan verður ólétt. Finnst Nönnu fóstureyðing sjálfsögð „getnaðar- vörn“? Höfundur lætur söguhetj- una horfast í augu við vanda sinn og ábyrgð og vinna úr hvoru tveggja. : Hver skrifar slæman stíl? Nanna talar um að málið og stíllinn sé „uppskrúfaður". Það vita það allir sem þekkja til bóka Eðvarðs að hann er mjög fær stílisti. Nanna er ekki í stakk búin til að gagnrýna málfar hans. Henn- ar eigin stíll sýnir það best. I bóka- dómum sínum hefur hún notað vond orð sem ekki sæma ritdóm- ara, svo sem „húmor“, „óspenn- andi“, „skrúfa upp stíl og mál“ - og svo má áfram telja. Að auki eru dómar hennar stirð- lega skrifaöir, orðaforðinn mjög fátæklegur og hún notar sömu orð- in aftur og aftur. Gott dæmi um það er dómur hennar um bókina Rugl í ríminu. Þar kemur lýsingarorðið „skemmtileg" SEX SINNUM fyrir í síðustu málsgreinunum. Nanna ætti að spara stóru orðin um mál og stíl annarra! Nönnu urðu á alvarleg mistök þegar hún reyndi að túlka boðskap bókarinnar, svo auðsær sem hann nú er. Hún segir: „Hann virðist reyna að koma því að að hin hefð- bundu aldagömlu kynhlutverk séu enn í gildi.“ Allir sem ég þekki ög hafa lesið bókina hafa séð það augljóslega aö Eövarð er einmitt að ráðast gegn þessari hefðbundu hlutverkaskipt- ingu kynjanna í sögu sinni. Stelpan sparkar unnusta sínum í lok bók- arinnar því að hann er alls ekki tilbúinn til að axla ábyrgðina með henni af barneign þeirra ög sam- búð. Og það er öllum lesendum ljóst að höfundurinn stendur með 'stelp- uni í þessu uppgjöri. Meira að segja ellefu ára dóttir mín sá þetta. En ekki Nanna. Hún rangtúlkar flest í bókinni og gerir höfundi upp skoðanir sem hann hefur ekki. Eðvarð er lífseigur Margt fleira gæti ég hrakið hjá Nönnu en nenni því ekki núna. Mér finnst þessi dómur hennar vægast sagt fátæklegur! Ritdómar- ann vantar bæði mannlegt innsæi og þekkingu á bókmenntafræðum til að standa undir nafni. Og hann ræðst ekki á garðinn þar sem hann er lægstur. Enginn rit- höfundur hefur fengið jafngóðan hljómgrunn hjá íslenskum ungl- ingum síðustu ár og Eðvarð Ing- ólfsson. Bækur hans hafa selst í þúsundum eintaka. Skyldi það vera að ástæðulausu? Og þegar þetta er ritað er þessi „leiðinlega" og „vonda“ bók í fjórða sæti yfir sölu- hæstu bækur fyrir þessi jól. Hvern- ig fer Eðvarð að því að ná svona vel til íslenskrar æsku? Hafi það verið ætlunin hjá Nönnu Sigurdórsdóttur að ganga af Eð- varð Ingólfssyni dauðum í eitt skipti fyrir öll þá hefur það sannar- lega mistekist. Hann er ótrúlega lífseigur. Ritdómar fara í ruslið, bækur í hilluna! Dómur hennar er meira í ætt við atvinnuróg en fag- lega umfjöllun. Hefði ég dottið í þá gryfju sem hún liggur nú marflöt í, er ég skrifaði leikdóma um ára- bil fyrir dagblað í Tromsö í Noregi, hefði ég risið upp, keypt vænan blómvönd, barið að dyrum hjá höf- undi og beðist afsökunar. Þórey Guðmundsdóttir „Þessi „leiðinlega“ og „vonda“ bók er í Qórða sæti yfir söluhæstu bækur fyr- ir þessi jól. Hvernig fer Eðvarð að því að ná svona vel til íslenskrar æsku?“ Furðulegar fréttir af reyk Fréttir eru stundum furðulegar og stundum bráðskemmtilegar. Fyrir nokkrum vikum barst sú frétt út á öldum ljósvakans aö ólga mikil væri með sumu starfsfólki Landspítalans vegna þess að ákveðið var að setja upp svo sjálf- sagðan hlut sem stimpilklukku eins og tíðkast á velflestum vinnu- stöðum. Einhverra hluta vegna þótti starfsfólki þessu vera gengið á hlut sinn með því aö leggja þá ógnvænlegu kvöð á það aö stimpla sig þegar það kæmi til vinnu og aftur er það færi úr vinnu. Þessi lt JAPAN ' VroEOTÖKUVÉLAR 3 LUX ÞRÁÐLAUS FJARSTÝRING Dagsetning Kiukka - Titiltextun 3 LUX MEÐ ÞRÁÐLAUSRI FJARSTÝRINGU SEM GEFUR ÞÉR MÖGULEIKA Á AÐ AFSPILA BEINT VIÐ SJÓNVARPSTÆKIÐ ÞITT, MEÐ ALLRA BESTU MYNDGÆÐUM. — 3 LUX ÞÝÐA ALLRA BESTU UÓSNÆMNI Á MYNDBANDSVÉLUM Á MARK- AÐNUM í DAG. ÞAÐ ER EKKI BARA NÓG AÐ TALA UM LINSUOPSTÆRÐ, HELDUR VERÐUR UÓSKUBBURINN AÐ VERA ÞETTA NÆMUR. — MACRO LINSA 8xZOOM — SJÁLFVIRKUR FOCUS — MYNDLEITUN í BÁÐAR ÁTTIR — SJÁLFVIRK UÓSSTÝRING — VINDHUÓÐNEMI FADER - RAFHLAÐA/HLEÐSLUTÆKI/MILLI- STYKKI o.fl. — VEGUR AÐEINS l,l KG. SÉRTILBOÐKR. 79.950,- sigr. Rétt verð KR. 90.400.- stgr. BO Afborgunarskilmálar VÖNDUÐ VERSLUN iMJÍiJUallCU, FÁKAFEN 11 — SÍMI 688005 I KjaUariim Guðjón Jensson húsfreyr og nemandi við Félagsvísindadeild HÍ svo hafa megi úrslitaáhrif á stjórn- endur að þeir endurskoði afstöðu sína án undandráttar og dragi aftur í land með því að leyfa reykiðkend- um að eitra áfram sig og umhverfi sitt. Þá er kallað á mannréttindi og frelsi, eins og það hafi aldrei nokk- urn tímann verið áður til fyrr en reykjendur uppgötvuðu þau. Nú fer að verða spenriandi að sjá hvort einhverjum dettur ekki í hug það snjallræði að lögð verði aö jöfnu sú ákvörðun að banna reykingar og að fremja brot gegn mannréttindasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Og þá er næsta stigið fyrir reykjendur að kæra ríkis- stjórnina fyrir hönd Landspítalans fyrir Mannréttindadómstóli Evr- ópu í Strassburg vegna mannrétt- indabrota af því að fólk fær ekki að svæla reyk og óhollustu á „Það má undarlegt heita að sumt starfsfólk Landspítalans hafi lítið ann- að að hugsa og fjargviðrast þessar vik- ur og mánuði en um stimpilklukkur og rétt sinn að fá að draga 1 sig eitur- verkun nikótíns.“ deila gekk það langt að starfsfólk þetta tók sig saman og eyðilagði klukkuna, gott ef ekki í tvígang. Fimmtudaginn 13. desember síð- astliðinn birtist enn ein furðufrétt frá þessum sama spítala á síðum DV og að þessu sinni er verið að fjargviörast út af reykingum. Af því að ég undirritaður hef löngum haft ama mikinn af reykingum fór ég að lesa og satt best að segja urðu viðbrögð mín þau að mér þótti meira en htið undarlegt hversu fólk gengur langt í umkvörtunum sín- um út af svona nokkru. Ef fólk er að kveina og kvarta, af hverju í ósköpunum er ekki beðið um eitt- hvað þarflegra en að fá aö reykja? Um hvað snýst deilan? í fréttinni segir að gripið hafi ver- ið til gamalkunnra örþrifáráða: safnað haíi verið undirskriftum sjúkrahúsi. Hvernig er nú með það fólks hins vegar sem þrábiður að fá að vera laust við reyk og eimyrju frá reykiðkendum? Hvar er frelsi þess og réttur að fá að draga að sér loft serr; ekki hefur verið spillt með reyk? Skyldi þetta sama reykinga- fólk aldrei hafa hugleitt j>á stað- reynd að oftar hefur verið komið á móts við óskir þess í flestum hlut- um err þeirra sem ekki reykja? Hvað segja reglur? Reglur um vinnuumhverfr lúta t.d. að sérstökum kaffrstofum og jafnvel hvíldarherbergjum. Þessi hluti vinnustaða er í langflestum tilvikum undirlagður af reykinga- fólki, sérstaklega þar sem vinnu- veitandi hefur sérstaklega óskað- eftir því við starfsfólk að ekki verði reykt þar sem vinna stendur yfrr. „Og þá er næsta stigið fyrir reykjendur að kæra ríkisstjórnina fyrir hönd Landspítalans fyrir Mannréttindadómstóli Evrópu ...“ , Þannig er vel kunnugt að þar sem unnið er með tölvur verður ekki reykt. Þess má geta að margt fólk þolir afar illa að vera hvarvetna nálægt þar sem reykt er. Til er jafn- vel fólk sem orðið hefur bókstaf- lega að flýja hvern vinnustað á fætur öðrum vegna þrálátra reykinga annarra og þetta fólk læt- ur sjaldnast í sér heyra - því er nú verr og miður. Gömul saga Fyrir tíu árum eða svo byrjaði starfsmaður á vinnustað nokkrum. Hann reykti ekki en við hlið hans á vinnustöð þessari var annar starfsmaður sem reykti mjög mik- ið. Nýhðinn hafði orð á þessu bæði við viðkomandi og eins við yfir- mann en fékk vægast sagt afar dræmar undirtektir. Hann hugsaði ráð sitt vel og vandlega. Dag einn kom hann vígreifur til vinnu, hlaðinn stórum gulróta- poka. í hvert sinn sem samstarfs- maðurinn fékk sér sígarettu seild- ist'hinn í pokann góða, beit góðan bita af einni gulrótinni og bruddi hátt og snjallt af ekki minni andakt en sá fyrri saug nikótínódauninn. Gekk þetta góða stund eða fram eftir degi en þá varð reykmannin- um nóg boðið og klagaði í yfir- mann. í fótboltanum hjá Bjarna Fel. hefði þetta heitið á jafnréttis- grundvelh, 1:1, en það var ekki reykingamaðurinn, sem fékk gula spjaldið, heldur sá með gulræturn- ar. Dómarinn lét þess getið sérstak- lega að öllu oftar hefði verið reykt í þessu ágæta húsi en því sjaldnar étnar gulrætur ótt og títt af jafn- miklum djöfulmóð sem þessi nýi starfsmaður hefði sýnt. Þessi gamansama viðleitni að hafa áhrif á reykingaberserk á jafnréttisgrundvelli var því miður dæmd til að mistakast, enda hefur réttur og frelsi þeirra sem reykja verið metinn flestu framar á allt of mörgum vinnustöðum. Réttur hinna hefur átt öllu lengra í land en vera þyrfti. Það má undarlegt heita að sumt starfsfólk Landspítalans hafi lítið annað að hugsa og fjargviðrast þessar vikur og mánuði en um stimpilklukkur og rétt sinn að fá ■ að draga í sig eiturverkun nikótíns og annarra áþekkra miður æski- legra efna. Það kann að þykja und- arlegt að deila sem þessi komi upp á sjúkrahúsi þar sem ætla má að reynt sé eftir megni að vinna gegn hvers konar óhollustu og sóðaskap. Áður fyrr forðaðist margur maö- urinn sjúkrahús vegna sérkenni- legra lykta sem stöfuðu einkum af kamfóru og klóróformi. Nú eru það deilumar um reykingarnar og stimpilklukkurnar á Landspítalan- um sem kunna að halda venjulegu fólki, sem ekki reykir, frá því að hætta lífi sínu á þessum slóðum. Þá verðum við sem ekki reykjum að vona í lengstu lög að við veikj- umst ekki í bráð, allavega ekki lífs- hættulega, meðan núverandi stríðsástand er á þessu landsins frægasta sjúkrahúsi. Guðjón Jensson

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.