Dagblaðið Vísir - DV - 05.04.1991, Síða 15

FÖSTUÐAGUR 5. APRÍL1991.
15
Breytl þjódfélag
kallar á nýjan skóla
„Talið er að hátt á annað hundrað börn detti árlega út úr skyldunámi
áður en grunnskóia lýkur.“
Við Islendingar viljum vera lýð-
ræðisþjóð og við vitum og viður-
kennum flest að menntun er undir-
staða lýðræðis.
Öll framþróun byggist á hugviti
og menntun þjóðarinnar. Þess
vegna er það öllu öðru mikilvægara
fyrir okkar fámennu þjóð að hlúð
sé að uppeldi barnanna og þannig
búið að skólum að hæflleikar hvers
einstaklings nýtist sem best.
En góðir skólar, sem skapa öllum
börnum ákjósanlegt uppeldisum-
hverfi, kosta mikið fé. Hingað til
hefur þjóðfélagið ekki verið reiðu-
búið til þess að reiða fram þá fjár-
muni sem þarf til að skólinn geti
brugðist við þeirri þróun sem orðið
hefur í íslensku þjóðfélagi.
Breyttir tímar
Fyrir um það bil 30 árum var
heimavinnandi húsmóðir á heimil-
um velflestra skólabarna hér á
landi. Hún beið þeirra með mat
þegar þau komu heim úr skólanum
og sá síðan til þess að þau settust
við heimanám og aöstoðaði þau eft-
ir föngum. Það eru nú mörg ár síð-
an slík heimili tcku að heyra til
undantekninga.
Flest böm í borg og bæjum á ís-
landi í dag opna húsið sjálf þegar þau
koma heim og fá sér snarl úr ísskápn-
um ásamt cheerios-hringjum sem
kallast mega þjóðarréttur íslenskra
barna. Oft hópast þau síðan saman
hvert heima hjá öðra og horfa á video
til kvölds og eru myndir þær sem þar
njóta mestra vinsælda oft ekki af
vandaðra taginu.
Úrræðaleysi skólanna
Við sem vinnum við kennslu höf-
KjaHarinn
Sigríður Jóhannesdóttir
kennari, skipar 2. sæti á fram-
boðslista Alþýðubandalagsins
í Reykjaneskjördæmi
um haft af því þungar áhyggjur
mörg undanfarin ár hve lítið skól-
inn hefur getað komið til móts við
þarfir barna við þessar breyttu
aðstæður. Þrátt fyrir óteljandi
samþykktir og viðvaranir, m.a. frá
samtökum uppeldisstétta, hefur
ekki verið komið upp skóladag-
heimilum eða skólaathvörfum að
neinu marki fyrir þessi börn. Þegar
hallað hefur undan fæti í náminu,
sem einnig getur gerst hjá börnum
með góða eðlisgreind, hefur verið
fátt um úrræði. Skortur hefur verið
bæði á tímum til sérkennslu, svo
og á menntuðum sérkennurum.
Afleiðingarnar hafa verið að
koma í ljós. Talið er að hátt á ann-
að hundrað börn detti árlega út úr
skyldunámi áður en grunnskóla
lýkur.
Þetta úrræðaleysi, sem lengi héf-
ur verið ríkjandi, hefur verið fleir-
úm en mér áhyggjuefni. Um það
vitna ótal samþykktir og áskoranir
skólamanna á undaníörnum árum.
Önnur viðhorf
Á þeim 30 mánuðum, sem Svavar
Gestsson hefur farið með völdin í
menntamálaráðuneytinu, hefur þó
ýmislegt það gerst sem eykur
manni bjartsýni. Nú loks hafa mál-
in verið tekin föstum tökum og
gert langtímaskipulag með heils-
dagsskóla árið 2000 að markmiði
og framgangur þess skipulega
tryggður með samþykkt nýrra
grunnskólalaga nú á síðustu dög-
um þingsins en þau gera m.a. ráð
fyrir eftirfarandi:
Allar bekkjardeildir eiga að hafa
fengið sína stofu til umráða innan
10 ára. Það ætti að geta geflð skóla-
stofunni heimilislegri blæ og þar
með aukið á öryggiskennd barns-
ins í skólanum.
Fækkað verður í bekkjardeild-
um, einkum hjá yngri börnunum.
Boðið verður upp á skólamáltíðir
fyrir öll börn.
Fjöldi kennslustunda verður
aukinn í áfóngum þannig að að 10
árum liðnum fái öll börn að
minnsta kosti 7 kennslustundir á
dag og eigi rétt á athvarfi í skólan-
um eftir að kennslu lýkur.
Stofnað verði grunnskólaráð sem
sé samstarfsvettvangur allra
þeirra sem vinna að málefnum
grunnskólans. þ.e. foreldra, kenn-
ara og fulltrúa sveitarfélaga,
Námsgagnastofnunar og mennta-
málaráðuneytis.
Það ætti að auövelda framkvæmd
þessara laga að um þau tókst að
ná algjörri samstöðu allra þing-
manna.
Veldur hver á heldur
Það hefur vakið athygli hve
myndarlega hefur verið staðið að
mennta- og menningarmálum á því
hálfu þriðja ári sem Alþýðubanda-
lagið hefur farið með völdin í
menntamálaráðuneytinu. Þó hefur
ekki verið um það að ræða að hægt
hafi verið að auka ijárframlög sem
vert væri enda verið samdráttar-
tímar í þjóðarbúskapnum. En stað-
ið hefur verið skipulegar að málum
en áður, haft hefur verið víðtækt
samstarf við uppeldisstéttir um
framkvæmd áætlana og laga, sbr.
lög um leikskóla og grunnskóla, og
horft hefur verið meira til framtíð-
ar en nokkru sinni fyrr.
Þetta viðhorf og þessi vinnubrögð
höfum við margir fuUtrúar uppeld-
isstétta kunnað vel að meta og því
skorum við á alla þá sem vilja veg
þessa málafokks sem mestan að
fylkja sér um Alþýöubandalagiö í
komandi kosningum og tryggja
þannig að þau megi ríkja áfram.
Sigríður Jóhannesdóttir
„Nú loks hafa málin verið tekin föstum
tökum og gert langtímaskipulag með
heilsdagsskóla árið 2000 að mark-
miði...“
Öfugmæli aðstoðarmannsins
Kjallarinn
Ólafur F. Magnússon
heimilislæknir og
varaborgarfulltrúi fyrir
Sjálfstæðisflokkinn í Reykjavík
„Sjálfstæðismenn með meira en sjöfalt
kjörfylgi framsóknarmanna í höfuð-
borginni eiga ekki einu sinni áheyrnar-
fulltrúa í samstarfsráðinu. Það sér
hver maður, að allt tal um aukna vald-
dreifingu í heilsugæslunni í Reykjavík
eru öfugmæli.“
Aform eru um að leggja niður starfsemi bæði Heilsuverndarstöðvarinn-
ar og heimilislækna utan heilsugæslustöðva í Reykjavik, segir hér m.a.
Finnur Ingólfsson, aðstoðarmaður
heilbrigðisráöherra og þingmanns-
efni framsóknarmanna í Reykja-
vík, ritar grein í DV 27. mars sl. sem
hann rlefnir „Heilsugæslu fyrir alla
Reykvíkinga". Er greinin að hluta
endurtekning á grein sama höfund-
ar í Morgunblaðinu 25. okt. 1990
undir heitinu „Það er verið aö losa
um kverkatak íhaldsins“.
Endurtekið efni
í báðum þessum greinum segir
orðrétt:
„Á meðan stjórn heilsugæslunn-
ar var í höndum Reykjavíkurborg-
ar var starfandi eitt heilbrigðisráð
sem fór með yfirstjórn allra heilsu-
gæslustöðva í Reykjavík. Ráðið var
skipað pólitískt kjörnum fulltrúum
og þess gætt að Sjálfstæðisflokkur-
inn hefði töglin og hagldirnar í ráð-
inu. Ákvarðanir heilbrigðisráðs
öðluðust hins vegar ekki gildi fyrr
en borgarstjórinn hafði lagt bless-
un sína yfir þær í borgarráði."
Síðan líkir greinarhöfundur
vinnubrögðum sjálfstæðismeiri-
hlutans í borgarstjórn við vinnu-
brögð Kremlverja forðum daga. Þá
segir hann aftur orðrétt í báðum
blaðagreinunum sem áður er vitn-
að í:
„í Reykjavík hafa nú verið stofn-
uð fjögur sjálfstæð heilsugæsluum-
dæmi sem hvert um sig hefur sjálf-
stæða stjóm. Völd og verkefni, sem
áður voru hjá borgarstjóra eða í
heilbrigðisráöuneytinu, hafa nú
verið færð út til stjórna heilsu-
gæslustöövanna."
Miðstýring, ekki valddreifing
Fullyrðingar Finns Ingólfssonar
um minni miðstýringu og aukna
valddreifmgu í heilsugæslunni
standast ekki. í stað heilbrigðis-
ráðs, sem var skipað kjörnum full-
trúum Reykvíkinga, eins og leik-
reglur lýðræðis gera ráð fyrir, hafa
framsóknarmenn stofnað svokall-
að samstarfsráð heilsugæslu-
stöðva. Þar eiga engir kjörnir full-
trúar borgarbúa sæti heldur ein-
göngu ráðherraskipaðir aðilar.
Þetta er rakin miðstýring og svo
ólýðræðislegt að þeir sem þannig
starfa ættu ekki að taka sér orðið
valddreifing í munn.
Stjórnum heilsugæsluumdæm-
anna er ekki ætlaö mikið hlutverk
eftir að heilbrigðisráðherra stofn-
aði samstarfsráð heilsugæslu-
stöðva. Samstarfsráðinu er ætlaö
að vera pólitískt yfirvald stjórna
heilsugæsluumdæmanna og sjá
þeim fyrir stefnumótun. Fram-
sóknarmenn eru allsráðandi í sam-
starfsráðinu og er Finnur Ingólfs-
son formaður ráðsins. Sjálfstæðis-
menn með meira en sjöfalt kjör-
fylgi framsóknarmanna í höfuö-
borginni eiga ekki einu sinni
áheyrnarfulltrúa í samstarfsráð-
inu. Það sér hver maður, að allt tal
um aukna valddreifmgu í heilsu-
gæslunni í Reykjavík eru öfug-
mæli.
Heilbrigðisþjónustu
í úthverfin
Sem kunnugt er hafa framsókn-
armenn í heilbrigðisráðuneytinu
haft uppi áform um að leggja niður
starfsemi bæöi Heilsuverndar-
stöðvarinnar og heimilislækna ut-
an heilsugæslustöðva í Reykjavík.
Þetta kemur skýrt fram í lagafrum-
varpi heilbrigðisráðherra um heil-
brigðisþjónustu sem lagt var fram
haustið 1989. Þessar áætlanir voru
óframkvæmanlegar og því var
horfið frá þeim.
Víst er að með því að kollvarpa
starfsemi, sem hefur séð meiri-
hluta Reykvíkinga fyrir heilsu-
vernd og heimilislæknaþjónustu er
ekki verið að flýta fyrir slíkri þjón-
ustu í úthverfum borgarinnar. íbú-
ar Grafarvogs munu fá heilbrigðis-
þjónustu fyrr í hverfið sitt ef
kreddukenningum er ýtt til hhðar
og skynsemi og hagkvæmni höfð
að leiðarljósi.
Ólafur F. Magnússon