Dagblaðið Vísir - DV - 29.02.1992, Blaðsíða 27

LAUGARDAGUR 29. FEBRÚAR 1992.
39
I>V
Friðrik Þór Friðriksson um möguleikana á óskarsverðlaunum:
Virðist standa
og falla með
góðri kynningu
- féleysi getur eyðilagt ómælda möguleika fyrir land og þjóð
„Þaö er alveg stórkostlegt að vera
tilnefndur til óskarsverölauna. Þetta
er stærsti heiðurinn í kvikmynda-
heiminum, sérstaklega þar sem svo
margar myndir af miklum gæðum
keppa um ein verðlaun. Þetta eru
flmm kvikmyndir, ein frá hverju
landi fyrir utan Bandaríkin. Ég er
glaður þar sem útnefningin kemur
íslenskri kvikmyndagerð í heild til
góða,“ sagði Friðrik Þór Friðriksson,
kvikmyndagerðarmaður og formað-
ur Samtaka kvikmyndaieikstjóra.
Mynd hans, Börn náttúrunnar, hlaut
Menningarverðlaun DV fyrir kvik-
myndagerð.
Það hristi heldur betur upp í ís-
lendingum þegar fréttir bárust af því
-að kvikmyndin Böm náttúrunnar
hefði veriö tilnefnd til óskarsverð-
launa sem besta erlenda kvikmynd-
in. Vika er síðan það gerðist og síðan
hefur Friðrik Þór haft i miklu að
snúast.
„Við emm að berjast við að loka
dreiflngarsamningum í Bandaríkj-
unum, að fá dreifingarfyrirtæki Ul
að vinna fyrir okkur svo við getum
nálgast þenr.an óskar. Hann er alger-
lega úti í skógi eins og er. Aðstand-
endur allra hinna myndanna sem til-
nefndar em í sama flokki eru komn-
ir með dreifiaðila sem vinna fyrir þá.
Það er gífurlega mikið PR eða al-
mannatengslamál eftir sem í felst
slagur á auglýsingasíðum blaða, í
kokkteilboðum og á sýningum. Okk-
ur vantar góðan aðila til að sjá um
þessa hluti fyrir okkur. Þetta gengur
hins vegar allt mjög hægt. Útnefning-
in kom fyrir viku og síðan hafa verið
stanslausar viðræður við bandaríska
dreifingaraðila. En við erum ekki
búnir að loka neinum samningi. Við
höfum aðeins tvær vikur til stefnu
þannig að þetta er allt að hrynja í
hausinn á okkur.“
Gripnir í bólinu?
- Vom íslendingar alveg gripnir í
bólinu með þessar útnefningu?
„Nei, nei. Við erum hins vegar með
mjög litla mynd þar sem ekki er gert
ráð fyrir kostnaði við þessa hluti á
flárhagsáætlun. Síðan höfum við
mynd eins og Toto frá Belgíu sem
raðaði inn Evrópuverðlaununum.
Þar á bæ voru menn búnir að eyða
fleiri hundruð þúsundum dollara í
kynningar til þess eins að fá útnefn-
ingu til óskarsverðlauna. Svo hrundi
það reyndar, myndin var ekki út-
nefnd. Við fengum útnefningu en
höfum mjög litla peninga í þetta.“
Friðrik segist hafa sent mennta-
málaráðherra erindi og vonast til að
ríkisstjórnin taki það fyrir sem fyrst.
Þrjú undanfarin skipti sem óskarinn
hfur verið veittur hefur eitt fyrir-
tæki, Miramax, séð um myndirnar
Pelle erobreren, Paradísarbíóið og
Veg vonar.
„Þessar myndir fengu allar óskar-
inn. Þetta fyrirtæki kann greinilega
að keppa í þessu. Við viljum endilega
vinna með því og það vill vinna með
okkur en það gengur ifla að loka
dæminu. Við höfum ekkert flár-
magn, getum ekki gagt þeim hvaða
aðilar koma til með að hjálpa okkur.“
Gríðarleg
landkynning
- Óttistþiðaðseinagangurinníþess-
um málum verði ykkur til trafaia?
„Já, ef við náum ekki að semja í
byijun næstu viku þá erum við í
virkilega slæmum málum.“
Friðrik ítrekar hve mikla mögu-
leika útnefningin býður varðandi
landkynningu um víða veröld.
„Þeir voru að hringja í okkur frá
Ferðamálaráði þar sem ferðaskrif-
stofurnar í New York hafa verið aö
spyija hvort verið væri að sýna
myndina hér með enskum texta.
Þetta er góð landkynning. Nú er vist
að myndin fer í heimsdreifingu vena
útnefningarinnar. Við viljum koma
myndinni í bíó þar sem hún tapar
svo miklu þegar hún fer í sjónvarp.
Þegar þú sérð hana á tjaldi viltu bein-
línis taka næstu vél til íslands."
Meiming
Friðrik Þór Friðriksson segir Menningarverðlaun DV hafa öðlast ákveðinn
sess meðal kvikmyndagerðarmanna hér. Um frekari móttöku verðlauna
segir hann: Óskarinn er alveg úti í skógi eins og er. Okkur vantar peninga.
DV-mynd GVA
Peningaleysið
- íslensk kvikmyndagerð á erfitt
uppdráttar vegna peningaleysis.
„Það er allt of lítið af peningum í
greininni og það er væntanlega rótin
að þessum væringjahætti í okkar
röðum.“
- Áttu von á að útnefning Barna
náttúrunnar geri fláröflun kvik-
myndagerðarmanna hér auðveldari?
„Já, ég held líka að fyrirtæki og
ferðaiðnaðurinn eigi eftir að finna
betur hve mikil áhrif svona útnefn-
ingar hafa. Þessir aðilar ættu líka að
taka þátt í þessu dæmi. Peningar sem
varið er í kvikmyndagerð skila sér
alltaf í einhverri mynd til baka á
endanum. Við höfum svo mörg dæmi
um að íslenskar kvikmyndir hafi
orðið þess valdandi að fólk kemur
hingað yfirhöfuð, eins og Nonni og
Manni og fleiri myndir. Síðan vekur
þetta athygli á landi og þjóð, íslensk-
um vörum og fleiru. Þetta eru keðju-
verkandi áhrif.“
Nýjar myndir
Friðrik verður.alveg upptekinn við
Börn náttúrunnar fram að afhend-
ingu óskarsverðlaunanna. Hann er
þó þegar byrjaður aö undirbúa
næstu mynd, fór til Tokyo í Japan á
dögunum. Næsta mynd verður tekin
í Tokyo og á íslandi. Hún mun flalla
um japanskan mann sem kemur til
íslands og kynnist landi og þjóð.
Þá á Friðrik í fórum sínum tilbúin
handrit að tveimur öðrum myndum,
Djöflaeyjunni, eftir Einars Kárason,
byggðri á samnefndri sögu ahns
sjálfs , og Bíódögum eftir Einar Má
Guðmundsson og hann sjálfan. „Það
handrit byggir á æskuminningum.
Það er falleg mynd sem þarf að kom-
ast upp á tjald mjög fljótt."
Friðrik Þór var að taka við Menn-
ingarverðlaunum DV í þriðja skipti.
Fyrst tók hann við þeim sem fulltrúi
Suðurgötu 7, sem var verðlaunuð
fyrir myndlist, og síðan fyrir kvik-
myndina Skytturnar.
„Menningarverðlaun DV hafa öðl-
ast ákveðinn sess hjá kvikmynda-
gerðarmönnum. Þetta er það eina
sem er gert hér til að verðlauna kvik-
myndagerðarmenn. Við höfum ekki
nógu mikinn kvikmyndaiðnað til að
vera með okkar eigin verðlaun eins
og hinar Norðurlandaþjóðirnar. Mér
finnst fáránlegt að vera að veita mik-
ið af verðlaunum í svona litlum kvik-
myndaiðnaði. Samtök kvikmynda-
leikstjóra á Norðurlöndum vinna nú
að því að stofna til sameiginlegra
norrænna verðlauna."
-hlh
Þröstur Magnússon fékk Menningarverðlaun DV fyrir frímerkjahönnun:
Tímafrekast að vinna
myndirnar fyrir smækkun
„Ég var að vinna fyrir Samband
íslenskra samvinnufélaga fyrir um 15
árum. Eitt af þeim verkum sem ég
var beðinn um að gera var að hanna
frímerki. Ég varð ekki sérstaklega
hrifinn af þessu verkefni, mér fannst
þaö erfitt og sór þess eið að taka slíkt
aldrei aftur að mér. Mér þótti þetta
aflt of mikfl vinna fyrir jafn fltinn
hlut og frímerki. Hins vegar fólst í
þessu merkileg þverstæða. Það var
veruleg ögrun fólgin í að leysa svona
erfitt verkefni en um leið hefði ég
kannski gefist upp hefði verkefnið
ekki verið jafn erfitt. Þetta endaði
með því að önnur frímerkjaverkefni
urðu til og síðan hafa frímerkin tekið
nær allan minn starfstíma," segir
Þröstur Magnússon sem hlaut Menn-
ingarverðlaun DV fyrir listhönnun.
Verðlaunin fékk Þröstur fyrir hönn-
un sína á frímerkjum síðastliðin 15 ár.
Sambandsfrímerkið, fyrsta frí-
merki Þrastar, kom út 1977. Síðan
hafa komið út um 170 frímerki hönn-
uð af Þresti sem er meirihluti útge-
finna frímerkja á þessum tíma.
Þröstur er ættaður af Svalbarðs-
strönd í Þingeyjasýslu. Hann tók
landspróf á Laugum og fór þaðan
beint í Myndflsta- og handíðaskólann.
Hann nam grafíska hönnun við
Konstindustriskolan í Gautaborg. Við
heimkomuna, fyrir 20 árum, stofnaði
hann auglýsingastofuna Argus ásamt
Hilmari Sigurðssyni. Nokkrum árum
síðar seldi hann hlut sinn í stofunni
og hóf aö vinna sem lausamaður. Það
gerir hann enn.
Lagði nóttviðdag
Þröstur segir hönnun frímerkja
mjög tímafreka en hönnun eins frí-
merkis tekur að jafnaði um einn
mánuð.
„Það sló mig hve mikill tími fór í
hönnun á einu frímerki. En hönnun
fyrsta frímerkisins skapaði fleiri
verkefni að beiðni Pósts og síma. Á
tímabili var ég í gríðarlegri vinnu
sem var eiginlega langt umfram
vinnuárið. Þegar mest var að gera
lagði ég nánast nótt við dag. Ef ekki
átti að kasta höndunum tfl verksins
var ekki um annað að ræða.“
Verkefnin sem Þröstur fær eru flest
pöntuð af frímerkjanefnd sem í eru
þrír fulltrúar Pósts og síma, tveir frá
Landssambandi íslenskra frímerkja-
safnara, einn frá Póstmannafélaginu
og síðan samgönguráðherra.
„Gangurinn á þessu er á ýmsa
vegu. Þannig hef ég komið með tillög-
ur sem hafa verið samþykktar en
yfirleitt kemur nefndin með hug-
myndir sem vaflð er úr fyrir árið.
Verkefnið er þá ýmist borðleggjandi
eða að hönnuðinum er falið að leita
að hugmyndum."
Náttúrufræðingur
- Hvaðan færðu hugmyndir þínar?
„Ég sæki efnivið til ýmissa átta. Á
sínum tíma komu fram hugmyndir
um frímerki með mynd af ref og
hundi en það voru fyrstu dýrafrí-
merkin sem ég hannaöi. Vegna
hundsmerkisins fann ég hreinrækt-
aðan íslenskan hund, lét ljósmynda
hann frá öllum mögulegum hliðum
og vann síðan eftir myndunum. Síð-
an þá hefur hönnun dýramerkja
undið upp á sig og út hefur komið
stór frímerkjaröð með fuglamynd-
um. En þá duga ekki sömu vinnu-
brögð og þegar ég gerði hundinn og
refinn. Þá þarf maður að vinna nán-
ast eins og náttúrufræðingur. Til að
fá réttar stellingar útheimtir það
skoðun fugla í sínu raunverulega
umhverfi þar sem maður reynir að
kynnast þeim eins vel og kostur er.
Þá nota ég kíki og eins tek ég mynd-
ir. Þá skoða ég einnig fuglshami á
Náttúrufræðistofnuninni. Þar get ég
skoðað flaðrir og ýmis smáatriði
mjög náið.“
- Nú eru verk þín á örsmáum flöt-
um, í hornum bréfa sem berast inn
um lúguna. Finnst þér ekki eins og
ekki sé neitt eftir þínu erfiði tekið?
„Ég veit það ekki. Það eru um 200
mifljónir frímerkjasafnara í heimin-
um, mörg þúsund þeirra hér á landi.
Þeir taka virkilega eftir frímerkjun-
um og hafa áhuga á hvemig þau líta
út. Á hitt er að líta að fimerki er
ekki annað en kvittun fyrir burðar-
gjaldi. Ef ekki væri vegna safnar-
anna væru ef til vtLl engar myndir á
frímerkjunum heldur tölvumynstur
sem væri jafnvel praktískara fyrir
póstinn. Myndimar eru á frímerkj-
unum, að hluta vegna íhaldssemi, en
fyrst og fremst vegna þess að frí-
merki era verslunarvara. Póstur og
sími selur tugþúsundir stykkja af
hverju útgefnu frímerki beint til
safnara og svo bætist það við sem fer
í burðargjöld. Svo má alls ekki
gleyma landkynningarþættinum."
- Safnarðu sjálfur frímerkjum?
„Ég safna þeim öðmvísi en safnar-
ar. Eg geri það til að fylgjast með
hvað aðrir eru að gera og hvernig
þeir vinna. Þá vil ég forðast að gefa
út fímerki sem líkist mjög frímerki
sem komið hefur út fyrir tveimur til
þremur ámm.“
Þegar Þröstur hefur gert skissu að
frímerki kallar hann til sérfróða
menn, eins og fuglafræðinga, til að
skoða þær og benda á hluti sem betur
mættu fara. Hann segir ákaflega leið-
inlegt að fá athugasemdir eftir á.
Smækkunin
Þröstur segir vinnuna við hönnun
frímerkis, til dæmis fulgafrímerkis,
þríþætta: „Þaö þarf að gera mynd
sem er boðleg, þá þarf fuglinn að
vera fuglafræðilega réttur innan
vissra marka. í þriðja lagi þarf að
forðast að hlutimir renni saman við
smækkunina. Þá þarf að einfalda
myndina og stílfæra aftur og aftur
án þess að hún missi upphaflegt svip-
mót. Þaö verður aö vera hægt að
minnka hana niður án þess að hún
verði of stílfærð þannig að fuglinn
verði stífur og óeðlilegur. Þannig
verður tfl dæmis að ýkja klæmar og
Þröstur Magnússon hefur hannað
meirihluta þeirra íslensku frimerkja
sem út hafa komið síðastliðin 15 ár.
Hér sést hann með frimerkjamyndir
sinar af flórgoða og súlu.
DV-mynd GVA
nefið til að broddurinn hverfi ekki.
Þessi vinna er langtímafrekust og
það er á henni sem flestum fipast.
Stórglæsilegar myndir verða oft
daufar við smækkun ef menn kunna
ekki til verka, þær lifa ekki af
smækkunina. Galdurinn er að láta
myndimar þola smækkunina. Gildir
þá einu hvert mótífið er.“
Þröstur á þróunina frá krassi, sem
mikill tími fer í, til fullgerörar mynd-
ar af öllum sínum frímerkjum og
heldur þeim skipulega til haga.
Þröstur sýndi vinnuferlið á frí-
merkjasýningunni Nordia ’91 í Laug-
ardalshöll og vakti það mikla athygli.
Þresti þykir vænt um að hafa feng-
ið Menningarverðlaun DV. „Ég er
líka mjög ánægöur fyrir hönd allra
hinna sem eru að vinna í þessu þar
sem nú verður tekið eftir þessari teg-
und hönnunar. Fímerkjahönnun er
óneitanlega eitt af þessum gleymdu
fógum. Þó ýmis grafisk hönnun sé
ákfalega fyrirferðarmikil í umhverfi
okkar taka fáir aðrir en frímerkja-
safnarar eftir hönnun frímerkja."
-hlh