Dagblaðið Vísir - DV - 29.02.1992, Blaðsíða 28

40
LAUGARDAGUR 29. FEBRÚAR 1992.
Meiming________________________________________________________pv
Menningarverðlaun DV í myndlist:
N æ stemmningu
með breiddinni
hvort flokka megi verk hans undir
alþýðulist. „ Já, ég held það,“ svarar
hann. „Síðustu tvö til þrjú ár hef
ég fundið fyrir sterkum tengslum
við ýmiss konar alþýðuhst og ekki
síst þessa sérkennilegu alþýðurit-
höfunda og fræðimenn sem úði og
grúði af, sjómenn og bændur sem
skrifuðu um bókstaflega allt sem á
vegi þeirra varð, efnisvalið gífur-
lega fjölbreytt: Mannlífsþættir,
mannlýsingar, sögur af dýrum,
draugasogur, skýringar á örnefn-
um, kímnisögur og fleira.“
Kristinn var afar glaður að fá
menningarverðlaun og vildi koma
á framfæri þakklæti fyrir þau.
„Bæði er það hvetjandi að fá slíka
viðurkenningu og gott til þess að
vita að einhver man eftir mér
heima á íslandi," sagði hann.
Kristinn sagði í viðtalinu við Ten-
ing að hann hefði mikla ánægju af
sköpuninni og segir meðal annars:
„Mér finnst það mikil áskorun þeg-
ar eitthvað ofboðslega viðamikið
fæðist í huganum. Maður veinar
undan því að takast á við verkefnið
en á sama tíma er það hka ómót-
stæðilegt."
-ELA
- segir Kristinn G. Harðarson myndlistarmaður
Kristinn G. Harðarson er hand-
hafi menningarverðlauna í myndl-
ist. Hann fær verðlaunin fyrir sýn-
ingu í Nýhstasafninu í mars á síð-
asta ári. Kristinn er nú búsettur í
Bandaríkjunum en eiginkona hans
er þar við nám í lyflæknisfræði.
Hann gat því ekki tekið við verð-
laununum sjálfur. Ragnhhdur
Harðardóttir, systir Kristins, tók
við þeim fyrir hans hönd.
„Við erum búin að vera hér í átta
mánuði og verðum næstu fjögur
árin. Það má segja að ég hafi fylgt
eiginkonunni," sagði Kristinn í
símaviðtah við DV. „Ég kann mjög
vel við mig hér. Við búum í bæ sem
heitir New Brittain og er í
Connecticut. Þetta er htih bær, ró-
legur og góður. Ég hef komið mér
upp lítihi vinnuaðstöðu og hef
reynt að mála þegar færi gefst. Við
eigum fjögurra ára son og hann er
í leikskóla þijá daga í viku. Ég
reyni að nota tímann á meðan til
að vinna,“ sagði Kristinn sem er
að undirbúa tvær sýningar, aðra í
Svíþjóð og hina í Danmörku. Sú
síðamefnda er samsýning mynd-
hstarmanna á Norðurlöndum.
Kristinn hefur starfað að myndl-
ist undanfarin fimmtán ár og verið
með ahmargar sýningar bæði hér
á landi og erlendis, nú síðast í haust
er hann sýndi í Sviss. Hann stund-
aði nám við Myndhsta- og handíða-
skólann frá 1973 th ’77. Kristinn
fæst við myndlist og skúlptúra en
hann hefur einnig samið ljóð. Hann
segist hafa unnið mjög óhk verk í
gegnum tíðina.
Upplifun í
hversdagslífinu
í tímaritinu Teningi var viðtal við
Kristin G. Harðarson sem tekið var
um það leyti sem sýning hans í
Nýlistasafninu stóð yfir. Þar segir
hann frá því að htlu verkin sín
verði oft th vegna skyndilegrar
upplifunar, í hversdagsönnum, úti
í búð eða á götu, við að fara út með
ruslið eða taka saman þvottinn.
„Eða ég sé eitthvert drasl, oft er
það eitthvert dót eða myndir. Ég
reyni síðan að endurskapa
stemmninguna með tilfallandi dóti
á vinnustofunni, drash sem ég hef
safnað saman. Oft skapast þessi
hughrif við að ég róta í dótinu hjá
mér eða hreinsa th á vinnustof-
unni. Annars er flokkun vinnuað-
Kristinn G. Harðarson er búsettur
í Bandaríkjunum og er nu að vinna
að tveimur sýningum.
ferðanna ekki svona skýr í reynd,“
segir hstamaðurinn. Hann bætti
við að stóru verkin væru lengur
að fæðast bæði í huganum og
vinnslu. „Áður en ég hef vinnslu
þeirra teikna ég gjarnan nákvæma
vinnuteikningu í réttum hlutfóhum
þar sem aht er úthugsað, stærðir,
efni, aht th hinna smæstu atriða.
Stundum er það þó ekki alveg svona
nákvæmt. Smáatriðin hef ég í hugan-
um og spinn þau við verkið á meðan
á vinnslu stendur. Og með stór verk
þá er það auðvitað líka hagkvæmt
atriði, maður vhl ekki haska á því
að vera búinn að vinna tvo mánuði
að verki og vhja svo hafa það hu
sentímetrum breiðara þegar upp er
staðið," útskýrir hann í Teningnum.
Kristinn sagði í samtali við DV
að hann hefði þreifað fyrir sér í
fyrstu með hstsköpunina. Hann
segist núna vera á mihi margra
hluta. „Ég hef orðið fyrir áhrifum
frá svo mörgum hlutum og varla
hægt að tala um eina stefnu. Sýn-
ingin í Nýlistasafninu í fyrra sýndi
nokkuð það sem ég hef verið að
vinna frá því ég byrjaði. Ég vinn
breitt bæði efnislega og úthtslega
og líklegast næ ég ákveðinni
stemmningu með því,“ segir hann.
Alþýðulist
í Teningnum er Kristinn spurður
Menningarverðlaun DV í bókmenntum:
Ráðskast með persónur
- Guðmundur Andri Thorsson fékk verðlaun fyrir íslenska dramninn
Guðmundur Andri Thorsson er
handhafi menningarverðlauna í
bókmenntum. Hann hlýtur verð-
launin fyrir bók sína íslenska
drauminn sem út kom fyrir síðustu
jól. „Bókin segir frá fólki sem er
uppi á okkar tímum. Að sumu leyti
nota ég tímabil frá ungdómsárum
mínum þó sagan segi á engan hátt
frá lífi mínu,“ segir rithöfundurinn
þegar hann er beöinn að lýsa efniv-
ið bókarinnar. „Ég segi frá manni
sem kemur úr sveitinni en það er
aht annað umhverfi en ég þekki.
Þessi maöur flytur á möhna og ger-
ist rafvirki. í rauninni veit ég htið
um þannig fólk en reyni að setja
mig í spor þess. Kannski er ég ein-
mitt að skrifa um rafvirkjann
vegna þess að ég er forvitinn um
hann,“ segir Guðmundur Andri.
„Ég hef ahtaf verið forvitinn. Sem
dæmi var ég að hugsa um hvernig
væri að vera stöðumælavörður. Ég
gæti vel hugsaö mér að skrifa um
stöðumælavörð þó ég viti ekkert
um þá. Maður verður bara að setj-
ast niður og ímynda sér sjálfan sig
í því hlutverki."
Guðmundur Andri, sem er þrjá-
tíu og fjögurra ára, segir að hann
hafl eitt sinn verið í sveit en notað
dvölina að mestu th að hggja uppi
í rúmi og lesa bækur. „Ég mokaði
að vísu flórinn og rak kýmar. Ann-
ars las ég Forsyte-ættina, sem ný-
lega hafði verið sýnd í sjónvarpinu,
og fitnaði ósköp af öhum smákök-
unum sem ég úðaði í mig,“ segir
hann. „Ég er algjört borgarbam,"
bætir hann við.
Draumarfólksins
í bókinni segir Guðmundur
Andri frá draumum fólks og hvern-
ig lífi það langar til að lifa. „Ég
reyni að gera þessum draumum
fólksins skh án þess að dæma einn
eða neinn. Þegar maður horfir i
kringum sig sýnist manni fólki
ekki líöa sérlega vel. Kannski hafa
draumar þess ekki ræst eða þeir
hafa ræst en þá uppgötvar fólkið
að þetta var ekki sá draumur sem
það óskaði sér,“ útskýrir Guð-
mundur Andri. „í rauninni endaði
bókin öðmvísi en ég hafði ætlað.
Mig langaði að skrifa um þessar
stjörnur sem hafa verið í kringum
okkur. Fólk sem ahtaf er í fjölmiðl-
unum en enginn veit almennilega
af hverju það er frægt. Þetta fólk
er kannski með mikh umsvif og
mörg járn í eldinum sem enginn
veit hvað er. Það er heldur ekki
neitt - þetta er bara plat. Mig lang-
aði að skyggnast inn í líf einnar
stjömu og það er Kjartan í bók-
inni. Það er mjög auðvelt að verða
stjama á íslandi. Hver sem vih get-
ur orðið frægur," segir Guömund-
ur Andri og bætir við. „Aðalsögu-
hetja bókarinnar, Kjartan, er fóm-
arlamb ákveðins hugsunarháttar."
í söguloft á Húsavík
Guðmundur Andri segist hafa
verið tvö ár að skrifa bókina. Hann
starfar hjá Máh og menningu og
segist hafa góða möguleika að
Guðmundur Andri Thorsson fékk
menningarverðlaun OV í bók-
menntum.
DV-mynd Brynjar Gauti
skrifa. Hann fékk frí síðasta sumar
th að ljúka við íslenska drauminn.
Þetta er önnur bók Guðmundar
Andra en sú fyrri, Mín káta angist,
kom út fyrir tveimur árum.
Ekki segist Guðmundur Andri
vera byrjaður á nýrri bók, enda
óskipulagður, að eigin sögn. „Síð-
asta sumar fór ég til Húsavíkur þar
sem er mjög skáldlegt andrúmsloft
th. Manni fannst nánast sögurnar
hggja þar í loftinu. Það var ekki
hægt annað en vinna vel þar.“
- Er ekki erfitt að vera ungur rit-
höfundur og vera verðlaunaður?
„Ég var einmitt að hugsa um það.
í rauninni stefni ég ekkert verald-
lega og því get ég kannski ekki ver-
iö að velta slíkum hlutum fyrir
mér. Það er mjög gaman að fá verð-
laun en þau eru ekki endilega th
að reka mann áfram. Það sem knýr
mig til að skrifa er að búa th per-
sónur og ráðskast með þær, ekki
ósvipað og vera í tindátaleik.“
Samkeppni
krónprinsanna
Fyrir tveimur árum, þegar Guð-
mundur Andri sendi fyrstu bók
sína frá sér, var annar sonur rithöf-
undar, Ólafur Jóhann Ólafsson,
einnig með sína fyrstu skáldsögu á
markaðnum. Þeir voru þá kallaðir
krónprinsar í rithstinni. Aftur
voru þeir báðir með bækur fyrir
þessi jól.
- Hefur þú fundið fyrir samkeppni
við Ólaf Jóhann?
„Nei, þetta er reyndar .merkileg
thvhjun með okkur tvo en ég hef
tapað fyrir honum í bæði skiptin.
Þetta eru heldur ekki sambærileg
dæmi. Það vita allir að bækur Ól-
afs Jóhanns eru ekki eingöngu
keyptar vegna þess að fólk langar
að lesa skáldsögu. Miklu frekar
langar það aö lesa bók eftir þennan
mann og það skh ég mætavel því
ég er þannig sjálfur. Ólafur Jóhann
er forvitnhegur og mjög merkheg-
ur. Það er því ekki undarlegt að
maður vilji vita hvernig hann
hugsar. Sjálfur lifi ég ekkert for-
vitnhegu lífi.“
í rithöfundaleik
Guðmundur Andri haíöi ekki
hugsað sér að verða rithöfundur á
yngri árum. Hann fullyrðir að það
hafi frekar verið honum á móti
skapi. „Ég var samt mjög ungur
þegar ég settist við skrifborð fóður
míns og fór í rithöfundaleik. Móðir
mín skráði sögu mína sem fjallaði
um þrjár systur sem hétu Ása,
Signý og Helga,“ segir hann og
hlær. „Maöur er ahnn upp í þessu
andrúmslofti. Bókaáhugi er í báð-
um ættum mínum og þar eru marg-
ir bókasafnarar. Það var þó ekki
fyrr en ég var kominn undir þrít-
ugt að ég fór að stússa við þetta.
Þá var auglýst smásagnasam-
keppni á vegum Listahátíðar og
verölaunin voru veglegar peninga-
upphæðir. Mig langaöi til útlanda,
settist því niður og skrifaði smá-
sögu. Eg fékk önnur verðlaun og
komst þangað sem ég vhdi. Þetta
var mín fyrsta saga.“
Guðmundur Andri segist vera
nokkuð frjáls þessa dagana. Hins
vegar fari hann í ham þegar hann
sest niður viö skriftir. „Ég verð
mjög einbeittur og lifi mig inn í
annah heim. Ahur sólarhringurinn
fer í að hugsa og alls staðar í kring-
um mig eru smámiðar. Æth þetta
sé ekki rnanía."
-ELA