Dagblaðið Vísir - DV - 15.04.1992, Side 2

2
MIÐVIKUDAGUR 15. APRÍL 1992.
Fréttir
Þorvaldur Ámason kynbótafræðingur um Blup-kerfið 1 hrossarækt:
Getur ekki orðið
vinsælt hjá öllum
„AUt sem snertir hrossin snertir
einnig tilfinningar fólks. Pyngja
ýmissa er einnig með í dæminu
þannig að það kerfi sem raðar hross-
um upp eftir gæðum getur þess
vegna ekki orðið vinsælt meðal
allra.“
Þetta sagöi Þorvaldur Árnason
kynbótafræðingur sem kallaður hef-
ur verið guðfaöir Blup-kerfisins
margumrædda hér á landi. Blup er
notað til að meta erfðaeðli búfjár út
frá þeim gögnum sem tiltæk eru
hveiju sinni. Það hefur rutt sér tif
rúms hér á landi í sambandi við
hrossarækt og er meðal annars notað
hjá Búnaðarfélagi íslands.
Talsverðar deilur hafa staðiö um
þessa aðferð og hefur sitt sýnst hverj-
um. Þorvaldur er nú kominn hingað
til lands frá Svíþjóð þar sem hann
er búsettur. Mun hann sitja fyrir
svörum á opnum fundi sem haldinn
verður í kvöld um Blup-kerfið.
„Undanfarin ár hefur aðferðin ver-
iö að þróast, bæði hvað varðar út-
reikninga og líkön af veruleikanum
sem geta innihaldið æ fleiri þætti,“
Þorvaldur Árnason kynbótafræðing-
ur. DV-mynd Hanna
sagði Þorvaldur. „Það líkan sem við
notum í hrossaræktinni er hið full-
komnasta sem til er þar sem það
inniheldur öll hrossin. Síðan ræðst
það af þeirri skráningu sem tiltæk
er hversu nákvæm spáin er.“
Þorvaldur kynntist þessu kerfi
þegar hann var viö nám í kynbóta-
fræðum búfjár í Edinborg 1976. „Þá
sá ég að Blup-aðferöin var það sem
nota skyldi í hrossarækt. Með tíman-
um hefur komið í ljós að hún gildir
mjög vel á því sviði. Sú aðferð, sem
fyrst var notuð á íslcmdi, er núna
notuð meðaf ellefu Evrópuþjóða. Mér
finnst ég finna, þegar ég er meðal
hrossaræktenda og hestamanna hér
á landi, að það sé um 80 prósent
stuðningur við þessa aðferð.“
Ágreiningurinn um Blup-ið reis á
sínum tíma svo hátt að skipuð var
heil rannsóknamefnd í Háskóla ís-
lands sem kanna skyldi hvort Þor-
valdur væri fræðilega hæfur til að
mæla fyrir kerfinu. Niðurstaða
nefndarinnar var á þann veg aö hann
væri hæfur.
„Ég taldi mér ekki fært að vinna
lengur fyrir íslenska hrossaræktar-
menn meðan þeir völdu sér fulltrúa
sem vom algjörlega á móti kerfinu
og vildu ekki kynna sér það þannig
að hægt væri að eiga við þá vitrænar
viðræður. Gagnrýni er nauðsynleg
en hún verður að vera sétt þannig
fram að hægt sé að svara henni á
málefnalegum grundvelli. En mér
finnst að niðurstööur nefndarinnar
hafi hreinsað andrúmsloftiö. Ég vona
að framhald verði á því að hrossa-
rtæktarmenn haldi áfram að krefjast
svara viö atriðum sem þeim þykja
óljós."
Þorvaldur hefur að undanfomu
unnið að rannsókn á sænskum veð-
reiðabrokkurum. Niöurstöður henn-
ar hyggst hann kynna á fundi Sam-
bands búfjárræktarmanna á Spáni í
haust. „Þar er leitast við að fá svör
við því hvort öryggi Blup-aðferðar-
innar er það sem fræðilega má
vænta. Mér finnast niðurstöðumar
vera mjög ánægjulegar því að þær
sýna að svo er.
Varðandi íslensku hrossin þykir
mér ljóst að þeir hestar sem staðið
hafa efstir í spá í fyrstu keyrslunum
skili að miklum hluta gæðingum þeg-
ar litið er á afkvæmi þeirra sem hafa
keppt fyrir íslands hönd, bæði á stór-
mótum erlendis og heima.“
-JSS
D V kannar verð á páskasteik:
Munar alH að 55% á verði
Verð í fimm verslunum
1543 1544
1225 1199 1225
Blup-kerfið:
Nýtist í
trjárækt
- segir Haíldór i Holti
„Hér er um að ræöa aðferð sem
reynd hefur verið á búfjártegund-
um með mældum eiginleikura,
svo sem þykkt eða stærö vöðva,
fitu eða lítrafjölda í mjólk. Meira
að segja í nautgriparækt, þar sem
um mælda, áþreifanlega afurð er
að ræða, tefja menn að frávikin
séu alltof mikil til þess að hægt
sé að nota blup-kerfið þar.“
Þetta sagöi séra Halldór Gunn-
arsson í Holti sem gagnrýnt hefur
mjög notkun Blup-kerfisins hér á
fandi.
„í hrossaræktinni erum við aö
tala xun séöan hæfileika og séða
mynd sem er bygging hrossins.
Hun fer eftir ásigkomulagi hross-
ins og fóðrun. Hæfileikamir fara
eftir umhverfi, tamningu og öðr-
um aðstæðum, Að ætia að byggja
grundvöll okkar á því að hægt sé
að spá fyrir um ræktunargildi út
frá þessum forsendum er að mínu
mati gjörsamlega út í hött. Þessar
einkunnir gefa aldrei þá mynd
að hægt sé að byggja á þeim í
ræktunarfegu tilliti. Ur tölvu get-
ur aldrei komið annað en það sem
viö mötum inn í hana.
Blup er þekkt reikningskerfi.
Það hefur nýst í tijárækt tif dæra-
is þar sem við erum að tala um
miffjón einstaklinga sem keyrðir
eru í gegnum ákveðiö kerfL Þetta
kerfi gagnast bctur í trjárækt
heldur en hrossarækt." -JSS
15. apríl:
Nagladekkinaf
Dagurinn í dag, 15. apríl, er síð-
asti dagurinn sem leyfilegt er að
keyra á nagladekkjum á höfuð-
borgarsvæðinu. Búast má við að
örtröð myndist á dekkjaverk-
stæðum en töluvert margir bif-
reiðaeigendur hafa þegar skipt
yfir á sumardekkin vegna þeirrar
góðu færðar sem verið hefur und-
anfamadaga. -ÍS
Páskasteikin í ár verður sennilega
keypt á flestum heimilum á allra
næstu dögrnn og flestir vilja dekra
við sig í mat á hátíöardögunum. Gera
má ráð fyrir að menn hafi almennt
gert upp við sig hvað þeir ætla að
hafa á borðum yfir hátíðarnar og
ekki er ólíklegt að hamborgarhrygg-
ur eða hangikjöt verði á borðum
flestra landsmanna.
DV gerði verðkönnun á páskasteik
í gær í 5 verslunum og niðurstöðum-
ar má sjá á töflunni og súluritinu hér
á síðunni. Könnunin var gerð í Hag-
kaupi í Krmglunni, Kaupstað í
Mjódd, Fjarðarkaupi, Nóatúni og
Austurveri. Gerð var verðkönnun á
hamborgarhrygg með beini, hangi-
framparti með og án beins, hangilæri
með og án beins, svínalæri með beini
og nautalundum. Ætla má að einna
mest seljist af þessum tegundum fyr-
ir hátíðamar.
í sumum tilfellum er munur á
hæsta og lægsta verði lítill eins og á
hamborgarhrygg. Þar er mesti mun-
ur 12%. En munur á hæsta og lægsta
Stjómamefnd ríkisspítalanna
komst að þeirri niðurstöðu á fundi
sínum í gær aö þeir fjármunir sem
fylgdu Fæðingarheimili Reykjavíkm-
til ríkisspítalanna nægöu ekki til að
reka það í óbreyttu formi. „Fæðingar
geta fariö fram á Fæðingarheimilinu
jafn lengi og peningar endast sem
þýðir í raun ekki lengur en rétt fram
yfir páska, að öllu óbreyttu," segir
Pétur Jónsson, framkvæmdastjóri
verði á hangilæri án beins er 55%
og 50% á nautalundum. Þessi munur
er 25% á hangiframparti með beini,
30% á beinlausum hangiframparti,
stjómunarsviðs skrifstofu ríkisspít-
alanna. Að sögn Péturs dugar féð
einungjs til að reka Fæðingarheimil-
iö sem sængurkvennadeild. Kvenna-
deild Landspítalans fær einungis
fjármagn til að bæta við tveimur
fæðingarstofum vegna flutnings fæð-
inganna frá Fæðingarheimilinu.
Önnur stofanna er þegar tilbúin.
„Mér líst illa á þetta. Við höfum
alltaf sagt það á kvennadeildinni að
23% á hangilæri með beini og 38% á
svínalæri með beini. í heildina séð
virðist Hagkaup vera með lægsta
verðið. -ÍS
þaö væri ekki okkur að skapi aö
Fæðingarheimilinu yrði lokað. Það
myndi skapa erfiðleika hjá okkur og
erfiðleika fyrir konumar yfirleitt.
Við getum tekiö við 500 fæðingum til
viðbótar á ári með tveimur nýjum
fæðingarstofum en við getum lent í
vandræöum með sængurkonumar,"
.segir Jón Þ. Hallgrímsson, yfirlæknir
á kvennadeild Landspítalans.
-IBS
Haugkaup Kaupst. Mjódd Fjarðark. Nóatún Austurver
Hamborgarhryggur 1.225 H 1.199 1.225 1.098 1.098
Hangikjöt, framp. m. beini 589 633 734 698
Hangikjöt, framp. án beins 925 1.206 1.194 1.206
Hangikjöt, læri m. beini 899 964 1.107 998 1.095
Hangikjöt læri án beins 999 1.543 1.195 1.544 998
Svínalæri m. beini 589 589 579 597 798
Nautalundir 2.198 2.139 2.350 1.998 2.995
Fæðingarheimílið Reykjavíkur:
Fæðingar aðeins fram yf ir páska
opnar um
Gyifi Eristjánsson, DV, Akureyri:
„Þótt ekki sé mikilf spjór hér
þá reynum við að hafatvær lyftur
opnar um páskana, stólalyftuna
og Stromplyftuna,” sagði ívar
Sigmundsson, forstöðumaður í
Hlíðarfjalli við Akureyri.
Ekki er möguleiki aö hafa opn-
ar lyftumar i Hólabraut og
Hjallabraut vegna snjóleysls en
aðstaða uppi við efstu lyftuna í
fjalfinu er ágæt að sögn ívars en
brekkur em þar varla fyrir byij-
endur. Opið veröur í Hlíðarfjalli
kl. 10-17 alla dagana um hátíðina.
ÞrotabúPOB:
Landsbank-
inntókvið
rekstrinum
Gyifi Kri3tjánsson, DV, Akureyrf:
Landsbanki íslands hefur tekið
við rekstri þrotabús Prentverks
Odds Bjömssonar en fyrirtækið
var tekið til gjaldþrotameðferðar
sl. fóstudag.
Landsbankinn er langstærsti
kröfuhafinn og á um 70% af kröf-
um í þrotabúið en alls nema
heildarkröfur um 120 miifjónum
króna. Bankinn fyrirhugar að
stofna sjálfstætt hlutafélag um
reksturinn sem starfi þangað til
fyrirtækið verður selt. Nær allir
starfsmenn Prentverks Odds
Bjömssonar starfa áfram við fyr-
irtækið og er starfsemin óbreytt
frá því sem var.
Staða flugmálastjóra:
Níusóttuum
Níu aöifar sóttu um stöðu flug-
málastjóra sem auglýst var laus
til umsóknar í mars síðastliön-
um. Umsækjendur eru Erling
Aspelund, starfsmannastjóri hjá
SÍS, Grétar H. Óskarsson, fram-
kvæmdastjóri hjá Flugmála-
stjóm, Guömundur Matthíasson,
framkvæmdastjóri hjá Flugmála-
stjóm, Haukur Hauksson vara-
flugmálastjóri, Hörður Hafsteins-
son flugmaður, Þórður Óskars-
son flugumsjónarmaður, Þórður
Öm Sigurðsson, framkvæmda-
stjóri hjá Flugmálastjóni, Þorgeir
Pálsson prófessor og Þorsteinn
Þorsteínssonverkfræðingur. IBS
Landspítalinn:
Krafaumnotk-
klukku ítrekuð
„Stjómaraefnd ákvað í fyrra að
heimila starfsmannahaldi aö
taka ekki mark á yfirvinnuskrif-
um fólks á vinnuskýrslum sem
ekki koma úr klukkunni. Þaö
hefur veriö dráttur á fram-
kvæmdinni. Þetta var ftrekað í
bréfi til starfamanna 28. febrú-
ar,“ segir Pétiu- Jónssonj fjár-
málastjóri Landspítafans. A mifli
30 og 40 starfsmenn, sem ekki
hafa notaö stimpilklukku, fengu
ekki greidda yfirvinnu um síð-
ustu mánaðamót.
„En hitt er annaö mál að við
getum ekki staðið á þvi að borga
ekki fólki yflrvinnu sem það get-
ur sannað að það hefur unniö
þótt það skrái sig ekki. Það hefur
verið rætt við fólkiö að undanf-
ömu og flestir fengið borgað."
Aö sögn Péturs má búast viö
framhaldi á aögerðum.
-IBS