Dagblaðið Vísir - DV - 02.06.1992, Qupperneq 7

ÞRIÐJUDAGUR 2. JÚNÍ 1992.
7
dv Sandkom
íslenskt vor
i Prag
Vr'- ; Islensku víikÞ arleikanúum Prag, hjarta : Evrópu,einsog
Bismarksagöi
forðum.Veit- ingamaðurimi ÞónrGunnars-
sonhefui'síð- ustu misserin staðiðíveit- ingahúsa-
; 3*“ ■>>:: WB rekstriþarmeð
Veitmgastaðimir Reykjavik og Gy llti
snákurinn cru á bestastað í borginni
og fá gríðarlegaaðsókn. Þórir fæst
auk þess við sitt af hveiju og er tU
dæmis með inn- og útflutningsfyrir-
tæki ásamt Sigurði Ágúst Jenssyni
sem einnig cr búsettur í Prag. Nýj-
asta ævintýri Þóris er opnun á risa-
stóru diskóteki í Prag. Þórir þessi rak
áöur 0ölda veitinga- og skemmtistaöa
á íslandi cn fullnægir nu fram-
kvæmdaþörf sinni í Tókkóslóvakíu.
EnTubora
Kaupmanna-
iiafnartarar
hafaóiau-
ánmjaM hinum
danskaTuborg
eðaTuliorg
gronemMjg
landinnsegir
oft. Lengivel
drukkulslcnd-
Lngarhelsi ekk-
ertannaðen
Elephanteöa
alikaódannaða
drykki en nú virðist vínmenningin
aðeins hafa skánað. Alla vega hafa
margir tekið fagnandi þeiiri ákvörð- ;
im Egils Skallagrímssonai' að hefja
framleiðslu og sölu á ekta Tuborg.
Svo veröur bara að koma í ijós hvort
íslenska vatnið er ekki alitof gott fyr-
ir'Tuborginn sem vanur er miklu
harðara eða kalkmeira vatni.
Lesenginn
EkkiveitSand-
komsritari
hvortnokkur
lesHelgarblað-
iðsemmyndað-
ístviðandlát
Þjóðviijanseða
hvortþeir
styðjastviðein-
hverjarundar-
legarmáifars-
reglur.Þaðer
þóóneitanlega
nokkuðskond-
ið að sjá helgi eftir heigi skrifað með
feitu letri á forsíðunni - Brigde. Ann-
aðhvort er þetta sérviska eða þá að
enginn tekur eftír blaðínu. Eins gæii
veriö að þettaværi einhver nýjung
sem víö á gömlu blöðunum erum
ekki cnn búin að tileinka okkur. ó
Eiður fleiður
NúerEiöur
Guðnason, um-
hverfisráö-
hetra,fariiuitil
RiodeJanciro,
reyndarmeð
munminna
fyigdarliðen ;
hannvonaðist
tflfupphaft
Eiðurætiarað
ntótmæiahinu
hrikalega
bárnadrápi
er að árlega séu drepin 1000 til 1500
aðinum í Rió er að nú er boðið upp
á sérstakarkkoðunarferðirum hin
innar og dtirspuminni er varla hægt
að anna. Við skulum vona aö ekki
komitil þess að Eiður þurfi að beita
þessarii
nshinni
Fréttir
Eiður Guðnason tók aftur loforð sitt um lokun sorpbrennslunnar í Hnífsdal:
Samstaða náðist
eldíi um urðunarstað
- segir Ólafur Kristjánsson, bæjarstjóri í Bolungarvík
„Ég tók þátt í samstarfshópi sem
vann að þeim tillögum að loka sorp-
hreinsuninni. Þegar hins vegar kom
í ljós að ekki var samstaða um urð-
unarstað kom tillaga frá bæjar-
stjóminni á ísafirði, sem bæjar-
stjómin á Bolungarvík tók undir, að
nauðsynlegt væri aö byggja full-
komna sorpbrennslustöö. Við urðum
því að fá leyfi í tvö ár meðan henni
verður komið upp. Jafnvel styttri
tíma ef vel gengur," sagði Ólafur
Kristjánsson, bæjarstjóri í Bolungar-
vík, í samtali viö DV.
Loka átti sorpbrennslustöð í
Hntfsdal í dag vegna mengunar frá
henni og ítrekaðra kvartana bæj-
arbúa. Eiður Guðnason umhverfis-
ráðherra hafði lofað Hntfsdælingum
lokun stöðvarinnar, en hann kynnti
sér sorphreinsunarmál þar fyrir ári.
Sérstakur samstarfshópur var skip-
aður til að finna lausn á málinu.
„Allir þættir vom skoðaðir og við
unnum mjög ítarlega skýrslu um
sorphirðumál á ísafjarðarsvæðinu.
Sveitarsfjómarmenn hafa fjallað um
máhð í vetur og gagnleg umræða
hefur farið fram. Þeir em aliir með-
vitaðir um vandamálið. Starfshópur-
inn taldi að hægt væri að ná sam-
komulagi um urðunarstað og að loka
verskmiðjunni," sagði Ólafur.
„í vetur, þegar við vorum að ganga
frá imdirskriftartillögu til ráðherra,
vom nokkuð bjartar horfur á að
hægt væri að hafa urðunarstað í
Gerðhamradal í Dýrafirði. Við nán-
ari athugun kom í ljós að það var
nánast óhugsandi vegna kostnaðar
og erfiðleika með fiutning. Ekki náð-
ist samstaða um íjóra til fimm aðra
urðunarstaði sem komu til greina.“
- Hvemig á að fjármagna nýja sorp-
eyðingarstöð?
„Fjármögnunin getur hugsanlega
orðið með sama hætti og í Vest-
mannaeyjum. Norræni fjárfestinga-
bankinn er tilbúinn að veita lán til
þessa málaflokks.
- Er þetta dýrt fyrirtæki?
„Já, það mun ekki kosta undir
hundrað og fimmtíu milljónum.
Þetta er engu að síður hlutur sem
við verðum að mæta. Umhverfismál
em verkefni sveitarstjórna á næstu
árum, fráveitumál, skolplagnir og
sorphirða."
- Það em þá sveitarstjórnir á ísa-
fjarðarsvæðinu sem óska eftir fram-
lengingu á starfsleyfi stöðvarinnar?
Sorpeyðingastöðin í Hntfsdal er
rekin sameiginlega af Bolungarvík,
ísafirði og Súðavík. Þeir sem mynda
♦ stjóm þessa hóps em bæjarstjórinn
á ísafirði, Bolungarvík og sveitar-
stjórinn í Súöavík.
- Hvar á þessi nýja stöð að vera?
„Ef við ætlum að nýta eigin orku
sé ég ekki nema þrjá staði; Flateyri,
ísafjörð og Bolungarvík.“
- Hvað gerðist næst í máhnu?
Við munum skrtfa sveitarstjórnum
í næsta nágranni og ganga hratt að
stofnun byggðasamlags um rekstur
á þessari stöð. Þá verður leitað eftir
tilboðum en við höfum upplýsingar
frá nokkrum löndum um sorpeyð-
ingastöðvar."
- Hvað segja íbúar í Hntfsdal?
Þeir em margir óhressir. Þaö er
vafalaust rétt ábending hjá þeim að
hættuleg efni geti borist frá stöðinni.
Skiljanlega vilja þeir búa við jafn
hreint loft og aörir. Hntfsdælingar
vildu láta máhn ganga hraðar en ég
vil kenna umræðu um urðunarstaði
um, hún dró nokkum kraft úr okk-
ur. Nú verður allt sett á fullt og á
næstunni verður sett upp gámastöð
Sorpbrennslan í Hnífsdal.
á Bolungarvík þar sem sorp verður
flokkað."
- Hvað er sorpbrennslustöðin göm-
ul?
Hún var byggö 1977. Þá héldum við
að við værum að gera þetta til fram-
tíðar. Þar áður var mshnu kastað
nánast beint af veginum út í sjó.
Miklar breytingar hafa því átt sér
staö. Frá því þessi starfshópur byij-
aði að vinna hefur orðið mikil hug-
arfarsbreyting hjá sveitarstjómar-
mönnum. Við erum búnir að leggja
höfuðið að veði um að nýja stöðin
verði reist. Við vonum auðvitað að
við fáum Suðureyri, Flateyri og Þing-
eyri með okkur því íbúar þar verða
vissulega að ganga betur frá sínum
málum alveg eins og við. Þetta er því
dæmigert samstarfsverkefni fyrir
þessi sveitarfélög en mjög alvarleg
umræða hefur verið í gangi um sam-
einingu þeirra," sagði Ólafur Kristj-
ánsson.
-ELA
Eiður sveik okkur
segir Anna María Antonsdóttir í Hnifsdal
„Það var ákveðið að stöðin yrði
rekin í fióra mánuöi til reynslu sam-
kvæmt þeim skilmálum sem um-
hverfísráðherra hefur sett. Það á
meðal er að brenna ekki sorp þegar
vindátt leggur yfir dalinn. Það er allt-
af ríkjandi vindátt inn dalinn þannig
að ég skil ekki þann skilmála. Flokk-
un á sorpi á að hefiast strax og ekki
get ég séð að slíkt gangi eftir á næstu
dögum. Hér átti að vera komin spilli-
efnamóttaka fyrir 31. mars en á því
er ekki byijað. Við erum þess vegna
mjög óánægð meö þessa ákvörðun
Eiðs Guðnasonar. Eg trúði fram á
síðustu stundu að ráðhérra stæði á
sínu og gæfi ekki eftir,“ sagði Anna
María Antonsdóttir, baráttukona
gegn sorpbrennslustöðinni 1 Hntfsd-
al, í samtali við DV.
Anna María telur það rangt hjá
sveitarstjórnarmönnum að urðun í
Gerðhamradal hefði verið dýrari
kostur þar sem reynsla annars stað-
ar á landinu sýndi mun lægri tölur.
„Það kostar 27 milljónir á ári að farga
sorpi á þessu svæði en á svipuðum
stöðum í öðrum landshlutum kostar
urðun 14 milljónir. Kostnaðurinn
ætti því að lækka,“ sagði Anna Mar-
ía.
„Hér er algjöru skilningsleysi
sveitarsfiómarmanna um að kenna
og áhugaleysi á að leysa vandamáhð.
Við erum búin að beijast gegn stöð-
inni í mörg ár en aldrei hefur verið
hlustað á okkur. Þeir hafa haft næg-
an tíma til að finna lausn. Við héld-
um mjög fiölmennan borgarafund
hér og þar sást hversu andstaðan við
stöðina er mikil," sagði Anna María.
Mengun er mjög mikil hér, gtfur-
legt öskufall, hræðileg ólykt og reylfi-
arslæða alltaf yfir bænum. Sorp er
brennt fimm daga vikunnar og oft
óltft hér. Við höfum fengið þau svör
hjá Hollustuvemd ríkisins að erlend-
ar rannsóknir hafi sannað að sorp-
brennsla er mjög skaðleg umhverf-
inu,“ sagði Anna María ennfremur.
Hntfsdæhngar hafa myndað sam-
tök gegn sorpbrennslustöðinni og
mun verða fundað um máhð á næst-
unni. „Við emm öll mjög óhress með
þessi málalok. Ráðherrann sveik
okkur. Hann var búinn aö senda
okkur bréf um að stöðinni yrði lokað
1. júní. Ég hef barist fyrir þessu máli
í sex ár en er samt ennþá á byijunar-
reit.“ -ELA
Krabbameinsvaldandi díoxínefni:
Aldrei mæld hér á landi
Krabbameinsvaldandi díoxínefna-
sambönd myndast við brennslu á
sorpi, einkum einnota plasti frá
sjúkrahúsum.
Díoxínmyndun er mjög háð hita-
stigi. Hættulegustu díoxinefnasam-
böndin brotna niður við 750° C en
önnur þurfa minnst 900° C til að stöð-
ugustu efnin brotni niður. Ef dvalar-
tími í brennsluofninum er of skamm-
ur geta þau brotnað niður að hluta
og þannig myndað hættulegri efna-
samböndin. Þetta kemur fram í fyrir-
lestri Sigurbjargar Gísladóttur efiia-
fræöings hjá Hollustuvemd um
ástand sorpmála.
Lágmarkshiti í sorpbrennsluofnin-
mn í Vestmannaeyjum verður 850° C
samkvæmt tillögum að kröfu Holl-
ustuvemdar. í opnum sorpbrennsl-
um á íslandi er um aö ræða brennslu
við lágt hitastig.
Mælingar á díoxíni hafa aldrei far-
ið fram hér á landi. Við díoxínmæl-
ingar þarf mikinn tækjabúnað og era
mælingamar mjög kostnaðarsamar.
Alls em til 210 mismunandi díoxín-
efnasambönd. Fimmtán þessara
efnasambanda em talin mjög hættu-
leg og töluvert hættulegri en strikn-
ín. Það sem er einkennandi fyrir dí-
oxínefnasamböndin er að þau, eins
og PCB og DDT, hafa htla leysni 1
vatni en sefiast að í fituvef og jafnvel
í fitu móðurmjólkur.
Díoxín berst með fæðukeðjunni. Á
írlandi hefur díoxínmagn í kúamjólk
mælst ttfalt á við það sem eðlfiegt
getur talist. Ástæðan reyndist sú að
kýr vom á beit í nágrenni við sorp-
brennslustöð.
PCB og klórerað skordýraeitur-
efnasambönd era til staðar í sorpinu
fyrir brunann. Þau em taiin krabba-
meinsvaldandi, bijóta niöur ofnæm-
iskerfi og valda fósturskaða.
-IBS