Dagblaðið Vísir - DV - 26.09.1992, Síða 20

20
LAUGARDAGUR 26. SEPTEMBER 1992.
Kvikmyndir
Kvikmyndahátíðir í
Feneyjum og Montreal
The Story of Qiuju vann gullljónið á kvikmyndahátíöinni í Feneyjum. Á myndinni er leikstjóri myndarinnar,
Kínverjinn Zhang Yimou nýbúinn að taka við verölaununum.
Kvikmyndahátíðir gegna marg-
víslegu hlutverki. Þær eru vett-
vangur kvLkmyndagerðarmanna
til að kynna og frumsýna verk sín
og komast þannig í sviðsljósið.
Margir góðir kvikmyndagerðar-
menn slá í gegn á kvikmyndahátíð-
um með sinni fyrstu mynd og að
vinna til verðlauna getur opnað
margar dyr sem áður voru lokaðar.
Kvikmyndahátíðir gefa einnig list-
rænum myndum tækifæri til að ná
tíi stærri áhorfendahóps og að
kanna viðbrögð áhorfenda við
myndinni.
Það má heldur ekki gleyma hvað
áhorfandinn fær fyrir sinn snúð. Á
kvikmyndahátíð gefst honum tæki-
færi til að kynnast kvikmyndagerð
frá ólíkum heimshlutum. Hvar fá
íslenskir kvikmyndahúsagestir
tækifæri til að sjá myndir frá þriðja
heiminum, Indlandi og Kína, svo
einhver lönd séu nefnd, nema á
kvikmyndahátíð listahátíðar. Svo
tengist þetta allt saman þegar prúð-
búnar kvikmyndastjömur mæta á
staðinn umluktar fjölmiðlafólki til
að draga athygli þess að kvik-
myndahátíðinni. Hinn almenni
áhorfandi fær síðan að fylgjast með
öllu þessu úr fjarska. Að vísu er
mismunandi mikið um glys á kvik-
myndahátíðum. Þar er líklega
fremst í flokki kvikmyndahátíöin í
Cannes þar sem meira fer fyrir
myndum af frægu fólki og ber-
bijósta leikkonum en myndunum
sjálfum sem kvikmyndrhátíðin
snýst um. Á þessari hátíð er einnig
mikiö um viðskipti því þar er geng-
ið frá dreifingarsamningum og
fjármögnun fjölda mynda.
Mörgverðlaun
Ein af alvarlegri og virtari kvik-
myndahátíðum er Feneyjarhátíðin
sem nýlega var haldin í 49. sinn.
Þar vann myndin The Story of
Qiuju gullljónið sem er æðstu verð-
laun hátíðarinnar. Á þessari hátíð
hafa margir af þekktustu leikstjór-
um ítala stigið sín fyrstu skref á
listabrautinni og má þar nefna
menn eins og Fellini. í þetta sinn
var það sem hlaut þessi eftirsókn-
arverðu verðlaun. Hann er þó eng-
inn nýgræðingur því hann vann
gullbjömin á kvikmyndahátíðinni
í Berlín 1988 með myndinni Red
Soghum og svo hefur Ju Dou, sem
hann gerði 1990, unnið til verð-
launa á kvikmyndahátíöinni í
Cannes og Chicago. Ekki nóg með
það heldur hlaut hann hvorki
meira né minna en fimm verðlaun
á Feneyjahátíðinni í fyrra, þar á
meðal silfurbjöminn, fyrir mynd-
ina Raise The Lantem.
The Story of Qiuju gerist í litlu
bændasamfélagi í Kína. Myndin
hefst á þvi aö eiginmaður Qiuju
lendir í átökum við leiðtoga þorps-
ins, Wang Shantag, sem endar með
því að hann slasast.
Saga úr sveitinni
Qiuju, sem er ólétt, óttast aö
Wang hafi skaðað mann hennar
þannig að hann sé ófær að geta
með henni fleiri böm og heimtar
því afsökunarbeiðni frá Wang sem
hann neitar. Hún gefst ekki upp og
nær í lögregluþjón sér til hjálpar
sem tekur að sér hlutverk sátta-
semjara. Hann kemur eiginmanni
Qiuju undir læknishendur og fær
Wang til að samþykkja að greiða
lækniskostnaðinn. En þá neitar
Qiuju aö taka við peningunum þar
sem hún hefur komist að þeirri
niðurstöðu að hún geti höfðað mál
gegn Wang. Þegar dómurinn fellur
kemur í ljós að hún fær aöeins
lækniskostnaðinn. Qiuju er ekki
sátt við þetta og áfrýjar málinu til
hæstaréttar. En áður en máhð er
tekið fyrir hefjast fæðingarhríðim-
ar og viti menn, af öllum mönnum
er það Wang sem kemur henni á
spítalann. Qiuju ákveður þá að
falla frá málsókn gegn Wang en
samtímis kemur lögreglan að ná í
hann því viö rannsókn málsins
kom íjjós að hann hafði einnig rif-
beinsbrotið eiginmann Qiuju.
Aðalhlutverkið er í höndum
Gong Li, sem hefur veriö með í öll-
um myndum Zhang Yimou, síðan
hann fékk gullbjöminn 1988. Hún
fer á kostum í þessari mynd og
vann raunar til sérstakra leikverð-
launa á hátíðinni sem em kennd
við Coppa Volpi. Myndin var tekin
með fóldum myndavélum á köflum
eins og atriðin sem gerast í borg-
inni þar sem Qiuju leitar réttar
síns. Hvort sem það er gert til að
losna undan efiirUti opinberra að-
ila eða hvort hér er um sérstaka
útfærslu aö ræöa skal látiö ósagt.
Umdeildverðlaun
Það vom, eins og svo oft áður,
skiptar skoðanir á því hvort þessi
mynd ætti skilið gullljóniö eða
ekki. Leikstjórinn er aö lýsa lífi í
kínversku þorpi og myndin getur
ekki beint tahst póhtísk í eðh sínu.
Það era ekki heldur skörp skil milh
hinna góðu og vondu svo það er
erfitt að sjá hvað leikstjórinn er að
reyna aö segja í myndhmi. Sjálfur
sagði hann í viötali við ítalskt dag-
blað að hann væri að reyna að
túlka í myndinni mannlegar til-
finningar og hvemig þau boðskipti
fæm fram. Hann taldi einnig að
þeir kínversku leikstjórar, sem
væra að reyna að koma póhtískum
skoðunum á framfæri með mynd-
um sinum eða velta sér upp úr
vandamálum dagsins, væra á vilh-
götum.
Silfurljónið hlaut mynd frá
Rúmeníu, Hotel De Lux, sem var
leikstýrt af Dan Pita. Myndin Qah-
ar um hótel sem er yfirtekið af
ungum skrifstofumanni sem ætlar
að færa það í nútímahorf en engu
er hægt að breyta. Og síðast en
ekki síst að L627 leikstýrt af Bertr-
and Tavemir hlaut engin verðlaun.
Deilt við ráðherra
L627 hefur verið sýnd í Frakk-
landi aö undanfómu við fádæma
góða aðsókn. Titill myndarinnar er
sóttur í númer í refsilöggjöf Frakka
sem fjallar um eiturlyf. Myndin
hefur verið mikið í fjölmiðlum
Umsjón
Baldur Hjaltason
vegna deilu innanríkisráðherra
Frakka, Paul Quiles, við leikstjór-
ann Tavemier. Myndin Qahar um
líf og störf fíkniefnadeildar frönsku
lögreglunnar og er vægast sagt of-
beldiskennd á köflum og dregur
upp dökka mynd af starfsaðstöðu
og verkefnum þeim sem deildin
verður að vinna að. Ráðherrann
telur myndina ekki í samræmi við
raunveruleikann og kvartar undan
því að leikstjórinn skyldi ekki hafa
haft samband við sig. Tavemier
segist hins vegar hafa dvalist vik-
um saman með lögreglumönqun-
um og lýsti furðu sinni á því að
ráðherrann skyldi ekki hafa haft
tíma til að heimsækja þessa deild
síðan hann tók við embætti. ÖU
lögreglufélög í landinu hafa stutt
ummælin og raunar mynd Ta-
vemier sem þau segja að sé sann-
leikanum samkvæm.
L627 virkar oft á tíðum meira sem
heinúldarmynd en leikin mynd.
Áhorfendur fá að fylgjast með lög-
reglumönnunum að vinnu við erf-
iðar aðstæður og lélegan aðbúnað
svo sem gömul hálfónýt fjarskipta-
tæki og bUdraslur. Þeir fá líka að
kynnast heimi eiturlyfjasala og
neytenda sem oft á tíðum er aumk-
unarverður. Myndin er talin vera
einlægari en ella vegna þess að son-
ur Tavemier er fyrrverandi eitur-
lyflaneytandi sem opnaöi augu fóð-
ur síns fyrir þessum heimi og
hvatti hann óspart tíl að gera þessa
mynd. Einn stjómmálamaður hef-
ur þó hælt myndinni. Það er auð-
vitað hinn umdeUdi menntamála-
ráðherra og svokallaður íslands-
vinur Jack Lang sem líkti áhrifun-
um af myndinni við að fá raf-
magnsstuð.
Kvikmynda-
hátíð í Kanada
En Utum yfir Atlantshafið til
Montreal þar sem einnig lauk ný-
lega kvikmyndahátíð. Þessi hátíð
er ekki eins þekkt og Feneyjahátíðin
auk þess að vera mun yngri. Hins
vegar hafa forráðamenn hátíöar-
innar verið mjög iðnir við að kynna
hana erlendis og byggja upp nafnið
sem alþjóðlega kvikmyndahátíð.
Þaö vora hins vegar frændur okkar
Svíar sem komu, sáu og sigraðu.
Fyrstu verðlaunin fóra tU frum-
raunar norsku leikkonunnar Liv
Ullmann sem leikstjóra með mynd-
inni Sofie. Gagnrýnendur kusu
hins vegar bestu myndina Sundays
ChUdren sem var leikstýrt af Dani-
el Bergman sem á ekki langt að
sækja hæfileikana því hann er son-
ur hins þekkta leikstjóra Ingmar
Bergman. Þau Liv og Daniel tengj-
ast líka því Liv Ullmann var eitt
sinn gift Ingmar Bergman og var
þetta í fyrsta sinn í sex ár sem hún
hitti Daniel. Sofie er mikUvægur
áfangi í lífi Liv UUmann. Hún er
nú orðin fimmtug og hefur alltaf
langað tíl að gerast leikstjóri og er
því hér að láta gamlan draum ræt-
ast. í viðtali við kanadískt blað lét
hún hafa það eftir sér að hún væri
búin að fá nóg af að leika, a.m.k. í
bUi. Eftir að hafa leikiö í 30 ár
fannst henni tími tU kominn að
breyta tíl svo hún gæti nýtt sér það
sem hún hefur lært á öðru sviði.
Sofie gerist 1886 og segir frá lífi
bráðgáfaðrar konu af gyðingaætt-
um. Hún verður fyrir mildu áfalli
þegar foreldrar hennar neyða hana
til að slíta sambandi við málara
sem hún var ástfangin af og láta
hana í þess stað giftast iðnjöfri sem
býr úti á landi og flytjast síðan
þangað. Ullmann segist þama vera
að lýsa hlutverki margra kvenna
sem hafa orðið að beygja sig fyrir
vUja foreldra sinna.
Ullmann hefur fengið góða dóma
fyrir þessa prófraun sína sem leik-
stjóri. Myndin er nú sýnd á Norð-
urlöndum við þokkalega aðsókn og
því bendir aUt tU þess að hún eigi
eftir að setjast aftur í leikstjórastól-
inn. „Ég velti því oft fyrir mér hvort
ég virkUega gæti leikstýrt mynd,“
var haft eftir UUmann. „Ég gerði
mér aldrei grein fyrir því áður hve
mörgu leikstjórinn verður að hafa
áhyggjur af sem hefur ekkert að
gera meö stjóm hans á ieikurunum
sjálfum."
Sonur Ingmars
Bergman
Daniel hefur hins vegar aUtaf
ætlað sér að verða leikstjóri en
hefur hingað tíl haldið sig í skugga
foður síns. Það hlýtur að vera erf-
itt fyrir son svona þekkts leikstjóra
að koma fram á sjónarsviðið og
reyna að festa sig í sessi sem leik-
stjóri því myndir hans mxmu aUtaf
verða skoðaðar með myndir Ing-
mars Bergman í huga. GanUi maö-
urinn hefur þó hjálpað synLsínum
mikið því hann skrifaði handritið
að Sundays ChUdren sem fjaUar
um líf Pu, átta ára gamals stráks,
sem á erfitt uppdráttar meðal fjöl-
skyldunnar sem virðist sífeUt nið-
urlægja hann. Margir sem hafa les-
ið ævisögu Ingmars Bergman, The
Magic Lantem, telja að í myndinni
sé hann að lýsa sínu lífi sem bam.
„Ég spurði pabba aldrei að því
hvort hann byggði á minningum
sínum,“ sagði Daniel í blaðaviðtaU.
„En hvemig hann talar um sum
atriðin dreg ég þá ályktun að hann
sé að reyna að draga fram sitt til-
finningalega ástand þegar hann
var bam, frekar en að hann sé að
fara út í einhver smáatriöi."
Leiksfjóm Daniels er talin fyrsta
flokks og hann hefur reynt að gera
sem samfeUdasta mynd án þess þó
að vera með neina stæla sem leik-
stjóri. „Ég Ut ekki á lífið sömu aug-
um og faðir minn.
Ég átti ekki eins erfitt og hann
sem bam svo ég er miklu sáttari
við heiminn. Myndir mínar munu
því líklega hafa bjartsýnni tón og
yfirbragð þótt þaö gleðji ekki aUtaf
gagnrýnendur.
Helstu heimildir: Premier, Europian.