Dagblaðið Vísir - DV - 18.09.1993, Qupperneq 14

14
LAUGARDAGUR 18. SEPTEMBER 1993
Útgáfufélag: FRJÁLS FJOLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRjALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Frábær Tryggvagata
Hafnarhúsið í Reykjavík er kjörið hús til að nota und-
ir verzlanamiðstöð til eflingar mannlífi í Kvosinni, elzta
hluta bæjarins, svo sem Þróunarfélag Reykjavíkur hefur
lagt til. Þetta er kjaminn 1 ágætum tiílögum félagsins
um að gera Tryggvagötu að miðpunkti borgarlífsins.
Þróunarfélagið vill koma fyrir matvörumarkaði í
vörugeymslunni í Tryggvagötu 15, skuggalega og glugga-
htla húsinu við hhð Hafnarhússins. Þetta er mikið hús,
sem vafalaust gæti rúmað stóran matvörumarkað og að
auki markað fyrir nýlenduvörur og aðrar nauðsynjar.
Félagið vih hafa smáverzlanir, veitingastaði og þjón-
ustufyrirtæki á 1. og 2. hæð sjálfs Hafnarhússins í
Tryggvagötu 17. Húsið er byggt á þann hátt, að með htl-
um kostnaði er hægt að ganga inn í margar smáverzlan-
ir bæði utan frá götunum og innan úr porti hússins.
Með því að setja glerþak yfir portið er hægt að koma
þar fyrir útimarkaði í sífelldu góðviðri og leysa þann
vanda, að fólk hafnar því að verzla í roki og rigningu í
miðbænum og kýs heldur að verzla innan dyra í Kringl-
unni og öðrum hhðstæðum verzlanasamstæðum.
Þessi tvö hús, Tryggvagata 15 og 17, hafa lengi verið
dauðir punktar í tilveru Reykjavíkur. Húsin eru bæði
vel fallin til þeirrar notkunar, sem Þróunarfélagið leggur
til. Þess vegna mundi framkvæmd tillögunnar gerbreyta
viðmóti miðbæjarins gagnvart borgarbúum og öðru fólki.
Breyting húsanna tveggja er hður í stærri áætlun, sem
gerir ráð fyrir, að neðsta hæð Tohstöðvarinnar í Tryggva-
götu 19 verði lögð undir markaði, svo sem blómamarkað
og grænmetismarkað. Sú hugmynd virðist vera í einkar
eðhlegu samhengi við breytingar á hinum húsunum.
Loks gerir Þróunarfélagið ráð fyrir, að handan Toh-
stöðvar verði í Tryggvagötu 21 reist hús fyrir lögreglu-
stöð, verzlanir og þjónustu, og einkum þó fyrir nýja mið-
stöð strætisvagna. Þar með væri búið að ná saman pakka,
sem virðist mjög eftirsóknarverður og spennandi.
Þessi breyting á Tryggvagötunni yrði sérstaklega að-
laðandi, ef öh þessi hús væru tengd með gangvegi undir
þaki, svo að fólk geti farið úr strætisvagni og rekið öh
sín hversdagslegu erindi í friði fyrir veðri og vindum.
Slík grið vantar einmitt í Kvosinni um þessar mundir.
Þróunarfélagið leggur til fleiri breytingar á gamla
bænum, svo sem endurmótun Hlemmtorgs og aukin bha-
stæði á baklóðum Laugavegar, ráðstefnumiðstöð í Faxa-
skála og margt fleira. En Tryggvagötuhugmyndin er
þungamiðja athyghsverðra thlagna félagsins.
Hér í blaðinu hefur stundum verið haldið fram, að
Laugavegur muni ekki ganga í endurnýjun lifdaganna,
fyrr en hann hefur verið varinn með glerþaki fyrir nátt-
úruöflunum, sem standa í vegi fyrir því að unnt sé að
búa th klassíska miðbæjarstemmningu í Reykjavík.
Efinnangengt verður frá strætisvagnastöðvum og bha-
geymsluhúsum við Laugaveginn að götunni sjálfri og frá
henni inn á Hlemm annars vegar og hins vegar inn í
Austurstræti og inn í hin fyrirhuguðu Tryggvagötuhús,
hefur verið efnt th ánægjulegs miðbæjar 1 Reykjavík.
Hin nýstárlega tillaga Þróunarfélagsins um Tiyggva-
götu er eitt fárra dæma um, að einstaka sinnum eru sett-
ar fram svo rökréttar og skemmthegar hugmyndir, að
eina markverða athugasemdin felst í að furða sig á, að
engum skihi hafa dottið þetta fyrr í hug.
Með thlögu Þróunarfélagsins um Tryggvagötu hafa
borgaryfirvöld fengið í hendumar kjörið tækifæri th að
gera borgarlífinu mikið gagn með litlum tilkostnaði.
Jónas Kristjánsson
Reynir á þolrif
Frelsissamtaka
Palestínu
Biblíusagan greinir frá því aö
múrar Jeríkó hrundu viö lúöra-
blástur liðsmanna Jósúa. Nú
stendur til aö þessi forna borg, rétt
vestan árinnar Jórdan, verði fyrsti
skikinn sem ísraelsk hernámsyfir-
völd aíhenda Palestínumönnum til
yfirráöa. Næstu misseri eiga svo
eftir aö leiða í ljós hvort handaband
Yitshaks Rabín og Yassers Arafat
á grasflötinni viö Hvíta húsið á eft-
ir að hafa svipuð áhrif og lýðraþyt-
urinn til foma á fjandskaparmúr-
inn milli þjóða þeirra.
Samningurinn, sem fulltrúar
ísraels og Frelsissamtaka Paiestínu
undirrituðu á mánudaginn í viður-
vist leiðtoga sinna felur ekki í
ákvæðum sínum lausn erfiðustu
ágreiningsmálanna en hann opnar
í fyrsta skipti leið til lausnar. Þar
viðurkenna þjóðirnar tvær tilveru-
rétt hvor annarrar og heita því að
leita friðsamlegra leiða til lausnar
ágreiningi.
Innan níu mánaða á að kjósa ráð
Palestínumanna, í rauninni lög-
gjafarsamkomu þeirra, um öll
hernámssvæðin, einnig með þátt-
töku íbúa Austur-Jerúsalem. Eftir
því sem palestínska stjórnkerfið
eflist heitir ísraelsstjórn að kveðja
hernámsliðið á brott, fyrst af þétt-
býlissvæðum í viðbót við Jeríkó og
Gasaræmuna. Að fimm árum liðn-
um er gert ráð fyrir að samist hafi
um skipan mála til frambúðar.
Þótt fyrsta skrefið til sjálfstjórnar
Palestínumanna sé ekki stórt og
ísrael heiti engu fyrirfram um að
fallast að lokum á myndun sjálf-
stæðs ríkis þeirra ber fréttamönn-
um saman um að þorri íbúa her-
numdu svæðanna fagni samkomu-
laginu sem tekist hefur. Eftir 26 ára
hernám telja þeir að allt sem miöar
að afléttingu þess sé skref í rétta
átt.
En hernámið og átökin sem þvi
hafa fylgt skilja eftir sig gífurlegan
Erlend tíöindi
Magnús Torfi Ólafsson
vanda fyrir Frelsissamtökin sem
nú verða að breyta sér í stjóm-
málaflokk og reisa um leið stjórn-
kerfi frá granni. Atvinnulíf er í
kaldakoli og opinber þjónusta í
lamasessi. Nokkurt undirbúnings-
starf hefur þó verið unnið. Fyrir
þrem árum þóttist Faisal Husseini,
leiðtogi Palestínumanna í Jerúsal-
em, sjá hvað verða vildi. Undir
hans forustu hafa um 300 manns
starfað í sérfræðingahópum að
undirbúningi að lausn sjálfstjóm-
arverkefna á fjölda sviða.
Síðan er fjármögnun þróunar-
verkefna Palestínumanna, bæði í
atvinnulífi og þjónustu. Ljóst er að
þar verða að koma til rífleg framlög
utan að frá. Talað er um jafnvirði
10 milljarða Bandaríkjadollara
næstu fimm árin. Fyrirheit hggja
fyrir um veruleg framlög frá Norð-
urlöndum, Evrópubandalaginu,
Japan og Bandaríkjunum. Mest
ríður þó á afstöðu auðugu olíuríkj-
anna við Persaflóa.
Flestir furstarnir sem þar ráða
hafa horn í síðu Yassers Arafat
fyrir tilraunir hans til að koma á
málamiðlun við írak eftir að Sadd-
am Hussein lét her sinn ráðast á
Kúveit. En þrátt fyrir það virðast
þeir ætla að láta fé af hendi rakna
til að styðja Palestínumenn til að
ráða við sjálfstjórnarverkefnið.
Ástæðan er fyrst og fremst sú að
olíufurstunum stafar sama hætta
og stjórnun annarra arabaríkja af
hreyfingu heittrúarmanna sem
dafnað hefur á Palestínudeilunni
og nú er hlúð að frá íran. Lausn
Palestínumálsins sviptir heittrúar-
hreyfinguna kostamestu næring-
unni.
Því láta foringjar heittrúar-
manna einskis ófreistað til að ónýta
samkomulag Frelsissamtakanna
við ísrael. En þeir eiga ekki hægt
um vik. Þorri Palestínumanna vill
láta reyna á samkomulagið til hlít-
ar. Meira aö segja á Gasaræmunni
hefur heittrúarhreyfingin Hamas
ákveðið að beita sér ekki um sinn
að minnsta kosti gegn Frelsissam-
tök'unum heldur leggja meginkapp
á að herða árásir á Israelsmenn í
þeirri von að viðbrögð þeirra geri
eftirleikinn auðveldari.
Andstaða klofningshópa úr
Frelsishreyfingunni, sem flestir
hafa bækistöövar í Sýrlandi, skipt-
ir minna máli. Þeir eru að mestu
upp á Assad Sýrlandsforseta
komnir og eru sem stendur verk-
færi hans til að þrýsta á ísrael í
erfiðum samningaviðræðum um
Golanhæðir. Tækist samkomulag
um það efni yrði Assad fljótur að
þagga niður í synjunarhópunum
svonefndu.
Menn Arafats segja að hann láti
sér líflátshótanir í léttu rúmi liggja,
enda búinn að standa af sér á
fimmta tug tilræða og samsæra.
Nú reyni ekki á neinn einn mann
heldur á Frelsissamtökin í heild að
ráða viö verkefnið sem þau hafa
tekist á hendur, reisa palestínskt
ríki úr hemámsrústum.
Yasser Arafat (2. f.v.) við hlið Boutros-Boutros Gali, aðalritara SÞ, í aðalstöðvum alþjóðasamtakanna I New
York. Með þeim eru Mathmoud Abbas, aðalsamningamaður Palestínumanna (t.v.), og Hanan Ashravi, talsmað-
ur palestínsku viðræðunefndarinnar. Simamynd Reuter
Skoðanir annarra
Ábyrgð Miðflokksins
Mestallt síðasta kjörtímabil leit Miðílokkuirnn á
sig sem stuöningsflokk Verkamannaflokksins og
minnihlutastjórnar hans. Enn hvílir sú ábyrgö á
Miðflokknum að sjá til þess að stjómin geti fylgt
stefnu sinni eftir. Verkamanaflokkurinn verður um
leið að stokka á þann veg upp í stjórninni að hún
falli Miðflokknum í geð áður en þing verður kallað
saman. Gangi þetta eftir verður stöðugleiki í norsku
stjómarfari næstu fjögur árin.
Úr forystugrein Verdens Gang 15. sept.
NAFTA er framtíðin
Bill Chnton orðaöi þetta óaðfinnanlega. Afstaöan
til NAFTA (Fríverslunarsamtaka Norður-Ameríku)
er ekki afstaða til hægri- eða vinstristefnu, jafnvel
enn síður en til tæknilegra álitamála í viðskipta-
samningi. Máhð snýst ekki heldur um Mexíkó. Valið
stendur á milh efnahagsstefnu genginnar kynslóðar
og nýs og hugsanlega betra hagkerfis sem nú er að
þróast. Andstaðan við NAFTA stafar aðallega af
hræðslu og óöryggi sem af gildum ásætðum hefur
gripið um sig meðal bandarísku miöstéttarinnar.
Úr forystugrein Washington Post 16. sept.
Annar hver maður ólaes
Annar hver fullvaxinn maður í Bandaríkjunum
getur hvorki lesið né leyst einfalt reikningsdæmi,
segir í könnum menntamálaráðuneytisins. Þetta er
skelfilegt. En hvað segir þetta okkur um bandarískt
þjóðfélag? Ástandið er ekki að versna, segir í niður-
stöðunni. Og þeir sem hvorki geta lesið né reiknað
segja að það hái þeim ekki. Það sem hefur breyst eru
væntingar Bandaríkjamanna.
Úr forystugrein New York Times 15. sept.