Dagblaðið Vísir - DV - 24.01.1994, Side 34

42
MÁNUDAGUR 24. JANÚAR 1994
Afmæli
Kristín H. Pétursdóttir
KristínH. Pétursdóttir, forstöðu-
maður SKjalasafns Landsbanka ís-
lands, tíl heimilis að Spítalastíg la,
Reykjavík, varð sextugí gær.
Starfsferill
Kristín fæddist á Siglufirði og ólst
þar upp. Hún lauk stúdentsprófi frá
MA1954, lauk BA prófi í ensku og
bókmenntum frá Brenau College,
GainesviUe í Georgíufylki í Banda-
ríkjunum, lauk tveimur stigum í
bókasafnsfræði við HÍ1963-64, lauk
MLS-prófi (Master of Library Sci-
ence) frá Pratt Institute í New York
1966 og hefur sótt fjölda námskeiða
og þinga innanlands og utan í bóka-
safns- og upplýsingafræðum.
Kristín hlaut námsstyrk frá sam-
tökum Rotary-manna í Georgíufylki
í Bandaríkjunum 1956-58, frá Ful-
bright-stofnuninni til náms í bóka-
safnsfræði 1965-66 og hlaut styrk frá
Vísindasjóði 1991 til rannsókna á
íslenskum ættfræðiheimildum.
Kristín var yfirbókavörður við
Bókasafn Menningarstofnunar
Bandaríkjanna í Reykjavík 1962-65
og aftur 1966, stundaði skipulagn-
ingar- og skráningarstörf við kvik-
myndasafn og hljóðeffektasafn
Sjónvarpsins 1966-72, var dagskrár-
þulur 1966-70, yfirbokavörður við
Borgarspítalann í Reykjavík og
umsjónarmaður innanhússútvarps
spítalans 1968-70.
Kristín var stundakennari við HÍ
í bókasafns- og upplýsingafræði
1969-75,1978 og 1986, bókafulltrúi
ríkisins 1 menntamálaráðuneytinu
1978-85 og forstöðumaður Skjala-
safns Landsbanka íslands frá 1985.
Kristín sat í starfsmannaráði
Borgarspítalans 1974-78, var rit-
stjóri Spítalapóstsins, starfsmanna-
blaðs Borgarspítalans, á sama tíma,
sat í ritstjóm Húsfreyjunnar
1968-75, var ritstjóri bamasíðu
Tímans 1967-68, í ritstjórn tímarits-
ins Bókasafnsins 1978-85, í undir-
búningshópi að stofnun Þjónustu-
miðstöövar bókasafna og í stjórn frá
stofnun 1978-85, hvatamaður að
stofnun og fyrsti formaður Félags
bókasafnsfræðinga, var varafor-
maður Blindrabókasafns íslands
1982-86, í stjórn Styrktarsjóðs
Blindrabókasafns íslands 1990-93,
hvatamaður að stofnun Vinafélags
Blindrabókasafns íslands 1993, var
hvatamaður að stofnun Félags um
skjalastjóm 1988 og sat í fyrstu
stjórn þess og situr í stjórn Ætt-
fræðifélagsins. Hún hefur setið í
dómnefndum um hæfni og fram-
gang umsækjenda um lektors- og
dósentsstöður í bókasafns- og upp-
lýsingafræði við HÍ.
Kristín hefur ritað greinar um
bókasafns- og upplýsingamál í inn-
lend og erlend tímarit. A næstunni
kemur út eför hana ítarleg skrá um
rit í ættfræði og skyldum greinum.
Kristín H. Pétursdóttir.
nesi, nú starfandi hjá Félagi ís-
lenskra bifreiðaeigenda.
Foreldrar: Pétur Bjömsson, f.
25.10.1897 d. 11.5.1978, kaupmaður
á Siglufirði og síðar erindreki
Áfengisráðs í Reykjavík, og kona
hans, Þóra Jónsdóttir, f. 20.10.1902,
d. 20.12.1987, húsmóðir og félags-
málafrömuður á Siglufirði og í
Reykjavík.
Kristírt er að heiman á afmælis-
daginn.
Fjölskylda
Sonur Kristínarog Kolbeins Pét-
urssonar er Þórir Bjöm Kolbeins-
son, f. 28.2.1955, heilsugæslulæknir
á Hellu, kvæntur CamUlu Olgu
Heimisdóttur, f. 26.6.1956, hjúkmn-
arfræðingi og em böm þeirra Davíð
Bjöm Þórisson, nemi í MR, og Krist-
ín Heiða Þórisdóttir grunnskóla-
nemi.
Kristín giftist 14.4.1973 Baldri Ing-
ólfssyni, f. 6.6.1920, kennara, löggilt-
um skjalaþýðanda og dómtúlki. Þau
skildu. Foreldrar hans vom Ingólf-
ur Kristjánsson b., síðast á Kaup-
angsbakka, og kona hans, Katrín
María Magnúsdóttir iðnverkakona.
Systkini Kristínar: Hallfríður Elín
Pétursdóttir, f. 26.3.1929, lengst af
aöstoðariðjuþjálfi á Heilsuvemdar-
stöð Reykjavikur; Stefanía María
Pétursdóttir, f. 16.8.1931, formaður
Kvenfélagasambands íslands; Bjöm
Pétursson, f. 20.7.1937, fyrrv. kenn-
ari og framkvæmdastjóri á Akra-
Meiming__________________
Merkt dokt-
orsritumfs-
lendingasögur
Preben Meulengracht Sorensen er ýmsum íslendingum að góðu kunn-
ur. Hann var eitt sinn dönskukennari við háskólann hér og hefur bæði
þýtt íslenskar bókmenntir og samið um þær bækur. í sumar leið varði
hann svo mikið doktorsrit um íslendingasögur og nefnir það „Saga og
virðing". Ritið er fyrst og fremst könnun á því hvaða hugarheimur ráði
gangi Islendingasagna og þá einkum gerðum persóna. Af miklum lær-
dómi rekur Preben kenningar ýmissa fræðimanna um þetta efni en þær
em gífurlega miklar að vöxtum og fylgja ýmsum meginstefnum. Þar má
nefna kenningar um að íslendingasögur ráðist af sömu hetjuhugsjón og
Eddukvæðin, heiðnum hugmyndaheimi, þótt einhver kristin áhrif megi
greina frá ritunartíma sagnanna. Gegn þessu hafa ýmsir fræðimenn leit-
ast við að sýna fram á að íslendingasögur byggist fyrst og fremst upp á
hugmyndakerfi kristindómsins, einna kunnastir þessara fræðimanna eru
þeir Hermann Pálsson og Lars Lönnroth. Gegn því reis aftur Rússinn
Bókmenntir
örn Ólafsson
Steblin-Kaminskij og sagði að þessi túlkun á kristindómi væri lituð af
humyndum 19. aldar, kristni miðalda hefði síst af öllu verið nein friðar-
stefna. Hvað sem því líður sýnir Preben á sannfærandi hátt að það er
allt önnur hugsjón sem ræður íslendingasögunum.
Sæmd
Raunar hafa sumir fræðimenn dregið í efa að sama hugmyndakerfi
ráði íslendingasögum almennt en Preben sýnir að svo sé, m.a. með ítar-
legri greiningu á Egjls sögu, Laxdælu, Víga-Glúms sögu og Gunnlaugs
sögu ormstungu. Hann hrekur endanlega þá gömlu trú að forlög ráði
íslendingasögum og sýnir fram á að þær ráðist almennt af sama hug-
myndakerfi, um sæmd. Vissulega verður hegðun manna mismunandi í
sögunum en Preben rekur að hún ráðist þó af sömu stefnu við mismun-
andi aðstæður. Ungur maður verður að vera framgjam, jafnvel ágengur,
til að vinna sér sess í samfélaginu; fé, frama og viðeigandi kvonfang. En
roskinn maður, sem hefur komið sér fyrir, þykir fremur eiga að sýna
hófsemi og friðsemd en vera þó fastur fyrir ef á hann er leitað. Ógefnar
konur sýna helst þá umhyggju fyrir sæmd að heimta að mannsefnið sé
þeim samboðið að ættemi og metnaði. En verst gefst í sögunum ef slík
kona er gift manni sem að vísu er efnaöur en er ekki fastur á sæmdarhug-
sjóninni. Giftar konur íslendingasagna em sumar frægar fyrir aö etja
mönnum sínum út í mannvíg enda þótt þeir eigi þá dauðann vísan „eru
köld kvenna ráð“. En þá eru þær einungis að gæta sömu sæmdarhugsjón-
ar og aðrar persónur, þær neyðast til að taka forystuna ef manninn brest-
ur hug.
Bókinni lýkur á glæsilegu dæmi úr Sturlungu um áhrifamátt þessa
hugmyndaheims á 13. öld - og telur höfundur að þar hafi íslendingasög-
umar orðið lesendum þeirra að bana. Sturla Sighvatsson lét brenna Þor-
vald Vatnsfirðing inni, synir hans leituöu hefnda en Sturla var ekki heima
svo þeir spifitu húsum hans og misþyrmdu heimafólki. Sættir komust á
en þó þótti óvarlegt af þeim bræðmm að ríða hjá bæ Sturlu þremur árum
síðar. En þeir gátu ekki farið aðra leið, sæmdar sinnar vegna, og gengu
svo í opinn dauðann.
Bókin er á auðlesinni dönsku og ætti að geta náð til íslenskra áhuga-
manna mn íslendingasögur. Hún er samin af mikilli þekkingu á íslend-
ingasögum og þeim fimamiklu ritum sem um þær hafa verið samin fyrr
og síðar. Höfundur rökræðir þau af miklum skilningi og rökfestu og kemst
að sannfærandi heildarmynd af þessum einstæðu bókmenntum.
Preben Meulengracht Serensen:
Fortælllng og ære
Árhus universitetsforlag 1993, 390 bls.
Til hamingju með afmælið 24. janúar
90 ára
Sigriöur GuÖmundsdóttir,
Ve$turgotu 71, Ákranesi.
85 ára
Ingólfur Jóhannsson,
Ásgarði, Grýtubakkahreppi.
Ingibjðrg Sigfósdóttir,
Héraðshælinu Biönduósi.
Helga Magnúsdóttir,
Miðtúni 3, Keflavík.
Sigríöur Sveinsdóttir,
Galtaiæk, Hóihreppi.
Kristmundur Bjarnason,
Dalbraut 59, Akranesi.
JúÍíus Gunillaugsson,
Hávegi 5, Siglufirði.
Guðmundur E. Pálsson,
Franwesvegi 26b, Reykjavík.
60 ára
Reynir Friðfinnsson,
Fjólugötu 11, Akureyri.
Jón Jóns Eiríksson,
Gröf 2, Skibnannahreppi.
Guðlaugur Helgason,
Þjóttuseli 3, Reykjavík.
Gunnar Richardson,
Engimýri 7, Garðabæ.
Birgir Þórðarson,
Öngulsstöðum 2, Eyjafjarðarsveit.
Guðmundur
Einar Gislason,
sláturhússtjóri
KVH Hvamms-
tanga,
- Hlíöarvegi 22,
Hvammstanga.
Eiginkona hans
“ er Margrét Jó-
hannesdóttir
húsmóðir.
Þau eru að heiman.
Guðrún Sigtryggsdóttir,
Mararbraut 17, Húsavik.
Þórunn Elisabet Green,
Laugarnesvegi 92, Reykjavík.
Illugi Óskarsson,
Breiövangi 19, Hafnarfirðí.
40 ára
50 ára
Vigfús Lúðvik Guðmundsson,
Reykási 26, Reykjavik,
Ragnheiður Oiga Loftsdóttir,
Beykilundi 4, Akureyri.
Kristmundur Már Bjarnason,
Kaplaskjólsvegi 51, Reykjavík.
Vigdís Valgerður Sigurðardóttir,
Borgum, Svalbaröshreppi.
Valgerður H. Bjarnadóttir,
Munkaþverárstræti 12, Akureyri.
Þóra Einarsdóttir - leiðrétting
í andlátsgrein, sem birtíst í blað-
inu sl. fimmtudag um Þóru Einars-
dóttur, láðist að geta um hálfsystur
hennar, samfeðra. Sú var Sesselja
Einarsdóttir, f. 1891, d. 1964, hús-
móðir í Vestmannaeyjum. Móðir
Sesselju var Guðfinna Kristín
Bjamadóttir, f. 1856, d. 1923.
Andlát
Ögmunda Ögmundsdóttir
Ögmunda (Maddý) Ögmundsdóttir,
Hjúkmnarheimilinu Skjóh í
Reykjavík, áður til heimilis að Hæð-
argarði 16 í Reykjavík, lést 13. jan-
úar. Útför hennar verður gerð frá
Bústaöakirkju í dag, mánudaginn
24.janúar, kl. 13.30.
Fjölskylda
Ögmunda var fædd 23.9.1907 á
HelluíBeruvík.
Ögmunda giftist 28.11.1936 Gunn-
ari Baldvinssyni, f. 6.8.1906, d. 5.11.
1984, járnsmíðameistara í Reykja-
vík. Hann var sonur Baldvins Ein-
arssonar, söðla- og aktygjasmiðs í
Reykjavík, og konu hans, Kristine
Karoline Einarsson, f. Hegem, frá
MoldeíNoregi.
Börn Ögmundu og Gunnars: Sól-
veig, fædd 10.3.1943, gift Eyjólfi Ás-
geiri Axelssyni, húsgagnasmið og
framkvæmdastjóra í Reykjavík, þau
eiga fimm böm; Jóhann Kristinn,
f. 27.8.1947, vélstjóri í Garðabæ,
kona hans er Svala Jónsdóttir, þau
eiga þrjú böm. Jóhann Kristinn á
þijú böm með fyrri konu sinni, Þór-
unni Matthildi Ingimarsdóttur.
Bamabamabömin era sex.
Systkini Ögmundu vom þrettán,
af þeim lifðu tólf: Guölaug Svanfríð-
ur, f. 30.3.1896, léstung; Sigríður,
f. 22.7.1897, látin, gift Karli Dúasyni
sjómanni í Ytri-Njarðvík; Einar, f.
26.2.1899, látinn, vélstjóri í Ytri-
Njarðvík, kvæntur Sigríði Sesselju
Hafliðadóttur; Kristbjörg, f. 28.9.
1900, látin, gift Arthur Johan
Strömme, smiði í Björgvin í Noregi;
Karvel Línberg, f. 7.5.1902, lést ung-
ur; Karvel, f. 30.9.1903, útgerðar-
maður á Bjargi í Ytri-Njarðvík,
kvæntur Önnu Olgeirsdóttur, lát-
inn; Líneik, f. 18.2.1905, lést ung;
Þórarinn, f. 9.5.1910, látinn, útgerð-
armaður 1 Ytri-Njarðvík, kvæntur
Ingibjörgu Baldvinsdóttur; Karl, f.
8.4.1912, látinn, húsasmíðameistari
í Ytri-Njarðvík, kvæntur Guðbjörgu
Waage; Daníel, f. 19.4.1915, látinn,
skipstjóri í Ytri-Njarðvík, kvæntur
Jennýju Þórkötlu Magnúsdóttur;
Jóhannes, f. 26.9.1917, vélstjóri í
Ytri-Njarövík. Hálfbróöir Ög-
mundu, samfeðra: Andrés, f. 6.5.
1890, var útgerðarmaður í Grimsby
áEnglandi.
Foreldrar Ögmundu vom Ög-
mundur Andrésson, b. í Hellu í
Beravík á Snæfellsnesi, og kona
hans, Sólveig Guðmundsdóttir.
Ætt
Faðir Ögmundar var Andrés, b. í
Ytri-Lónsbæ á Snæfellsnesi, Illuga-
son, b. á Hömrum í Grundafirði,
Ögmunda Ögmundsdóttir.
Ögmundssonar. Móðir Ögmundar
var Sigríöur Ólafsdóttir, b. á Amar-
stöðum neðri í Helgafellssveit, Ól-
afssonar.
Móðir Ögmundu var Sólveig Guð-
mundsdóttir, húsmanns í Purkey á
Breiðafirði, Sigurðssonar, b. á Víg-
hólastöðum á Fellsströnd í Dala-
sýslu, Jónssonar, b. á Víghólastöö-
um, Jónssonar. Móðir Sigurðar var
Kristín Erlendsdóttir, b. á Múlakoti
í Þorskafirði, Magnússonar, prests
í Garpsdal, Halldórssonar. Móðir
Sólveigar var Þórunn Þorvarðar-
dóttir, b. á Fossi í Neshreppi í Snæ-
fellsnessýslu, Jónssonar.