Dagblaðið Vísir - DV - 20.05.1994, Page 14

14
FÖSTUDAGUR 20. MAÍ 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND J0NSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Fjármál stjórnmálaflokka
Kosningabaráttan vegna bæjar- og sveitarstjómar-
kosninganna er aö ná hámarki um allt land. Enda einung-
is rúm vika þar til kjósendur ganga aö kjörborðinu og
velja forystumenn heimabyggða sinna til næstu fjögurra
ára.
Öllum er ljóst að stjómmálaflokkamir kosta miklu til
í kosningabaráttunni að þessu sinni. Þetta á alveg sér-
staklega við um slaginn í höfuðborginni, en áróðursstríð
hstanna þar dembist með fullum þunga yfir alla lands-
menn í sjónvarpi, útvarpi og blöðum.
Átökin í höfuðborginni em svo fyrirferðarmikil sem
raun ber vitni vegna þess að valdaaðstöðu Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík er ógnað í fyrsta sinn í nokkuð á
annan áratug. Og sjálfstæðismenn leggja skiljanlega allt
í sölumar til að reyna að verja vígið.
En margir spyrja þessa dagana:
Hversu mikið kostar þessi hatramma kosningabar-
átta? Og hvaðan koma peningamir?
Þær upplýsingar hggja ekki á lausu.
íslenskir stjómmálamenn komast enn upp með það
háttalag að halda hjúpi leyndarinnar yfir flármálum
flokka sinna. Engar upplýsingar era birtar opinberlega
um peningana sem streyma að því er virðist í stríðum
straumum yfir skrifborð kosningastjóranna. Það er vel
varðveitt leyndarmál hversu miklu fjármagni er eytt
hverju sinni í áróður og annað kosningastarf.
AÍmenningur fær heldur ekki að vita hvaðan pening-
amir koma. Hvort ýmis stærstu fyrirtæki landsins, hags-
munasamtök og þrýstihópar, styðja einn flokk öðrum
fremur með fjárframlögum. Og fái eitthvað í staðinn.
Slíkar staðreyndir ættu auðvitað að hggja á borðinu.
Almenningur á íslandi á svo sannarlega lýðræðislegan
rétt til að fá upplýst hvaða aðilar í þjóðfélaginu leggja á
borðið þá tugi mihjóna króna sem nú fara í að greiða
áróðursstríð framboðshstanna.
Fyrir nokkrum dögum reyndi DV að áætla einn hð
þessa fjárstreymis: auglýsinga- og kynningarkostnað
framboðshstanna í Reykjavík. Hann var mjög varlega
áætlaður ríflega 23 mUljónir króna samanlagt hjá báðum
listunum. Sjálfstæðisflokkurinn átti bróðurpartinn af
þeim útgjöldum eða um tuttugu mihjónir.
Þegar haft er í huga að hér er einungis um að ræða
brot af útlögðum kostnaði fer ekki á milli mála að kosn-
ingabaráttan kostar ekki aðeins nokkra heldur marga
tugi mUljóna króna.
íslendingar em langt á efdr mörgum nágrannaþjóðum
sínum í öhu því sem varðar upplýsingastreymi til al-
mennings um fjármál stjómmálamanna. í Bandaríkjun-
um er rík upplýsingaskylda um framlög til póhtískrar
starfsemi, ekki síst vegna kosninga. Flokkum og fram-
bjóðendum ber skylda til að gera grein fyrir fjárreiðum
sínum. Jafnframt em fjáraustri fyrir kosningar takmörk
sett. í stærsta lýðræðisríki Evrópu, Þýskalandi, verða
flokkamir einnig að upplýsa almenning um flármál sín.
íslenskir stj ómmálaflokkar ættu auðvitað ekki síður
að vera skyldugir til að gera opinberlega grein fýrir fjár-
reiðum sínum. Þar ætti að koma skýrt fram hvað einstök
fyrirtæki og þrýstihópar leggja af mörkum til einstakra
stjómmálaflokka í hvaða formi sem það kann að vera.
En til þess að skylda stjómmálaflokkana til að gefa
almenningi slíkar upplýsingar þarf lagabreytingu á Al-
þingi. Og það em stjómmálamennimir sem sefja lögin.
Þess vegna hvílir öU þessi óeðhlega leynd yfir peninga-
streyminu í póhtíkinni á íslandi.
Ehas Snæland Jónsson
„Sameiningartákn allra múslíma, sjálf Jerúsalem. - ísraelsmenn ætla að eiga borgina einir.“ Símamynd Reuter
Samábyrgð
umheimsins
Gazasvæðið er ekki miklu stærra
en Vatnsleysuströnd, 45 kílómetra
langt og 6 til 10 kílómetra breitt.
En þama búa yfir 800 þúsundir
manna, tveir fimmtu þeirra í
bráðabirgðaskýlum og hvers kyns
hreysum, eins og þeir hafa gert síð-
an 1956 þegar ísraelsmenn tóku
þennan skika Sinaiskagans af
Egyptum. Gaza hefur því verið á
valdi ísraelsmanna 11 árum lengur
en Vesturbakkinn, eða í 38 ár, enda
þótt æiginlegt hernám hafi ekki
byrjað fyrr en 1967.
Sú kynslóð sem flúði upphaflega
undan ísraelsmönnum 1948 er orð-
in fámenn, yfir helmingur íbúanna
nú er undir 14 ára aldri. Atvinnu-
leysi meðal verkfærra manna er
yfir 50 prósent. Öll samskipti við
umheiminn veröa að fara um ísra-
el, þar sem meirihluti þeirra sem
hafa haft atvinnu hefur starfað.
Nú eru landamærin lokuð, útflutn-
ingur á ávöxtum hggur niðri, eng-
inn fær að fara tíi vinnu yfir landa-
mærin.
Þetta er upphaf hins nýja ríkis
Palestínumanna. í Gaza mun koma
í ljós hvort þeir eru færir um að
stjóma sér sjálfir. Allt besta landið
er frátekið fyrir ísraelska land-
nema, þótt þeir séu aðeins nokkrar
þúsundir. Allar undirstöður vant-
ar, skólpveitur, vatnsveitur, al-
mannasamgöngur og hafskipa-
höfn, sem og annað. Þrengshn eru
ógnvænleg, örbirgðin alger, von-
leysið birtist í trúaröfgum, hugar-
órum um Palestínu sem var og
hatri á ísrael.
Hernám og landnám
Jeríkó á aö verða höfuðborg
þessa nýja ríkis og í orði kveönu
er ætlunin að Palestínumenn losni
á næstu árum undan hernámí.
Fuht sjálfstæði er ekki á dagskrá.
Jeríkó er vin í eyðimörk á Vestur-
KjaUaiinn
Gunnar Eyþórsson
blaðamaður
á að hta og ljóst að Palestínumenn
hafa orðið aö ganga að afarkostum.
ísraelsmenn hafa öh ráö þeirra í
hendi sér.
Skyldur og siðferði
En hvaö kemur okkur þetta við?
Hvem varöar um Palestínumenn,
sem heimsbyggðinni hefur verið
tahn trú um að séu óalandi og ófeij-
andi hryðjuverkamenn? Það er full
ástæða tíl að rifja upp þá gleymdu
staðreynd að ástandið á þessum
slóðum er umheiminum að kenna.
Það var hin svokahaði umheimur,
fyrst Bretar, síðan Sameinuðu
þjóðimar, þeirra á meðal íslend-
ingar, sem ákváðu að taka land
einnar þjóðar og gefa það annarri.
ísrael var búið til á bresku her-
námssvæði í Palestínu til að Evr-
ópuþjóðimar gætu friðþægt fyrir
„... Evrópuþjóðirnar gætufriðþægt
fyrir syndir sínar gagnvart gyðingum
með því að gefa þeim hálft landið. Síðar
hafa þeir tekið Palestínu alla.“
bakkanum með um 15 þúsund íbúa,
aðstæður þar eru aht aðrar en í
Gaza. Sameiningartákn ahra músl-
íma, sjálf Jerúsalem, þaðan sem
Múhameð spámaður sté til himna,
er ekki til umræðu, ísraelsmenn
ætla að eiga borgina einir.
Landnemarnir verða ekki fluttir
burt, ekki í fyrirsjáanlegri framtíð
að minnsta kostí, enda þótt her-
námið sé forsenda landnámsins.
Ljóst er að ef landnemamir fara
ekki getur herinn ekki farið held-
ur, og ef herinn fer ekki fehur aht
um sjálft sig. Aht er þetta ótryggt
syndir sínar gagnvart gyöingum
meö því að gefa þeim hálft landið.
Síðar hafa þeir tekið Palestínu aha.
Þess vegna er Palestínumáhð mál
umheimsins. Öhum þeim þjóðum
sem þátt áttu í stofnun Ísraelsríkis
kemur það viö sem nú er að gerast
í Gaza og á Vesturbakkanum. Þess
vegna ber öhum þessum ríkjum
siðferöisleg skylda til að styrkja
þetta veikburða thvonandi sjáíf-
stjómarríki með ráðum og dáð,
þeirra á meðal íslandi.
Gunnar Eyþórsson
Skodanir aimarra
Velferð og siðbót í senn
„Húsaleigubætur hafa það tvíþætta markmið að
koma á niðurgreiðslu á húsnæðiskostnaði hjá tekju-
lágtnn einstaklingum og jafnframt draga úr þeim
aðstöðumun sem í dag ríkir með tilhtí th þess hvort
um er að ræða eigendur eða leigjendur aö íbúðarhús-
næði... Það hlýtur hins vegar aö vera hagur sveitar-
stjóma aö samþykkja að upp verði teknar húsaleigu-
bætur því ugglaust lækka útgjöld sveitarfélaga vegna
húsaleigukostnaðar félagslegra bótaþega á mótí.“
Úr forystugrein Alþbl. 19. maí.
Erlendar skulir og atvinnulíf ið
„Enda þótt skuldir heimila hér á landi séu mikl-
ar verður að hafa í huga að verulegar eignir standa
á bak við þær. Þjóðarauðsmat íbúöarhúsnæðis nam
rúmum 370 mhljöröum króna í lok síðasta árs...
Samkvæmt þessu er eiginfjárstaða íslenskra heimha
því dágóð... Kannski er þessi staðreynd mun alvar-
legri fyrir þjóðarbúið í hehd, enda em erlendar
skuldir famar að hamla mjög eðhlegri uppbyggingu
atvinnulífs hér á landi.“
Úr Vísbendingu 13. mai.
Málsókn vegna umntæla?
„Ég tel að þaö séu ekki margir en þó einhverjir
th sem ekki vhja vinna. Og sú yfirlýsing fram-
kvæmdastjóra VSÍ að það séu fjögur th fimm þúsund
manns sem ekki nenna að vinna, það er náttúrlega
yfirgenghegur dónaskapur. Og það hefur komið th
tals að hefja málsókn á hendur honum vegna þess-
ara ummæla þótt ég vhji ekkert um það segja á þessu
stígi málsins. Það hefur engin ákvörðun verið tekin
í því máh en um það hefur vissulega verið rætt.“
Ari Skúlason, framkvstj. ASf, i Timanum 19. mai.