Alþýðublaðið - 30.06.1967, Blaðsíða 7

ánarnir of margir (3000-3500),
og þeir voru vel vopnum búnir
og sigurvissir eftir að hafa
hrundið árás suður arms ame-
ríska hersins. — Þetta vissi
Custer ekki. Og það er senni-
lega spurning, hvort sú vitn-
eskja hefði fengið hann til að
breyta ákvörðun sinni.
Ein af ótal myndum, sem málaðar hafa veriff af hinu fræga blóðbaffi viff Little Big Horn, þegar
Custer féll meff rúmlega 200 mönnum sínuin_
Majórinn fékk upp-
reisn æru eftir 91 ár
Marcus Resio — sem vikið var úr hernum fyrir drykkju-
skap, áflog cg frammistöðuna við Little
Horn — fær uppreisn æru.
FYRIR 87 árum, á árinu 1880,
var Marcus Reno, majór í ridd-
araliði Bandaríkjanna vikið úr
hernum með skömm. Þrátt fyrir
ótal ástæður, sem stjórnarvöld
gáfu fyrir brottvikningunni, var
hin raunverulega ástæða sú, að
hann var látinn taka á sig óvirð
ingu yfirmanns síns, George A.
Custers, sem fjórum árum áður
hafði beðið frægan ósigur, þar
sem þriðjungurinn af 600 manna
liði hans var brytjað niður af
indíánum.
Ásakanir lá hendur Reno voru
líka alvarlegar.
Hann hafði mikinn áhuga á
dóttur annars yfirmanns síns,
sem síðar 'varð, og kvöld eitt, er
hann var á leið heim, sá hann
hana á heimili föður hennar og
gægðist inn um gluggann, „sem
gerði dömurnar dauðhræddar."
Ofurstinn, sem hafði misst son
í hinni frægu orustu Custers við
Little Big Horn, kærði majór-
inn og frekari kærur bárust.
ÓVIÐEIGANDI HIKSTI.
Reno hafði gerzt sekur um
slagsmál á krá, drykkjuskap og
„óviðeigandi hiksta í miðdegis-
verðarveizlu1. Þetta kostaði han
stöðuna. Hefði það verið venja
að reka inenn úr hernum fyrir
slíkar sakir á þeim tíma, er
hætt við, að sorglega fáir liðs-
foringjar hefðu verið eftir í
Bandaríkjaher.
Þetta var ástæðan til þess, að
einn af ættingjum Renos fékk
nýlega málið tekið fyrir herrétti,
sem fyrir skömmu komst að
þeirri niðurstöðu, að brottvikn-
ing Renos hefði stafað af „þeim
fjandskap, sem ríkti í lians garð
eftir Custer-blóðbaðið.“
HVERS VAR SÖKIN?
Var það þá raunverulega sök
Renos, að Custer og meira en
250 riddaraliðsmenn voru drepn
ir af Sioux og Cheyenne indíán-
um fyrir 91 ári?
Svo var sagt árið 1876. í dag
er ljóst, að höfuðábyrgðin hvílir
á Custer sjálfum.
Þessi hávaðasami og hroka-
fulli liðsforingi hafði fallið í
ónáð hjá Grant forseta og tókst
með naumindum að halda í for
ustu sína fyrir 7. riddaraliðs-
herdeildinni í lierför þeirri,
sem hafin var gegn indíánum
vorið 1876. Hernaðaráætlunin
gerði ráð fyrir, að sótt skyldi
í þrem fylkingum inn í miðhluta
Wyoming úr suð-austri og norð-
ri.. Custer var í miðfylkingunni.
CUSTER VILDI SJÁLFUR.
21. júní fékk herdeild Custers
skipun um að fylgja eftir „heit-
um“ eða nýjum indjánaslóðum.
Yfirmaður hans, Terry hershöfð-
ingi, stakk upp 'á, að hann tæki
með nokkrar Gatling-fallbyssur.
Custer neitaði. Hann taldi, að
ÖRVÆNTINGARFLÓTTI.
Sá sambandsskortur, milli
fylkinganna, sem hindraði að-
gerðir í æðri stöðum, var líka
örlagaríkur fyrir Custor.
í dagrenningu réðist Reno á
indíánabúðirnar frá suðri og
komst alveg upp að tjöldunum.
En hvað var orðið af Custer?
Indíánarnir, sem voru tíu á móti
einum, sóttu fram og helming-
ur manna Renos var felldur eða
særður. Majórinn gaf skipun
um að halda undan, og með
heilaslettur úr indíánanjósnara,
sem drepinn var við hliðina á
honum, á einkennisbúningnum
þeysti Reno einna fyrstur
manna sinna aftur yfir ána.
Margir særðir voru skildir eftir.
Örvæntingarflótti Renos gerð
ist á sama tíma og árás Custers,
þær mundu tefja för hans um
fjöllin. Terry stakk upp á, að
hann styrkti lið sitt með deild-
um úr annarri herdeild. Custer
sagði nei. Þetta átti að verða
sigur sjöundu herdeildarinnar. ^
Terry skipaði honum að leggja
ekki einn út í orrustu. • Custer
gaf svar, sem gat þýtt hvað, sem
var.
Síðan lagði herdeildin á hesta
sína og eins og venjulega gaf
Custer mönnum sínum ekkert
eftir. Þegar njósnarar hans
fundu, 24. júní, indíánabúðir við
Little Big Ilorn, voru margir
af mönnum hans orðnir ör-
magna.
ÞURFTI Á SIGRI AÐ HALDA
Nú var spurningin hvort lagt
skyldi til atlögu eða beðið eftir
hinum hersveitunum og hætta
þar með á, að indíánarnir kæm-
ust undan.. Custer valdi fyrri
kostinn, þrátt fyrir aðvaranir
hinna vönu njósnara sinna.
Hann trúði á „heppni Custers"
— og loks var honum ljóst, aö
ætti honum að takast að koma
sér aftur í mjúkinn hjá- Grant
væri sigur yfir indíánum ágætt
meðal til þess.
Hann fyrirskipaði árás við dag
renningu í þrem fylkingum,
stjórnaði sjálfur einni og Reno
annarri. Aðferðin var sú hefð-
bundna, sem. áður hafði reynzt
vel, en í þetta skipti voru indí-
George A. Custer.
Marcus Reno.
1
og allir indíánarnir gátu nú ejn-
beitt sér gegn erkifjandmanni
sínum ,,Gullinhári“ og 207 liðs-
mönnum hans. — Á skörnmum
tíma voru þeir gjörsigi’aðir,
felldir og flettir höfuðleðrinu.—
Reno og þriðja fylkingin,1 sem
nú var komin til skjalanna,
reyndu með hálfum hug að
hjálpa aðalliðinu, en voruifljót-
lega stöðvaðir af Indiánunum.
t
BJARGAÐ AF BLEYÐUi
Næsta morgun kom Terry að
og bjargaði þeim, sem I éftir
lifðu. Um nóttina 'hofðu indíán-
arnir horfið.
Reno var notaður sem „blóra-
barn“ fyrir Custer, því að ekki
mátti snerta við minningu hetj-
unnar úr borgarastyrjöldinni og
indiánastríðinu.
Ef við hefðum ekki verið und-
ir stjórn bleyðu, hefðum við all-
ir verið drepnir, sagði einn af
liðsforingjum hans.
Niðurstaða herréttarins 1967
var hófsamlegri í orðum. Hegð-
un Renos hafði ef til vill ekki
verið alltof heppileg — en hann
hefði, hvað sem öðru leið, ekki
getað komið í veg fyrir ófarirn-
ar.
VerSið á pólsku tjöldunum
er þaö hagstæðasta
á markaðinum

NauöungaruppboB
annað og síðasta á Sogavegi 134, hér í bor^,
talin eign Kristjáns Breiðfjörð, fer fram á
eigninni sjálfri, miðvikudaginn 5. júlí 196^,
kl. 2 síðdegis.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
30. júní 1967 - ALÞÝÐUBLADIÐ J