Alþýðublaðið - 23.07.1967, Blaðsíða 2

2
23. júlí 1967 — Sunnudags Alþýðublaðið
SUÐUR UI¥B HÖFIN....
Meb Regina Maris
24 daga Miðjarðarhafsferð með viðkomu á írlandi, Marokkó, Ítalíu, Spáni,
Portúgal og Hollandi. — Lagt af stað frá Reykjavík 23. september.
Öllum, sem séð hafa skipið, ber saman um að það sá stórglæsilegt.
Þjónusta um borð er í lúxusklassa, klefar framúrskarandi snyrtilegir og
þægilegir og skemmti- og danssalir fallega innréttaðir.
Hringið, eða komið á skrifstofuna og fáið frekari upplýsingar um verð
(allt frá kr. 17.920), klefa. verðiag um borð og annað sem yður leikur
forvitni á að vita.
ATHUGIÐ SÉRSTAKLEGA: Hægt er að koma með skipinu til íslands frá
Hamborg 17. sept., frá Kaupmannahöfn degi síðar og Bergen 19.—20. sept.
Regina Maris kemur næst til Reykjavíkur n.k. föstudag.
Pantéð far sem fyrst — þetta verður ógieymanleg ferð
LÖND OG LEIÐIR, Aðalstræti 8, sími 24313
NYTT landnam a islandi
SÝNILEGT er að miklar breyt-
ingar eru framundan í at-
vinnuháttum sveitanna.
Eins og sakir standa er land
búnaðurinn undarlegt sani-
bland af afgömlum verkhátt-
um og nútímatækni. — Hver
bóndi hokrar á sinni jörð, flest
ir hafa bæði sauðfé og kýr,
hyer ræktar sinn túnbleðil í
kringum sinn bæ, eins þótt þar
sé ógernigur að rækta, bara af
þeirri ráðstöfun örlaganna að
þarna settist að einhver búandi
karl fyrir mörguin öldum, og
þar skyldi því vera bær livað
sem tautar. Á liinu leytinu er
svo hver bóndi neð traktor
eða tvo traktora, og allan hugs
aníegan vélakost, sem auðvit-
að má alls ekki vanta, en nýt-
ing vélanna er ekki sérlega
góð, enda stórir traktorar sums
staðar notaðir í skjökt til
næstu bæja, jafnvel í kaupstað
arferðir, líkt og truntur fyrr
á tímum.
Nútíminn kemur auðvitað
ekki í sveitirnar fyrir það að
við förum þangað með vélar.
Nútíminn er ekki vélar, ekki
einu sinni vélanotkun, heldur
■ það skipulag sem gerir véla-
notkun hagkvæma og auð-
velda. Og það væri cinkenni-
legt að vélabylting í landbún-
aði kallaöi ekki á róttækar
skipulagsbreytingar.
Það þótti ganga landráðum
næst þegar ég og mínir líkar,
piltar úr sveit fyrir meira en
30 árum, vorum að færa í tal
nauðsynina á samyrkju og rækt
un í stórum stíl. Vitrir menn
sögðu okkur þá að okkur væri
nær að halda tryggð við þá
hundaþúfu hvar við vorum
fæddir og uppaldir, og láta
ekki eins og við hefðum étið
óðs manns skít! Á þessum hól
liöfðu sko forfeður vorir setið
og soltið i þúsund ár, allt aft
ur til sonar eða dótturbarna
Ketils gamla flatnefs Bjarna-
sonar bunu hesis ór Sogni, og
væri okkur ekki vandara um,
ættlerunum.
En nú held ég að allir viður-
kenni í hjarta sínu að miklar
breytingar séu í vændum í
landbúnaði. Bændur eru farn-
ir að tala um ræktun í stórum
stíl á hentugum svæðum fyrir
lieilar sveitir. — Bændur eru
farnir að tala um meiri sér-
liæfingu, þannig að sumir hafi
eingöngu sauðfé, aðrir ein-
göngu kýr (raunar þegar byrj-
að). Bændur eru farnir að
tala um að leggja dala
jarðirnar undir beit, þar með
talin tún dalajarðanna að
nokltru. Og bændur eru farnir
að tala um að byggðin hljóti
að færast saman. — Um þetta
allt hef ég heyrt sveitamenn
tala þegar þeir eru leiðir á
kvcnmannsleysi og gamaldags
búskaparnuddi strjálbýlisins,
livað svo sem haldið er fram
á fundum með búnaðar- og
bændaforkólfum, sem flestir
eru fluttir til Reykjavíkur
sjálfir, en hafa atvinnu af að
halda áfram að vera sveita-
menn.
En allt þetta hefði þótt latra
og heimskra stráka blaður
uppi í sveit.fyrir 30 árum. Þá
var um að gera að treysta á
kaupfélpgið, Framsóknarflokk-
inn og svo bara guð almátt-
ugan þegar slíkan vanda bar
að höndum sem hinir tveir
fyrmefndu göfugu bjargvættir
ekki gátu fram úr ráðið sem
mér skildist á sumum að væri
næsta fátítt.
Skipulag sveitarfélaganna
hlýtur og að breytast fljótlcga.
Hreppa- og sýsluskipting hverf
ur fyrir sveitarfélagaskipan
sem hæfir þjóðfélags- og at-
vinnuháttum nútímans. Og þeg
ar bændur eru farnir að hafa
tún sín saman og vinna við
þau sameiginlega að meira
eða minna íeyti, og famir að
Iáta gæta hjarða siuna kannski
líka sameiginlega, eru m. ö. o.
farnir að búa að nokkru leyti
saman á stóru Iandsvæði sem
áður var skipt í tugi jarða, er
þá ekki sennilegt að í staðinn
fyrir sveitabæina sem löngum
hafa verið dreifðir út um hlíð-
ar og hvamma komi sveitaþorp
og borgir þar sem eru alveg
sömu skilyrði fyrir samfélags-
og menningarlíf og í borgum
við sjávarsíðuna?
Það á ekki að vera neitt
hryggðarefni þótt kotrassar
fari í eyði.
Bændur mega líka ómögu-
lega vera svo íhaldssamir að
þeim finnist endilega nauðsyn
legt að búa með kjT og kindur.
Því ekki að stofna til loðdýra-
ræktar og fiskiræktar í ám og
vötnum? En það þarf að koma
sér að þessu og bíða ekki þang
að til allir ungir menn með
eitthvað framkvæmdaþrek eru
flúnir úr drunganum og vana-
festunni. Á mínum æskuáriun
í sveitinni fyrir norðan var
það ekki bara kreppa og mæði-
veiki sem flæmdi unga menn
á brott úr sveitinni. Þeir
voru líka að forða sér úr vana
festu og þröngsýni sem þeir
jafnvel héldu að mundi er
stundir liðu heltaka sig — og
ég hef sannarlega séð þess
dæmi.
En ef þær breytingar sem
hér hafa verið ræddar eru
boðnar velkomnar, þá fara
menn að flytja í sveitirnar aft
ur, ekki allir af því að þeir
endilega þiu’fi að vera þar,
heldur af hinu líka, sumir, að
þeir kunna betur við sig í því
umhverfi.
Þannig gæti nýtt Iandnám
liafizt á íslandi.