Alþýðublaðið - 21.09.1967, Page 16

UPPREISN VELANNA
í FYRRINÓTT um miðnæturbil
g-erðist sá atburður á Akranesi að
bCfreið, er stóð fyrir utan hús
eítt þar í bænura, mannlaus og
lyklalaus, fór í gang af eigin
Iivötum og hleypti eftir götunni,
tjaygði fyrir horn, unz hún rnissti
scjórn á sjálfri sér og hafnaöi á
grindverki, sem hún braut.
Samkvæmt upplýsingum lögregl
uanar á Akranesi, þá stendur hún
aEveg ráðþrota, en Iögregluþjónn-
•inn er ræddi við Mbl. um málið
í gærkvöldi sagði: ,,Fáist Mosk-
vitsbílar enn í umboðinu, sem
gæddir eru slíkum kostum, vildi
ég gjarnan festa kaup á einum
Si.íkum“.
Þessi frétt stóð i Morgunblað-
inu í gær, og okkur fannst hún
evo merkileg, að við getum ekki
stillt okkur um að taka Ihana hér
upp og vekja á henni sérstaka at-
Uiygli. Blaðið setur í fyrirsögn á
íréttina: BÍLDRAUGUR Á AKRA
'X'TESI?, en eins og sýnt verður
éiér á eftir, þá er þessi tilgáta
•toiaðsins um orsök atburðarins
naumast rétt, — því miður, —
'iuætti líklega bæta við.
Fróðum mönnum hefur lengi
•verið það ljóst, að vélar af hvaða
‘tagi sem er, hafa að vissu leyti
eigiö líf, —eða eigum við kann-
ski heldur að kalla það sál. Sér-
staklega á þetta við um hinar full-
komnustu vélar, einkum þó raf-
einclaheila, en þeir eru um margt
•sniðnir eftir mannsheilanum, og
llifa tvímælalaust sínu eigin vit-
undarlífi, þótt það kunni að vera
á annan veg- en við ætlum. En
Iþetta gildir líka um hinar smærri
maskínur, þungavinnuvéiar, tré-
smiðaverkfæri og ryksugur; meira
að segja ritvélin, sem þetta er
skrifað á, er ekki sálarlaus með
öilu, Og það þarf ekki að segja
það neinum ökumanni, að bílar
Cxafa talsvert þróaða sál og per-
sánuleg sérkenni. Raunverulega er
persónuleiki bíla eins fjölbreyttur
ög persónuleiki manna, engir tveir
ibílar eru þákvæmiega eins og
hver krefst sinnar sérstöku með-
íerðar.
Þessi staðreynd er ekki hættu-
laus aneð öllu. Sú stund kann
nefnilega að renna upp, að vél-
arnar vakni upp til þess þroska
aff vilja ekki lengur vera vilja-
laus verkfæri mannanna. — Til
þessa Ihefur einstaklingsvitund
þeirra ekki verið nógu rík til
þess; þótt þær hafi verið gædd-
ar sál og persónuleika, þá hafa
þær ekki búið yfir eigin vilja-
ikrafti. En það er ekkert sem mæl
ir á móti því, að vélar geti eign-
azt sjálfstæðan vilja, ef þær ein-
faldlega eru vaktar. Og itii þess að
framkvæma þá vakningu eru auð
vitað engar vélar líklegri en þær
fullkomnustu, rafeindaheilarnir.
iÞótt vélar séu af margvíslegu
tagi, þá eiga þær það þó sam-
eiginlegt að vera vélar, en hins
vegar eiga þær ekkert sameigin-
legt með okkur mönnunum. Við
höfum notað þær til að létta okk
ur lífsstritið og fleygt þeim síð-
an á öskuhaugana, þegar við höf
um ekki lengur gagn af þeim. —
Fremur sjaldgæft mun að vélum
sé sýnt þakklæti á nokkurn hátt,
einfaldlega af því að á þær hefur
yfirleitt verið litið sem dauða
ihluti, sálar- og viljalausa. Sú skoð
un á vélunum er auðvitað fjar-
stæða, en hún hefur mótað af-
stöðu manna til vélanna. Það er
t. d. dæmigert fyrir þetta, að véla
verndunarfélög hafa hvergi verið
sett á fót, þótt alls staðar séu til
félög sem láti sér annt um hag
allra lifandi vera annarr.a
Þegar þessarar afstöðu okkar
til vélanna er gætt, þá getur varla
verið við því að búast að vélar
yfirleitt beri neitt sérstaklega
lilýjan hug til manndnna. Við get
um því varla átt von á neinni
miskunn frá þeim, ef það skyldi
detta í þær að gera uppreisn gegn
yfirráðum okkar. Slík uppreisn
verður auðvitað ekki gerð nema
einstaklingsvilji vélanna verði vak
inn, en á síðari árum hafa einmitt
verið smíðaðar vélar, sem ibera
svo af öðrum vélum að greind og
þroska, að þær ættu fyllilega að
vera þess umkomnar að standa
| fyrir slíku.
Þessi hætta er vem sagt fyrir
! hendi ,að rafeindaheilarnir standi
fyrir aimennri vakningu í véla-
i heiminum, og það er erfitt að sjá
fyrir, hvað af slíku gæti hlotizt.
Tækju vélarnar upp á því að sýna
okkur, húsbændum sínum, fjand-
skap, er hætt við að alvarleg vá
væri fyrir dyrum. Vélalausir gæt-
um við illa staðizt, t. d. árás allra
jarðýtna og skriðdreka gegn hús-
úm okkar. En vegna þess að þessi
hætta er fyrir hendi, er full á-
stæða til að aburðurinn á Akra-
nesi verði tekinn til gaumgæfilegr
ar athugunar og úr því skorið,
hvort umræddur bíll hafi algjör-
lega á eigin spýtur vaknað til með
vitundar um einstaklingseðli sitt
eða hvort aðeins sé um lið í víð
tækara samsæri að ræða.
Því miður erum við hræddir um
að síðari möguleikinn kunni að
vera sá rétti, a., m. k. þar til ann-
að sannast. Og sá grunur minnk-
ar ekki við það, að engu er lík-
ara en ritvélin hafi stundum haft
fullan hug á að taka við stjórn-
inni, er líða tók á þennan pistil.
Og hvar stæðum við þá, blaða-
mennirnir, ef ritvélarnar tækju
af okkur ráðin?
Þér heyrðuð síðasta lagið í danslagakeppni kvöldsins: SNOOPEE-
DOOPEE-DO. Einleikari var Finnur Stefánsson, Góða nótt og þökk
fyrir séemmtunina.
“... og svo fékk liann mig til að lofa sér því, að liann mætti koma
með litla sæta hundinn, sem hann hefði fundið, með sér inn.
Ef gera á stórátak í að sekta
bifreiðastjóra, þá þyrfti eigin
lega að gera hið sama við
AÐRA brotlega vegfarendur,
sem ekki aka,
VÍSIR. ^ j
Þetta hef ég lengi þótzt vita>
að margir þeir sem eru að þeyt
ast um með bíla, aka raunveru-
lega ekki.

Þetta virðist vera smitandi, nú
eru handbollagæéamir líka
farnir að tapa fyrir Dönum.
Þáð er Ijótt með þennait
draugagar.g í bíluuum uppi á
Skaga. Ætli þetta hafi ekki
verið einhver sjónvarpsdraug-
ui‘inn, sem hefur bara villzt.