Alþýðublaðið - 07.02.1968, Blaðsíða 5

Gautaborg 2. 2. 1968.
Ágæti fóstbróðir.
EF ég á að vera alveg hreinskil
inn þá er illt að vita af vinum
um fljúgandi svo að segja
yfir höfði manns án þess að
fá tækifæri til að kasta á þá
kveðju ellegar lyfta með þeim
glasi. Ég geri ráð fyrir að þú
hafir verið harmi lostinn yfir
ósigri flokksbræðra okkar í
ríki Friðriks níunda og viljað
forða þér sem fyrst undan yfie
vofandi stjórn Baunsgárds. En
var þá ekki tilvalið að leita
huggunar hér þar sem jafnað
armenn sitja enn að ósoruð-
um völdum, að minnsta kosti
til haustsins, einir á öllum
Norðurlöndum? Og nú er eftir
að vita hvort flóttinn til hægri
berst hingað yfir sundið.
Þú lýsir yfir undrun þinni
vegna þeirrar ákvörðunar rit-
dómara dagblaðanna að verð-
launa Ástir samlyndra hjóna
með eftirlíkingu hross úr silfri.
Bók Hagalíns hef ég ekki les-
ið og get því ekki um hana
rætt. En ekkj hefði ég verið
lengi að velja milli Indriða og
Guðbergs. Ég álít Indriða bet-
ur að silfurhestinum kominn,
fyrir utan hvað hann er áreið
anlega miklu meiri hestamað-
ur en Guðbergur. Það breytir
engu um þá skoðun mina að
Þjófur í Paradís sé átakaminni
bók en Land og synir. Hún fel
ur ekki í sér neitt vanmat á
þjófinum, heldur sérstakt dá-
læti á Landi og sonum sem ég
tel einhverja beztu skáldsögu
á íslenzku í mörg ár.
Ég hygg það ekki fjarri lagi
hjá þér að nýjungagirni hafi
ráðið miklu um val ritdómar-
anna. Stökkbreytingar hafa
engar orðið í íslenzkri skáld-
sagnagerð í langan tima og
kannski hefur Tómas Jónsson
Metsölubók komið einhverjum
til að leiða hugann að Vef-
aranum mikla frá Kasmir.
Raunar er það grunur minn
að Tómas Jónsson eigf ósm'áan
þátt í að Guðbergur fékk silf-
urhestinn fyrir Ástir samlyndra
hjóna, enda stendur verðlauna
bókin að minni hyggju í
skugga Tómasar. En ekki er
það alls kostar réttmætt ef
satt er, að góð bók fyrra árs
valdi því að önnur bók síðara
árs hljóti svo tímabundin verð
laun sem silfurhestinn. En
Guðbergur er vissulega alls
góðs maklegur og áreiðanlega
mikils af honum að vænta þótt
síðustu tvær bækur hans hafi
kannski verið helzt til keim-
líkar.
Annars veizt þú sjálfsagt
bezt sjálfur hve val bóka til
verðlauna er miklum vandkvæð
um bundið. Þess er aldrei að
vænta að allir sætti sig við
lirslit slíkra mála, og raunar
ekkert við því að segja. Ég
fór ekki dult með það við þig
að ég óskaði þess að Snorri
Hjartarson hlyti bókmennta-
verðlaun norðurlandaráðs’
þessu sinni. Sú skoðun hefur
í engu breytzt síðan ég fékk
að vita deili á þeim bókum
er tjl greina komu. Þar með
er ekki sagt að ég vanme+i
Sundman og bók hans um loft
siglingu Andrées verkfræðings.
Ég hef miklar mætur á bók-
um Sundmans og verðlauna-
sagan er tvímælalítið bezta
verk hans til þessa, einkenni-
lega heillandi bók og að minnj
byggju vel til þess fallin að
öðlast vinsældir á íslandi. Bók
Snorra Hjartarsonar er á
hinn bóginn svo fágætt lista-
verk að hún stenzt fyllilega
samanburð við það bezta sem
nú er að gernst í norrænum
bókmenntum. Ég hef ekki trú
á að gæðamat hafi dæmt
Snorra úr leik. Hitt virðist
mér meira vafamál hvort
meirihlutj úthlutunarnefndar
innar hafi skilið ljóðlist hans.
Þetta veizt þú auðvitað betur
en ég þar sem þú átt sæti í
nefndinni. Ljóðin voru þýdd á
nýnorsku og ég efast ekki um
ið vinur okkar Ivar Orgland
hefur gert það með miklum á-
gætum. En þýðingar á ný-
norsku eru engin lausn á ein
rngrun íslenzkra bókmennta.
Nýnorska er svíum óskiljan-
leg og ég efast um að það mál
sé dönum og finnum auðveld-
ara viðfangs. Við slíkar aðstæð
ur er tæpast að vænti að sú
viðurkenning sem felst í bók
menntaverðlaunum norður-
landaráðs falli íslenzkum bók
menntum í skaut.
Auðvitað er ráðlegging
Halldórs Laxness rétt, að bezta
leiðin til úrlausnar sé að skrifa
betri bækur. En við það má
bæta að æskilegt sé að ein-
hver utan íslands hafi hug-
mynd um að þær góðu bækur
séu til. Ég er þeirrar skoðun-
ar að gera þurfi stórátak til
kynningar á íslenzkum sam-
tímabókmenntum á Norður-
löndum. Yfirleitt er íslands
sárasjaldan getið í blöðum eða
útvarpi, að minnsta kosti hér
í Svíþjóð og íslenzkra bók-
mennta enn sjaldnar. Þetta á
sér eðlilegar orsakir. Það er
ekki á allra færi að fylgjast
með tíðindum á íslandi, enda
ekki eins auðvelt viðureignar
eins og menn kannski halda.
En gaman væri að fá svör við
þeirri spurningu hvað íslenzku
sendiráðin á Norðurlöndum
gerðn til að koma á framfæri
fróðleik um ísland og íslenzk
menningarmál. Þar er eðlileg
ur vettvangur slíkrar fræðslu
starfsemi fyrir utanríkisþjón-
ustuna til að réttlæta á ein-
hvern hlátt tilveru sína.
Ég geri ráð fyrir að væntan
legar forsetakosningar séu að
verða forvitnilegt umræðuefni
manna á milli á íslandj unt
þessar mundir. Fróðlegt væri
að heyra frá þér um fram-
bjóðendur. Þó yæri knnnski
ennþá fróðlegra að fá að vita
hvort nokkrar umræður hafi
, *
orðið um forsetae'mbættið. Ég
er þeirrar skoðunar að leggja
eigi embættið niður í núver- .
andi mynd. Ég sé enga ástæðu
til þess fyrir okkur að standa
undir svo dýru embætti í svo
litlum tilgangi. Það væri varla
ofverk ráöherranna að gegna
störfum forseta um eins skeið
hver eins og svisslendingar ku
hafa það, eða skipta þessum
fáu verkum milli forseta sam
einaðs þings, forseta hæstarétt
ar og forsætisráðherra sem
fara með vald forsetaembættis
ins í fjarveru forsetans og
leggja þar með sérstakt em-
bætti þjóðhöfðingja algerlega
niður. Það felur hvort eð er
ekki mikið annað í sér en
broslegar eftirhreytur hins
prjálkennda konungsvalds mið
aldanna. Ég veit ekki hverjum
það ætti að standa nær en
jafnaðarmönnum að beita sér
fyrir afnámj slíks hégóma.
Að lokum vil ég taka undir
tillögu þína um vandað sýnis-
rit íslenzks skáldskapar. Slíká
bókaflokks er mi'kil þörf. Þér
ættu að vera hæg heimatök-
in, því ekki veit ég hvaða að-
ili ætti að standa að slíku verki
ef ekki'menntamálaráð. En mis
minnir mig að hin fræga þjóð
hátíðarnefnd hafi verið að
hampa svipaðri tillögu? En
hvað sem segja má um nauðsyn
þessa máls, þá langar mig að
slá botninn í bréfið með svin
aðri þrákelkni og Cato gamli
og leggja auk þess til að gefin
verði út mikil og vönduð bók-
menntasaga.
Beztu kveðjur, þinn
Njörður.
Jón Þorsteinsson
ALÞÝÐUFLOKKSFÉLAG REYKJAVÍKUR
HÁDEGISVERÐARFUNDUR
verður haldinn n.k. laugard'ag í Átthagasal Sögukl- 12,15.
FUNDAREFNI* ”Vefða byggíngarfframkvæmdir í Breiðholti of
kostnaðarsamar?"
Jón Þorsteinsson alþingismaður, formaður fram kvæmdanefndar byggingaráætlunarinnar talar.
Alþýðuflokksfólk er hvatt til þess að taka með sér gesti. Þátttaka tilkynnist skrifstofu Alþýðu-
flokksins fyrir hádegi á föstudag. STJÓRNIN.
7. febrúar 1968 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5