Alþýðublaðið - 27.03.1968, Blaðsíða 5

Reykjavík, 25. marz 1968.
I
Ágæti gautaborgari.
HRESSILEGA tekur þú til
orða í spjalli okkar um kosn-
ingalögin og stjórnmál almennt,
og ekki greinir okkur á í þeim
efnum nema um aukaatriði. Þú
harmar eins og ég, að kjósend-
um gefst hér ekki kostur þess
að velja milli fram'bjóðenda eft-
ir að þeim hefur verið raðað á
flokkslista. Það verður að leið-
rétta, ef tryggja á lýðræði og
jafnrétti. Hins vegar getur orð-
ið skoðanamunur um fram-
kvæmdina. Tillaga þín er í meg-
indráttum þessi: ,,Á framboðs-
lista ætti að raða mönnum sam-
kvæmt stafrófsröð. Atkvæði
kjósandans fellur vitaskuld
flokknum í hlut, en meira en
það. Kjósandinn fær einnig
ráðið röðinni með því að setja
sjálfur tölustafi framan við
nöfn frambjóðenda.” Mér dett-
ur í hug, að kosningin gæti orð-
ið auðveldari, ef tekinn væri
upp svipaður háttur og tíðkast
í Danmörku og Einnlandi, en
öllu máli skiptir, að leyfð verði
persónuleg kosning. Um þetta
fjalla ég lcannski skár síðar, og
svo berum við saman ráð okk-
ar að finna sameiginlega farsæla
niðurstöðu.
Furðulegt er, að stjórnmála-
menn skuli vilja breyta kjör-
dæmaskipuninni í ímynduðu eða
raunverulegu hagsmunaskyni
flokka sinna á líðandi stund í
stað þess að endurskoða kosn-
ingalögin eins og fyrir okkur
vakir. Afstöðu ungra jafnaðár-
manna veit ég ekki af tilefni
þéssara umræðna, en hún hef-
ur löngum frjálslynd verið. Ég
bind við þá miklar vonir og
treysti þeim bezt að fjalla um
lýðræðislegar hugmyndir af rök-
vísi og framsýni og gera þær
að veruleika. Æskan á' að láta
kosningalögin og kjördæmaskip-
unina mjög til sín taka, því að
hún erfir landið og stjórn þess.
Ég fellst á að miða kosningaald-
ur við átján ár, þó að ná megi
því takmarki í áföngum að mín-
'um dómi, en unga fólkið hlýtur
að ætla sér meiri hlut í íslenzk-
um stjórnmálum en þá réttar-
bót. Svo er og um kvenþjóðina.
Henni er engan veginn nóg að
mega kjósa. Hún þarf að verða
sér úti um fulltrúa á alþingi og
í sveitastjórnum. Það yrði sam-
félagi okkar og framtíð til heilla.
Athyglisverðar eru skoðanir
þínar um val ráðherra og ann-
arra stjórnmálaforingja. Norð-
menn láta ráðherra ekki fara
með atkvæðisrétt á þingi og
þykir gefast sæmilega. Mér er þó
sýnu meira kappsmál að að-
greina dómsvaldið og löggjaf-
arvaldið eins og gert hefur ver-
ið gagnvart hæstarétti. Dómar-
ar eiga ekki að sitja á alþingi.
Mér finnst Einari Ingimundar-
syni sómi að velja milli þing-
mennsku og sýslumannsembætt-
is. Og vafamál er, hvort leyfa
á þingsetu umboðsmönnum þess
valds í fjármálum, sem veldur
hvimleiðri sérstöðu um kjör-
líkur. Ég tel svipuðu máli gegna
um bankastjóra og hæstaréttar-
dómara í þjóðfélagi okkar. Slíkir
trúnaðarmenn eiga ekki að
keppa um fylgi og atkvæði í al-
mennum kosningum.
★
EKKI veit ég, hvorum okkar
gezt verr að herforingjastjórn-
inni á Grikklandi, en misheyrn
mun það, sem þú hefur frétt um
afstöðu fulltrúa íslands hjá Ev-
rópuráðinu til Grikklandsmáls-
ins. Hins vegar getur enginn
vonað eða krafizt, að íslending-
ar komi grísku herforingjaklík-
unni frá völdum. Samt má af-
staða okkar til einræðisins þar
eða annars staðar aldrei fara
milli mála. Þess vegna fagna ég
því, að flokksbræður okkar í
Svíþjóð og víðar á norðurlönd-
um leggja Andreas Papandre-
ou drengilegt lið í baráttu hans.
Ærinn er munurinn á þeirri
viðleitni eða stuðningi banda-
ríkjamanna við grísku herfor-
ingjakiíkuna. Hann ætla ég að
valdi miklu um andúð lýðræðis-
sinna á veslurlöndum í garð
Bandaríkjanna, svo og svívirð-
ing styrjaldarinnar í Víetnam.
Bandaríkjastjórn virðist hafa
að föstum ásetningi að veita of-
stækum og valdfíknum aftur-
haldsseggjum fulltingi og ger-
ist þess vegna sek um óhæf-
una í austurálfu.
Fagnaðarefni er, að Olof
Palme, menntamálaráðherra
svía, skuli veitast gegn styrjöld
bandaríkjamanna í Víetnam með'
orðum og athæfi. Ég kysi gjarna
að vita hann arftaka Tage Er-
lander, þegar foringjaskipti verða
í hópi sænskra jafnaðarmanna.
Hann reynist einarður og djarf-
ur á stórri stund, og þeir kost-
ir teljast ómetanlegir í fari
síjórnmálamanns. Mig grunar,
að um hann blási af tveim átt-
um í næstu kosningum, heitur
blær samherja og kuldi and-
stæðinga, en slíkur maður er
mér vel að skapi. Olof Palme
mun sannfærður um, að jafnað-
arstefnan eigi að vera þriðja
aflið í heimsstjórnmálunum
eins og Aneurin Bevan vildi,
meðan hann var og hét. Ætli
það yrði ekki sannkallaðri ör-
lagaþráður en símalínan milli
Moskvu og Washingíon? Mann-
kyninu er varla nóg, að boð ber-
ist milli stórveldanna á stundar
fresti daga og vikur, mánuði og
ár, þó að gott sé. Þriðja aflið
þarf að hafa vit fyrir þeim, ef
þau tryllast.
★
UNDANFARIÐ hefur verið
hart í ári á íslandi, sjávarafli
brugðizt, verðfall orðið á út-
flutningsafurðum, landbúnaður-
inn sætt áföllum, atvinna minnk-
að og fjárhagsvandi komið til
sögunnar. Þetta er mörgum ís-
lendingum áhyggjuefni að von-
um. Sumir ætla, að erlent fjár-
magn geti ráðið bót á erfið-
leikunum, en aðrir óttast, að
það reynist sjálfstæði okkar
hættulegt. Mér virðist, að hér
muni þörf samræmdar Stefnu
og nokkurs skipulags. Hvað á-
lítur þú um viðhorf og afstöðu
í þessum efnum? Ég hygg að
greina verði milli einkafram-
taks og opinbers rekstrar, þeg-
ar rætt er um erlent fjármagn
á íslandi. Hver myndi réynsla
grannþjóðanna á norðurlöndum
að þessu leyti og skoðaniy iðju-
hölda, stjórnmálamanná og
verkalýðshreyfingar? Og svo
langar mig að inna þig eftir á-
liti um þróun íslenzkra frpðslu-
mála. Skortir ekki enn á, að
skólanám íslendinga heima og
erlendis sé í nægum æskilegum
tengslum við atvinnuvegina og
þjóðarbúskapinn? Ég spyr svo
að nokkru tilefni. Við hljótum
nú á dögum að t.ileinka okkur
annan hugsunarhátt. og önnur
úrræði en á skútuöldinni.
★
GAMAN væri að frétta eitt-
hvað af sænskum bókmenntum.
Þær berast hingað því miður
seint og munu allt of lítið kunn-
ar. Sama gildir raunar um
flest sænsk málefni, þrátt fyrir
norræna samvinnu. Ekki mæli
ég henni gegn, en hún þarf að
eflast og þjóna raunhæfum til-
gangi. Námsmannaskiptin eru
helzta fagnaðarefnið í samskipt-
um íslendinga og svía. Árang-
ur þeirra verður gagnkvæmur
skilningur og persónuleg kynni.
Þá minnist ég daganna, sem við
áttum saman í Lundi fyrir
rösku ári. Berðu þeim heiðurs-
mönnum Staffan Björck, Gösta
Holm og Ivar Lindquist kveðju
og árnaðaróskir. Kær er mér
sú tilhugsun að eiga einhvern
tíma afturkvæmt í Lund og þá:
einkum á þeirri árstíð, þegar
hann getur kallazt bær hinna
rauðu blóma. Þá er Lundur ger-
semi Suður-Svíþjóðar eins og
skartgripur á armi eða liálsi fag-
urrar konu.
Svo bið ég að heilsa Beru og
Frey og fel þig guði þín-
um. — H e 1 g i.
Hafnarfjörður! -fe Hafnarfjörður!
5-kvölda spilakeppni Alþýðuflokksfélaganna
í Hafnarfirði, (síðasta keppniskvöld) hefst í
Alþýðuhúsinu fimmtudagskvöld 28. marz kl.
8,30 s.d.
ýý Félagsvist
■fe Kaffiveitingar
ýý Skemmtiatriðið
Veitt verða góð kvöldverðlaun,
fer fram afhending heildarverðlauna eftir 5-
kvöldakeppnina.
Hafnfirðingar! Munið vinsælu lin í
Alþýðuhúsinu Hafnarfirði.
Pantið aðgöngumiða í síma 50499.
SPILANEFNDIN.
QulBverðlaunalampi
POTJL HENNING8EN kominn.
mLátið rétta lýsingu auka á
þokka heimilisins.
Aðeins það bezta er nógu gott
fyrir yður.
Rafbúð Domus Medica — EgiEsgöfu 3.
- - •........... -
Auglýsingasíminn er 14906 Aiþýðublaðið
ALÞÝÐUBLAÐIÐ ‘5
27. marz 1968