Alþýðublaðið - 29.05.1968, Blaðsíða 8

|^urt Zier skólastjóri Mynd
lista og handíðaskólans
lætur nú af störfum eftir 17 ára
starf við skólann, en hann réðist
hingað til lands í upphafi að
ráði Luðvígs Guðmundssonar
stofnanda skólans og fyrsta
skólastjóra og tók þátt í undir
búningi að stofnun hans með
Lúðvíg. Tíu ár dvaldi Kurt Zier
hér á landi það sinn, en hvarf
aftur til Þýzkalands 1949. Hanni
kom öðru sinni hingað til lands
1961 og tók við stjórn skól-
ans 1965 þegar Lúðvíg Guð-
mundsson' lét af- störfum. í
ræðu sinni við uppsögn skólans
í vor, þegar hann greindi frá
ákvörðun sinni að láta nú af
skólastjói-ninni kvaðst Kurt Zier
/
hafa komið hingað flóttamaður
í fyrstu eins og allir sannir ís-
lendingar á sínum tíma. En í
seinna skiptið kom hann frjáls
maður af eigin vilja, — „því að
ég hafði fest ást á landi og þjóð
og þó einkum á æsku þessa
lands. Og mun svo verða með-
an ég lifi,” sagði hann.
— Ég kom fyrst hingað haust
ið 1939 þegar Lúðvíg Guðmunds
son var að undirbúa stofnun
Handíðaskólans, eins og hann
nefndist þá, sagði Kurt Zier í
sþjalli við Alþýðublaðið í til-
efni af þessum tímamótum. Skól
inn hófst þá um veturinn með
7 nemendum og var til húsa í
kjallarakompu inn við Hverfis
götu þar sem var svo lágt und-
ir loft að hæstu nemendurnir
gátu ekki staðið uppréttir inni.
Smíðadeild skólans tók fyrst til
starfa, en við henni hefur
Kennaraskólinn nú tekið, en
deildum var brátt fjölgað.
Kennsla hófst t.a.m. fljótlega í
myndlistardeild, og síðan bætt
ist við hver deild af annarri. í
fyrstu var mestur hluti af starf
semi skólans námskeið fyrir al-
menning, sem enn eru mjög
verulegur þáttur í starfi hans.
í vetur voru 300 nemendur í
skólanum, þar af 70 í föstum
dagdeildum skólans, en aðr-
ir á námskeiðum síðdegis og
á kvöldin. Lengi vel var skólinn
einkaskóli, en 1965 var reksturs
grundvelli hans breytt með
lagasetningu og er hann síðan
rekinn af ríki og bæ. Skólinn
veitir nemendum sínum nú
fjögurra ára nám, fyrst í
tveggja ára almennum forskóla
sem allir sækja, síðan - á
tveimur árum í ýmsum
sérdeildum myndlista, auk nám
skeiða hans fyrir almenning í
fjölmörgpm greinum myndlista
og listiðna. Deildum er verið
að fjölga smátt og smátt og í
haust er í ráði að gefa efnileg
um nemendum kost á nokkru
framhaldsnámi við skólann.
Hann stefnir hægt og hægt í
átt til þess að verða almennur
lista-háskóli.
j^lutverk skóla eins og
Myndlista- og handíðaskól-
ans er ekki, og á ekki að vera,
að uppfóstra „snillinga”, sagði
Kurt Zier. Sumir nemendur
verða fyrir vonbrigðum að fá
ekki strax að fara að mála olíu-
málverk þegar þeir koma í
skólann. En viðleitni okkar er
að veita nemendunum breið-
an grundvöll að listmenntun
þeirra, innræta þeim það sem
ég hef kallað málfræði list-
arinnar fremur en leggja rækt
við „listaverk” einstakra nem-
enda. Ég er-sannfærður um að
skáld verður að læra til hlítar
málfræði tungu sinnar áður en
hann tekur að yrkja. Hann verð
ur að læra málfræði og setninga
fræði, öll lögmál móðurmálsins
eins og hver annar maður, -
nei, betur og samvizkusamlegar
en aðrir menn því að hann verð
ur að hafa til að bera dýpri
skilning málsins, næmari form
kennd og viðkvæmari skynjun
á fegurð þess en aðrir menn.
Allri listmenntun er. þannig far
ið. Die Kunst ist lange bildend
ehe sie schön ist, sagði Goethe;
listin er alltaf menntandi þó
hún leiði ekki um sinn til fag-
urfræðilegs árangurs. Og við
leitni okkar í þessum skóla er
sem sagt að hugsa um trausta
undirbúningsmenntun frekar en
leggja rækt við snemmþroskuð
verk einstaklinga.
— Að minni hyggju hefur
það sannazt á auglýsingadeild
skólans, en verk hennar eru nú
til sýnis almenningi í skólan-
um, að rétt er stefnt. Hún var
stofnuð fyrir fimm árum. og
þar hefur verið unnið mjög vel
undir leiðsögn þeirra Gísla B.
Björnssonar og Torfa Jónsson-
ar. í vetur tók deildin þátt í
alþjóðlegri keppni sem Evrópu
ráðið efndi til í gerð auglýsinga
spjalds um vatnsverndun, og
þóltu okkur það heldur en ekki
gleðifréttir þegar dómnefndin í
Strassborg veitti íslenzku verk
unum loflega umsögn, „honour-
able mention" eins og það er
nefnt, og einum nemandanum,
Ólafi Óskarssyni, verðlaunapen
ing fyrir bezta íslenzka verkið.
Viðurkenning slíkra aðilja er
mikilsverð í sjálfu sér. En mest
er um það vert að þessi frami
sannar að verk okkar eru fram
bærileg annarstaðar en hér
heima, að þau ná máli á alþjóð
legan kvarða. Á sama hátt er
vitaskuld únnið í öðrum deild
um skólans þó ekki hafi rignt
yfir þær gullpeningum. En nem
endur héðan eiga orðið greiðani
aðgang að ýmsum skólum er-
lendis til framhaldsnáms og
ýmsir þeirra hafa hlotið ýmis-
konar viðurkenningu erlendis.
Allt þetta sannar okkur að við
séum á réttri leið hér í skólan
um. Og nóg eru viðfangsefnin
framundan. Nýjum deildum smá
fjölgar í skóianupi eftir því
sem nýir menn bætast í hópinn
og færa út verksvið hans.
Þetta tekur að vísu tíma því
að það þarf heimamenn til að
byggja upp skóla sem þennan.
Nú er t.a.m. verið að efla grafík-
kennslu í skólanum eftir að
hingað kom nýr kennari, Einar
Hákonarson, sem einmitt lagði
sérstaka áherzlu á grafík, eða
rítlist eins og hún hefur verið
nefnd hér, í listnámi sínu í
Gautaborg. Einar má segja að
sé uppvaxinn hér í skólanum,
'einn bezti nemandi hans áður
en hann fór til framhaldsnáms,
og nú þegar hann kemur heim
nýtast skólanum kraftar hans
og menntr/n. Og á sama hátt
hafa áður og munu aðrir nýir
menn, með þekkingu og mennt
un sem ekki hefur áður verið
til í landinu, bætast í hópinn á
næstu árum og starfsvið skólans
víkka að því skapi.
til inngöngu , í sambærilega
skóla. Að loknu fjögurra ára
námi er þroski nemandans að
verða slíkur að hann megi kall-
ast stúdent í fyllstu merkingu
þess orðs, þá er kominn sá tími
þegar von er mestu uppskerunn
ar, þegar gáfur nemandans ná
að þroskast til fulls. Mér virðist
óhæft að rjúfa námið einmitt
á þessu skeiði. Því er í ráði að
framlengja námið, um eitt ár í
fyrstu, með því að gefa efnileg
um nemendum sem stundað hafa
nám sitt af kostgæfni tækifæri
til framhaldsnáms í viðurkenn-
ingarskyni og bjóða þeim um
leið fleiri og aðlaðandi mörgu-
leika, til starf? í nýjum grein.
um lista. Verkefnin eru næg og
ótæmandi.
Kurt Zier.
jfý þeim tæpu þrjátíu árum
sem Myndlista og handíða
skólinn hfefur nú starfað hafa
var þó til í landslags- og þjóð-
lífsmyndum? Hefur nokkur sam
bærileg innlend „hefð“ önnur
komið til síðan? Og svo mætti
lengi spyrja.
— Ég held að hér á landi sé
almennari myndlistaráhu'gi en
annarstaðar, sagði Kurt Zier,
að i
ur í
eigi
þetts
cola-
ingu.
hér
hér
ÓLAFUR JÓNSSON RÆÐIR V
ZIER, SKÓLASTJÓRA MYNDI
OG HANDÍÐASKÓLANS
— Hér í skólanum tökum við
á móti 16 ára gömlum ungling
um úr gagnfræðaskólum, en víða
erlendis er krafizt stúdentsprófs
eða sveinsprófs í einhverri iðn
langflestir myndlistarmenn okk
ar af yngri kynslóðunum átt
einhverja viðdvöl í skólanum,
margir byrjað listmenntun sína
þar og sumir hverjir horfið aft
ur til skólans til starfs og
kennslu að annarri skólagöngu
lokinni. Maður í stöðu Kurt
Ziers, lengi einn aðalkennari,
síðan skólastjóri þessa fjöl-
breytta hóps, og einnig hefur
hann fengizt töluvert við mynd
iistargagnrýni, hlýtur að hafa
mikla þekkingu og fastmótaðar
skoðanir á þróun myndlistarinn
ar hér á iandi allan þennan tíma.
Hvernig er háttað afstöðu ís-
lenzkra myndlistarmanna til er-
lendrar tízku í myndlist? Rofn
aði ekki skyndilega við tilkomu
innlendrar abstraktstefnu í
myndlist ejftir stríðið, sá vísir
innlendrar myndlistarhefðar sem
og miklu meiri áhugi á verkum
og þroska einstakra listamanna.
Og mín reynsla er sú að ís-
lenzk æska sé sérlega listhneigð,
betur fallin til myndlista en
æskufólk almennt hjá öðrum
þjóðum, gáfaðri á þessum til-
tekna sviði mætti kannski segja.
Mesta vandamálið hér á iandi
finnst mér vera að samræma
þetta góða gáfnafar nauðsynlegri
ögun handar og huga- einkum
þar sem við lifum tíma begar
allt er á reiki, einkum á sviði
lista, listræn hefð og arfur kyn
slóðanna lítils metin af mörgum.
Vel gefnir menn verða að leggja
hart að sér eigi þeir að ná
árangri í listum, en óneitanlega
er ýmislegt í tímafarinu sem
leggst gegn slíkri viðleitni og
ginnir unga menn aflei/is í von
um stundarframa. Mér virðist
vegu
slíka
að i
men;
vald
þess
að h
an
lausi
tízka
þess.
viðb:
við
ríski
um.
hver
lista.
ford;
rötui
endr.
að g
af
raun