Dagur - 19.09.1951, Blaðsíða 1

12 SÍÐUR
Forustugreinin:
Samvinnuhreyfingin og
stjórnmálaflokkarnir.
Dagur
Sjöunda síðan:
Fréttir frá Danmörku.
Athyglisverð grein um
horfurnar í Kóreu.
XXXIV. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 19. september 1951
37. tbl.
m&W:
l
Keppzt við heyþurrkun
Brezkir togarar eiga enn é njóía réttinda umfram
Alþjóðaþing Samvinnu-
manna í Kaupmanna-
liöfn
Islendinga í íslenzkri landhelgi
r
Oviðunandi aðstaða sköpuð með tilkynningu
ríkisstjórnarinnar í síðastliðinni viku
í gær var sæmilegur þurrkur hér eftir langvarandi rigningatíð. Var
hvarvetna keppst við heyþurrkunina. — Myndin er frá heyvinnu
hér nyrðra síðastliðið sumar. — Ljósmynd frá ECA.
Mikil hey enn úti víða í héraðinu
Óþurrkarnir hafa staðið í mánuð
í gær var ágætt veður hér um
slóðir, sunnan andvari og sól-
skin og sæmilegur þurrkur.
Vcrði framhald á þessari veðráttu
í nokkra daga, mtm mjög breytast
unt til batnaðar það ástand, sem
skapazt helir í sveitum í óþurrkum
og rosatíð undanfarinna vikna. O-
Jturrkarnir höíðu staðið uppihalds-
lítið í mánuð og cru hey bænda, er
i'iti voru eða slegin voru á þessu
tímabili, illa farin og hrákin. Marg-
ir bændur sáu sér ekki fært að slá
útengi eða alla há vegna tíðarfars-
•ins.
Olafur Jónsson héraðsráðunautur
safði blaðinu í viðtali í gær, að
Síðastl. laugardag ræddu þrír
danskir læknar, sem starfað hafa
í Kóreu, um ásakanir þær, sem
kommúnistablöð hafa birt um
hryðjuverk í Kóreu, á umræðu-
fundi í Kaupmannahöfn.
Er greint frá fundi þessum í
Berl. Tidende sl. sunnudag. —
Blaðið hefur þessi ummæli eftir
einum læknanna, prófessor
Busch:
„Enda þótt við læknar sjáum
hclzt diinmusíu hliðar stríðs-
ins, get cg ekki annað en verið
stoltur af því, bvernig her-
menn S. Þ. koma fram í K Vveu.
Stríð er í eð i sínu hræðilegt,
en hin húmanistiska afsíaSa
mikil hey væru enn úti víðs vegar
um héraðið og væri sumt illa farið,
liins vegar væri langt frá því að
nokkurt neyðarástand hefði skapazt.
Margir hæntlur hefðu þegar náð
miklum heyjum ýmist ágætlega eða
sæmilega verkuðum. Ef nokkurra
daga þurrkur héldist, þá mundi á-
standið stórbreytast til batnaðar.
Miklar landþurrkunarfram-
kvæmdir.
Ólafur sagði, að mjög mikið hcfði
verið unnið að landþurrkim í hcr-
aðinu í sumar með skurðgriifum,
og liefði það verk yfirleitt gengið
hefur aldrei svikið þá menn,
sem af illri nauðsyn þurfa að
berjast í Kóreu.“
Annar læknir segir, samkv.
frásögn blaðsins:
„Eg trúi því ekki, að skipu-
lögð grimmdarverk hafi verið
framin í Kóreu af hermönnum
S. Þ. Þcir hugsa og breyta eins
og viö sjálfir mumlum liafa
gert.“
Þessi frásögn danskra lækna er
til að andmæla söguburði komm-
únistablaða víða um lönd, en í
seinni tíð hefur áróðui’ af ]>essu
tegi verið fyrirferðarmikill í
kommúnistapressunni.
Alþjóðaþing samvinnumanna
verðnr að ])essu sinni haldið í Odd-
fellmvhöllinni í Kaupmannahöfn
dagana 24.-27. þ. m. Þingið sækja
fuiltrúar frá samvinnusamböndum
; 20 þjóða. A dagskrá eru ýmis mál,
er líklegt er að valdi deilum milli
fulltrúa austan og vestan járntjalds.
Var deilt hart á síðasta alþjóðaþingi
í Ziirich fyrir tveimur árum.
Rússneski veiðiflotinn
gerist ágengur við
strendur landsins
Stórþjóðinni, sem sjálf lrefur
tekið sér 12 milna landhelgi við
strendur sínar og ver hana með
vopnum, gengur erfiðlega að
virða 3ja milnn landhelgi hins ís-
lenzka kotrikis.
í vikunni var rússneskt móður-
skip tekið í landhelgi í Herdísarvík,
þar sem ])að var að athafna sig í
landvari og tók sér þar með marg-
faldan rétt á við þann, sem Rússar
leyfa íiskiskipum nágrannaþjóða
sinna. 1 Annað rússneskt skip var
tekið í landhelgi í fyrri viku undan
Suðurlandi. Yfirleitt gerist rússneski
veiðiflotinn ágengur liér við land.
Hefir hann sútt um — og fengið — j
leyfi til þess að gerá við sjótjón í
íslenzkri landhelgi. Slík leyfi eru
yfirleitt ekki veitt erlendúm veiði-
skipum, heldur er þeim vísað til
íslenzkra hafna og þeirrar aðstiiðu,
sem þar er að fá til viðgerða. En
slíkt kostar auðvitað fé, og þá pen-
inga vilja Rússar ekki greiða ís-
lenzkum aðilum. Eigi er vitað, hvers
vegna dómsmálaráðuneytið gerði þá
undantekningu, að leyfa rússnesk-
um skipum að annast viðgerðir í
landhelgi.
ísland greiðir 0,04% af
reksturskostnaði SÞ
Fjárhagsáætlun Sameinuðu
þjóðanna fyrir 1952 er nú í smíð-
um og eru útgjöldin áætluð
47.798.000 dollarar.
Upphæðinni er skipt niður á
þátttökuríkin eftir stærð, getu,
þjóðartekjum o. s. frv. Stærstur er
hlutur Bandaríkjanna, 38.92%,
Bretland er næst með 11.37%. Með
tilliti til þess, að Rússar liafa til-
kynnt auknar þjóðartekjur, var
hlutur þeirra hækkaður úr 0.34% í
6.98%. I þessu sambandi má benda
á, að Rússar hafa ekki lagt grænan
eyri til Barnahjálpar S. þ., ekkert til
flótlamanna í Etrópu, I’alestínu
eða Köreú, ekkert til alþjóða-heil-
brigðismálastofnimaVinnar og ekk-
ert til Alþjóðahankans.
Minnsta lramlag til rcksturs S. þ.
kemur frá Haiti, Honduras og ls-
landi, 0.04% frá liverju landi.
Þrír danskir læknar frá Kóreu:
Her Semeinuðu þjóðaniia hefir
ekki framið herindarverk
í sl. viku gaf ríkisstjórnin út tilkynningu, þar sem greint er frá
því, að hún hafi ákveðið að senda tvo áheymarfulltrúa til Haag, til
þess að vera viðstadda málflutninginn fyrir alþjóðadómstólnum í
landhelgisdeilu Breta og Norðmanna, en sá málflutningur mun fara
frarn seint í þessum mánuöi. Fulltrúar íslands verða þeir Gizur
Bergsteinsson hæstaréttardómari og Hans G. Andersen þjóðréttarfr.
En tilkynningu ríkisstjórnar-
innar var ekki þar með lokið.
Því var bætt við,
að með því að úrslit Iandhelg-
isdeilu Norðmanna og Breta
hlyti að hafa þýðingu fyrir
framkvæmd landhelgismál-
anna hér, sé talið rétt að láta
reglugerðina um friðun fiski-
iniða fyrir Norðurlandi EKKI
ná «il flciri aðila en liún þegar
nær til.
Óhætt er að fullyrða, að þess-
ar upplýsingar hafi komið flest-
um hér um slóðir á óvart, því að
þarna er verið að tilkynna, að
Bretar skuli enn um sinn njóta
forréttinda í íslenzkri landhelgi,
jafnvel umfram íslendinga sjálfa,
enda þótt landhelgissamningur
Dana og Breta frá 1901 falli úr
gildi 3. okt. æstk.
Brezkir togaraeigendur hefjast
handa.
Eins og oftsinnis hefur verið
rætt hér í blaðinu hefur það ver-
ið eitt helzta umræðu- og áhuga-
mál brezkra togaraeigenda nú
um sinn, að koma í veg fyrir út-
víkkun íslenzkrar landhelgi. —
Hafa þeir hrundið af stað blaða-
skrifum um málið — oftast ein-
hliða og ósanngjörnum — fengið
samþykkt mótmæli og loks sent
fulltrúa á fund brezka fiskimála-
réðherrans og auk jiess hafa þeir
látið hreyfa málinu í þinginu. —
Einn þingmaður birti í sumar út-
reikninga um það, hvað hin nýja
landhelgi fyrir Norðurlandi
mundi kosta brezkan útveg í
minnkandi fiskmagni og tölur um
launatap fiskimanna! Urðu þess-
ar tölur að stórfyrirsögnum í
fiskveiðablöðum, en þar var eng-
in tilraun gerð til þess að útskýra
viðhorf íslendinga né heldur
minnkandi fiskigegnd á grunn-
miðum landsitts, né heldur hefur
í þessum málgögnum verið
minnst á þá staðreynd, að eng-
um fiskimönnum liér við land
hefur um áratugi gengið erfið-
legar að virða 3ja mílna land-
helgina, sem Danir sömdu um
við Breta, en einmiít brezkum
togaraskipstjórum.
Toir. Williams gefur yfirlýsingu.
Allur þessi bægslagangur
brezkra togaraeigenda varð til
þess, að fiskimálaráðherrann,
Tom Williams lýsti því yfir, að
brezka stjórnin hefði farið þess á
leit við íslenzku stjórnina, að hún
frestaði framkvæmd landhelgis-
reglugerðarinnar fyrir Norður-
landi unz dómur félli í landhelg-
isdeilu Norðmanna og Breta. Nú
tilkynnir íslenzka ríkisstjórnin,
að hún hafi orðið við þessari ósk.
Brezkir togaraeigendur hafa feng
ið sitt mál fram í bráðina a. m. k.
En með þessum undanslætti
er sköpuð algerlega óviðun-
andi aðstaða á fiskimiðunum
fyrir Norðurlandi, með því að
íslenzk yfirvöld samþykkja að
framlengja um óákveðinn tíma
forréttindi útlendinga umfram
íslendinga sjálfa.
Oviðunandi aðstaða framlengd.
Þegar reglugerðin um stækkun
landhelginnar fyrir Norðurlandi
kom til framkvæmda í fyrra, bar
(Framhald á 12. síðu).
Landsfondur félags-
málafulltrúa kaup-
féla^anna
O
Hinn 10. og 11. sept. síöastl. var
haldinn landsfundur félagsmálafull-
trúa kaupfélaganna. Unniö liefur
veriö að því undanfarið, fyrir for-
göngu fræðslu- og félagsmáladeildar
S. í. S. að skipa fclagsmálafulltrúa
við livert kaupfélag í landinu.
Fundurinn var haldinn í hinu
nýja félagsheimili samvinnumanna,
Bilröst í Borgarfirði, og söttu liann
27 fulltrúar frá jafn mörgum kaup-
félögum og 3 fulltrúar frá S. J. S.
A fundinuni voru þessar fram-
sögúræður fluttar: Baldvin Þ. Krist-
jánson, forstöðumaður fræðsludeild-
ar S. í. S. um félagsmálastarfsemi
samvinnufélaganna, um árásarefni
andstæðinga samvinnuhreyfingar-
innar og hlutverk íélagsmálafull-
trúanna, Anna S. Snorradöttir, full-
trúi K. E. A., um konurnar og satn-
vinnuhreyfinguna, Eiríkur Pálsson,
lulltrúi Kauplélags Halnfirðinga,
um æskufölkið og samvinnusanitök-
in, Benedikt Gröndal, ritstjóri Sam-
vinmnmar, uin tímarit samvinnu-
manna, og Þórir Eriðgeirsson, full-
iriii Kaupfélágs Þingeyinga, um arf-
leifð samvinntihreyfingarinnar.
í lok fundarins l’luttu þeir Bald-
viu Þ. Kristjánsson og Guðmundur
V. Hjálmarsson, aðalbókari S. I.'S.,
erindi um ræðumennsku.