Dagur - 17.12.1955, Qupperneq 5

JÓLABLAÐ D AGS
5
snýi' þegar frá. Byrinn grípur seglin
og bilið milli báts og skips lengist
óðfluga. Skipið stefnir í norðaust-
ur, en bátsmenn horfa fengi á eftir
því án þess að aðhafast nokkuð.
Loks eru settar út árar og reist upp
siglutré. Bátnum er snúið til suð-
vesturs.
Segiskipið náði fram til Englands
síðsumars, og forráðamennirnir
'þar um liorð til gálgans áður en
margir mánuðir voru liðuir. Þeir
voru dæmdir fyrir uþpreist gegn
skipstjóranum og fyrir það glæp-
samlega athæfi að skilja hann eftir
við 7. mann í léttabáti og við lítinn
kost, úti á lítt kunnu og svalviðra-
sömu innhafi, við hrjóstruga strönd
nær ókannaðs lands. — En til skip-
stjóra og manna hans spurðist
aldrei síðan, svo að vitað sé með
vissu. — Margir leiðangrar voru
gerðir út honum til bj'argar, en
þeir urðu' í reynd merkar land-
könnunatferðir, en ekki björgunar-
leiðangrar. Þannig bar það að, að
einn merkasti landkönnuður o<>
* >
fullhugi 17. aldar, Henry Hudson,
týndist á flóa þeim, er nú ber nafn
hans. Hann lvafði lagt upp frá Eng-
landi á skipinu Discovery vorið
1610. Cabot hafði sannað löngu
fyrr, að með Jvví að sigla nógu langt
norður með Atlantshafsströnd Am-
eríku, mátti um síðir snúa stefnu
til vesturs, í gegnum sund og síðar
inn á stórt haf. Kannske var þar
leiðin til Kín'a. Hudson sigldi inn
á flóann um mitt surnar 1610, og
fylgdi síðan strönd lians nógu lengi
til þess að sannfærast um að þarna
var ekki leiðin til Kína. Hann og
menn lians urðu að hafa vetursetu
við sunnanverðan. fló'ann. Það hef-
ur verið meiri þrautatíð, eu hægt er
með hægu móti að ímynda sér í
dag. Leiðangur hans var ekki bú-
inn undir heimskautavetur, enda
<eru lönd þessi ekki svo norðarlega
á hnettinum, að slíks megi vænta
að óreyndu. En reynslan kenndi
annað. ískaldir norðanvindar næða
um þessar slóðir vetrarlangt;
ströndin er víðast hvar viðsjál
freðmýri; ár og vötn hverfa undir
ís. Með komu skammdegis leggst
landið í dvala. Þeir Hudson
skrimtu af veturinn, en er vora tók,
hóf hann könnun sína á ný. En
skipsmenn hans sumir hverjir vildu
ekki eiga á hættu anrian vetur á
svo ömurlegum stað og því fór sem
fór.
Þegar frá leið leitinni að Henry
Hudson, og glötuð var vonin um
að finna hann, eða komast Jressa
leið til ævintýralanda austurheims,
lögðust af ferðir til HuJdbonfÍóa-
stranda, enda var þar engin byggð
hvítra manna. Leið svo hálf öld, að
Jtessi lönd — og auðæfin, er þau
varðveittu — biðu 'síns vitjunar-
tíma.
Furðulegur ævintýramaður kemur
til sögunnar.
Þá kemur til þessarar sögu furðu-
legur ævintýramaður af frönskum
ættum, erheitir Pjerre F.sprit Rabi-
son. Saga Norður-Ameríku geymir
nöfn margra furðulegra manna, en
kannske fá, er standast samjöfnuð
við R'abison. — Hann hafði sótt
norður til veiðilanda Indíána frá
byggðum Frakka við Lawrence-
fljót. Kvnnst þeim og ekki staðið
þeim að baki í veiðikænsku og
grimmd. Mouhauh-Indíánar hand-
tóku hann og ætluðu að festa á
pyntingarstaur, en honum var
bjargað af Indínastúlku. F.ftir
jretta lét Rabison sér ekki fyrir
brjósti brenna að lesta andstæðinga
sína upp á pyntingarstaura, né taka
þátt í villimannlegum fagn'aði Indí-
ána Jiessara, en um þetta allt er til
greinargerð hans sjálfs, svo að
óþarft er að rengja. En dagbók
hans er sögð tak'a fram öllum
skáldskap í lýsingum á grimmdar-
æði og frumstæðri villimennsku.
Um jDessar inundir voru lönd
þau, er lágu norðan veiðilanda
Frakka, ókönnuð að kalla, og Jrví
ókunriugt um suðurhluta Hudson-
flóa, eða innhaf þess í innhafi, er
nú heitir James-flói. <En Rabison
rambaði á Jressar slóðir í veiðileið-
angri tneð Indíánum. Þeir komu
að sunnan, um skógarlönd, yfir
vötn og ái', og náðu allt í einu fram
til stiandar við liaf. Þar sagðist
Rabison síðar hafa fundið ktftarúst-
ir hvítra manna og aðrar leifar, og
hefur verið getið til, að þar hafi
Henry Hudson og menn hans eitt
sinn leitað hælis, er Jreir sneru aftur
til lands eftir uppreistina.
Rabison var ekki svo blár, að
hunn skildi ekki þýðingu þeirrar
uppgötvun'ar, að hægt væri að kom-
ast sjóleiðina í námunda við hiri
miklu veiði- og loðskinnalönd
norðan Lavvrencefl jóts. Flutningar
yfir viðsjál óbyggðalönd höfðu til
Jjessa verið einn mesti Jnándur í
götu loðskinna-kaupmanna í Mont-
real. Þá sýndist augljóst, að sækja
mætti fenginn á skipum til Hud-
son-flóa og sigla rakleitt til Mont-
real eða jafnvel til Evrópu!
Bretar hlustuðu á Rabison.
Rabison brauzt þegar til baka og
til byggða Frakka og sagði.frá upp-
götvun sinni. En saga hans festi
ekki rætur; maðurinn sjálfur bauð
tortryggninni heim. En liann lét
sig ekki, var sannfærður um, að
hann lrefði rambað á auð og völd,
ef rétt væri á haldið. Hann hélt til
Frakkkmds. En frönsk stjórnarvöld
trúðu betur virðulegum kaup-
mönnum og embættismönnum í
Montreal, en rustalegum ævintýra-
manni, sem engin hegðunarvottorð
hafði upp á vasann. Þannig vildi
Jrað til, að Frakkar misstu af gullnu
tækifæri, en það urðu keppinautar
Jreirra, Bretar, sem hrepptu það. —
Rabison hélt vonsvikinn til Bret-
lands, og til komu hans j^angað
með sögu sína má rekja uppliaf