Dagur - 17.12.1982, Page 27

GLA.IY1UK
Þórhallur bóndi á l’órhallsstoðum í
Forsaludal hefur í þingför einni
rekist á þrælinn Glám og ráðið
hann til sín sauðamann. Kemur
hann að veturnóttum og ferst vel
tjárgeymslan, en er þó öllum
hvimleiður.
Nú leið svo þar til cr kemur að-
fangadagur jóla; þá stöð Glámur
snemma upp og kallar til matar
síns.
Húsfreyjan svarar: „Ekki er það
liáttur kristinna manna að matast
þennan dag, því að á morgun er
jóladagur liinn fyrsti." segir hún,
„og er því fy rst skylt að fasta í dag. “
Hann svarar: „Marga hindur-
vitni hafið þér, þá er ég sé til einskis
koma. Vcit égeigi, að mönnumfari
nú bctur að heldur en þá, er menn
fóru ekki mcð slíkt. Þótti mér þá
betri siður, er menn voru heiðnir
kallaðir, og vil ég mat minn, en
engarrefjar.“
Húsl'reyjan mælti: „Víst vcit ég,
að þér mun illa farast í dag, ef þú
tekur þetta illbrigði til.“
Glámur bað hana taka matinn í
stað, - kvað henni annaö skyldu
vera verra. Hún þorði eigi annað
en að gera sem hann vildi. Og er
hann var mettur, gekk hann út og
var heldur gustillur. Veðri var svo
farið, að myrkt var um að litast, og
flögraði úr drífa, og gnýmikið, og
versnaði mjög sem á leið daginn.
Heyrðu menn til sauðamanns önd-
verðan daginn, en miður cr á lcið.
Tók þá að fjúka, og gerði á hríð um
kveldið. Komu menn til tíða og leið
svo fram að dagsetri.
Eigi kom Glámur heim.
Var þá um talað, hvort hans
skyldi eigi leita, en fyrir því, að
hríð var á og niðamyrkur, þá varð
ekki af leitinni. Kom hann eigi
heim jólanóttina, - biðu menn svo
fram um tíðir. Að ærnum degi fóru
menn í leitina og fundu féð víða í
fönnum, lamið af ofviðri eða
hlaupiö á fjöll upp. Því næst komu
þeir á traðk mikinn ofarlega í
dalnum: þótti þeim því líkt sem þar
hefði glfmt verið heldur sterklega,
því að grjótið var víða upp leyst og
svo jörðin. Þeir hugðu að vandlega
og sáu, hvar Glámur lá skammt á
brott frá þeim. Hann var dauður og
blár sem hel, en digur sem naut.
Þeim bauð af honum óþekkt mikla,
og hraus þeim mjög hugur við
honum. En þó leituðu þeir við að
færa hann til kirkju og gátu ekki
komið honum nema á einn gils-
þröm þar skammt ofan frá sér og
fóru heim við svo búið og sögðu
bónda þennan atburð.
Hann spurði, hvað Glámi mundi
hafa að bana orðið. Þeir kváðust
rakið hafa spor svo stór, sem ker-
aldsbotni væri niður skellt þaðan
frá, sem traðkurinn var, og upp
undir björg þau, cr þar voru ofar-
iega í dalnum, og fylgdu þar með
blóðdrefjar miklar. Það drógu
menn saman, að sú meinvættur, er
áður hafði þar verið, mundi hafa
deytt Glám,en hann muni fengið
hafa henni nokkurn áverka, hann
er tekið hafi til fulls, því að við þá
meinvætti hefur aldrei vart orðið
síðan.
Annan jóladag var enn til farið
að færa Glám til kirkju: voru eykir
fyrir beittir og gátu þeir hvergi fært
hann, þegar sléttlendið var og^eigi
var forbrekkis að fara; gengu n ú frá
við svo búið.
Hinn þriðja dag fór prestur með
þeim, og leituðu allan daginn, og
fannst Glámur eigi. Eigi vildi prest-
ur oftar til fara, en sauðamaður
fannst, þegar prestur vareigi í ferð.
Létu þeir þá fyrir vinnast að færa
hann til kirkju, og dysjuðu hann
þar, sem var hann kominn.
Litlu síðar urðu menn varir við
það, að Glámur lá eigi kyrr. Varð
mönnum að því mikið mein, svo að
margir féllu í óvit, ef sáu hann, en
sumir héldu eigi vitinu. Þegar eftir
jólin þóttust menn sjá hann heima
þar á bænum. Urðu menn ákaflega
hræddir, - stukku þá margir menn í
brott. Því næst tók Glámur að rfða
húsum á nætur, svo að lá við
brotum; gekk hann þá nálega næt-
ur og daga. Varla þorðu menn að
fara upp í dalinn, þó að ættu nóg er-
indi. Þótti mönnum þar í héraðinu
ntikið mein að þessu.
Grettis saga.
Hátíð er til heilla best
Ólafur konungur Tryggvason hefur boðið siðaskipti í Noregi
og lagt farbann lyrir skip þeirra ísiendinga, er eigi vildu taka
kristni. Meðal þeirra er Hallfreður vandræðaskáld. Síðar
bætast í hópinn þeir Laxdælir: Kjartan Ólafsson frá Hjarð-
arholti og Bolli Þorleifsson, föstbróðir hans.
Konungur lætur margt nytsamt vinna þann vetur; lætur
hann kirkju gera og auka mjög kauþstaðinn; sú kirkja var
ger að jólum. Þá mælti Kjartan, að þeir myndu ganga svo
nær kirkju, að þeir mættu sjá atferði siðar þess, er kristnir
menn höfðu; tóku margir undir og sögðu þar vera mundu
mikla skemmtan. Gengur Kjartan nú með sína sveit og
Bolli; þar er og Hallfreður í för og margt manna af íslending-
um. Konungur talaði trú fyrir mönnum, bæði langt erindi og
snjallt, og gerðu kristnir menn góðan róm að hans máli.
En er þeir Kjartan voru gengnir í herbergi sín, tekst um-
ræða miki!, hvernig þeim hafi á litist konunginn nú, er kristn-
ir menn kalla næst hinni mestu hátíð, - „því að konungur
sagði, svo að vér máttum heyra, að sá höfðingi hafi í nótt
borinn verið, er vér skulum nú á trúa, ef gerum eftir því, sem
konungur býður oss.“
Kjartan segir: „Svo leist mér vel á konung hið fyrsta sinn,
er ég sá hann, að ég fékk það þegar skilið, að hann var hinn
mesti ágætismaður, og það hefur haldist jafnan sfðan, er ég
hef hann á mannfundum séð. En miklu best leist mér þó í
dag á hann, og öll ætla ég oss þar við liggja vor málskipti, að
vér trúum þann vera sannan guð, sem konungur býður, og
fyrir engan mun má konungi nú tíðara til vera, að ég taki við
trúnni, en mér er að láta skfrast, og það eina dvelur, er ég
geng nú eigi þegar á konungs fund, erframorðið erdags, því
að nú mun konungur yfir boröum vera, en sá dagur mun
dveljast, er vér sveitungar látum allir skírast.“
Bolli tók vel undir þetta og bað Kjartan einn ráða þeirra
máli. Viðræðu þeirra Kjartans hafði konungur fyrri spurt en
borðin væru í brottu, því að hann átti trúnað í hvers þeirra
herbergi hinna heiðnu manna.
Konungurinn verður allglaður við þetta og mælti: „Sann-
að hefur Kjartan orðskviðinn, að hátíðir eru til heilla
bestar.'1
Og þcgar um morguninn snemma, er konungur gekk til
kirkju, mætti Kjartan honum á strætinu með mikilli sveit
manna. Kjartan kvaddi konung með mikilli blíðu og kvaðst
eiga skyld erindi við hann.
Konungur tók vel kveðju hans og kvaðst hafa spurt af hið
Ijósasta um hans erindi, - „og mun þér þetta mál auð-sótt.“
Kjartan bað þá ekki dvaia við að leita að vatninu, og kvað
þó mikils mundu við þurfa.
Konungur svarar og bosti við: „Já, Kjartan," segir hann,
„eigi myndi okkur hér um harðfæri skilja, þótt þú værir
nokkru kaupdýrri."
Síðan voru þeir Kjartan og Bolli skírðir og öll skipshöfn
þeirra og fjöldi annarra manna. Þetta var annan dag jóla
fyrir tíðir. Síðan bauð konungur Kjartani f jólaboð sitt og
svo Bolla, frænda hans. Það er sögn flcstra manna, að Kjart-
an hafi þann dag gerst handgenginn Ólafi konungi, er hunn
var færður úr hvítavoðum, og þeir Bolli báðir. Hallfreður
var eigi skírður þann dag, því að hann skildi það til, að kon-
ungur sjálfur skyldi halda honum undir skírn; konungur
lagði það til annan dag eftir.
Kjartan og Bolli voru með konungi, það er eftir var vetrar-
ins. Konungur mat Kjartan umfram alla menn fyrir sakir ætt-
ar sinnar og atgervi, og er það alsagt, að Kjartan væri þar svo
vinsæll, að hann átti sér engan öfundarmann innan hirðar;
var það og allra manna mál, að enginn hefði slíkur maður
komið af lslandi sem Kjartan. Bolli var og hinn vaskasti
maður og metinn vel af góðum mönnum. Líður nú vetur sá;
og er vorar, búast menn ferða sinna, svo hver sem ætlaði.
Laxdxla saga.
Egiil Skallagrímsson á Borg gcrðist
mikill vinur Arinbjarnar hersis í
Friðafyiki, Hróaldssonar, Þóris-
sonar jarls, og orti til hans Arin-
bjarnarkviðu, sem fræg er orðin.
Egill spurði þau tíðindi austan
um haf, að Eiríkur blóðöx hefði
fallið í vesturvíking, en Gunnhild-
ur og synir þeirra voru farin til
Danmerkur suður, og brottu var af
Englandi þaðliðallt, er þeim Eiríki
hafði þangað fytgt. Arinbjörn var
þá kominn til Noregs; hafði hann
fengið veislur sínar og eignir þær.
er hann hafði átt, og var kominn í
kærleika mikla við konung; þótti
Agli þá enn fýsiiegt gerast að fara
til Noregs. Það fylgdi og tíðinda-
sögu, að Aðalsteinn konungur var
andaður; réð þá fyrir Englandi
bróðir hans Játmundur.
Egill bjó þá skip sitt og réð há-
seta til. Önundur sjóni réðst þar til,
sonur Ána frá Ánabrekku; Önund-
ur var mikill og þeirra manna sterk-
astur, er þá voru þar í sveit; eigi var
um það einmælt, að hann væri eigi
hamramntur. Önundur hafði oft
verið í förum landa í milli; hann var
nokkru eldri en Egill; með þeim
hafði lengi verið vingott. Og er
Egill var búinn, lét hann í haf, og
greiddist þeirra ferð vel, - komu að
miðjum Noregi. Og er þeir sáu
land, stefndu þeir inn í Fjörðu; og
er þeir fengu tíðindi af landi, var
þeim sagt, að Arinbjörn var heima
að búum sínum; heldur Egill þang-
,að skipi sínu í höfn sem næst bæ
■ Arinbjarnar. Síðan fór Egill að
finna Arinbjöm, og varð þar fagna-
fundur mikill með þeim; bauð
Arinbjörn Agli þangað til vistar og
föruneyti hans, því er hann vildi,
að þangað færi. Egill þekktist það
og lét ráða skipi sínu til hlunns, en
hásetar vistuðust; EgiII fór til Arin-
bjarnar og þeir tólf saman. Egill
hafði látið gera langskipssegl mjög
vandað; segl það gaf hann Arin-
birni og enn fleiri gjafir, þær er
sendilegar voru; var Egill þar urn
veturinn í góðu yfirlæti.
Egill fór um veturinn suður í
Sogn að landskyldum stnum;
dvaldist þar mjög lengi; síðan fór
hann norður í Fjörðu. Arinbjörn
hafði jóiaboð mikið, bauð til sín
vinum sínum og héraðsbóndum;
var þar fjölmenni rnikið og veisla
góð. Hann gaf Agli að jólagjöf
slæður, gervar af silki og gullsaum-
aðar mjög, settar fyrir allt gull-
hnöppum í gegnum niður; Arin-
björn hafði látið gera klæði það við
vöxt Egils. Arinbjörn gaf Agli al-
kæðnað, nýskorinn, að jólum; voru
þar skorin í ensk klæði með mörg-
um litum. Arinbjörn gaf margs-
konar vingjafir um jólin þeim
mönnum, cr hann höfðu heimsótt,
því að Arinbjörn var allra manna
örvastur og mestur skörungur.
Þá orti Egill vísu:
Sjálfráði lét slæður
silki drengur offengið
gullknappaðar greppi,
get ég aldrei vin betri.
Arinbjörn befurárnað
eirarlaust eða meira.
síð mun seggur of fæðast
slíkur, oddviti ríki.
Egils saga.
17. desember 1982 - DAGUR - 27