Dagur - 04.02.1985, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 4. febrúar 1985
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 180 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 25 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI:
GÍSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRlKUR ST. EIRÍKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
____________PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Alþýðubanda-
lagsíhaldið
Þrátt fyrir fjálglegar yfirlýsingar formanns Al-
þýðubandalagsins í þá veru að hann ætli sér
að samfylkja félagshyggjuöflunum í landinu er
full ástæða til að ætla að þar sé aðeins um
blekkingarleik að ræða til að slá ryki í augu
fólks. Á sama tíma og formaðurinn er í félags-
hyggjuleiknum tala verkalýðsforkólfar Al-
þýðubandalagsins opinskátt um að slík sam-
fylking sé óraunhæf og eina færa leiðin sé sam-
starf þeirra afla sem mest eiga ítök í aðilum
vinnumarkaðarins, þ.e. samstarf Alþýðu-
bandalagsins og Alþýðuflokksins annars vegar
og Sjálfstæðisflokksins hins vegar. Því hefur
verið haldið fram að þessi mismunandi viðhorf
endurspegli ekki endilega ágreining í Alþýðu-
bandalaginu, heldur sé aðeins um það að ræða
að opinberlega geti formaður flokksins ekki
með góðu móti annað en látið sem hann beiti
sér fyrir samvinnu félagshyggjuaflanna. Það
sé hins vegar aðeins til að sýnast, því Alþýðu-
bandalagið vilji ekkert frekar en að taka sæti
Framsóknarflokksins á miðju stjórnmálanna og
í ríkisstjórnarsamstarfi.
Þessi tvískinnungur og þetta íhaldsdekur Al-
þýðubandalagsins hefur birst í rnargvíslegum
myndum upp á síðkastið og er reyndar ekkert
einsdæmi. Einkum er það Framsóknarflokkur-
inn sem verður skotspónn í þessu valdatafli og
þá ekki síður sú félagsmálahreyfing sem fram-
sóknarmenn hafa öðrum fremur haft orð á sér
fyrir að styðja, nefnilega samvinnuhreyfingin.
Þjóðviljinn, aðalmálgagn Alþýðubandalagsins,
hefur gefið Mogganum og Dagblaðinu Vísi,
þessum aðalmálsvörum óhefts einstaklings-
frelsis, lítið eftir í árásum á samvinnuhreyfing-
una og fyrirtæki hennar. Hefur Þjóðviljinn raun-
ar gengið lengst allra fjölmiðla í því að dæma
samvinnuhreyfinguna fyrir hvers kyns svik og
pretti í tengslum við skattarannsóknir og fleira,
löngu áður en rannsókn er lokið og öll kurl kom-
in til grafar í þeim efnum.
Framámenn einkaframtaksins eru aufúsu-
gestir í viðtölum við Þjóðviljann og þar er hamr-
að á klisjunni um óskaplegt SÍS-veldi og einok-
unarhring, allt til þess að þóknast vonbiðlunum
í frjálshyggjubuxunum, því að í Sjálfstæðis-
flokknum eru nefnilega líka uppi gagnkvæmar
hugmyndir um samstarf. Þjóðviljanum gleym-
ist þá hringamyndun einkafjármagnsins, sem
best sést í ótrúlegum ítökum einstakra manna
og öflugum ættartengslum í samgöngustarf-
seminni í landinu, þar sem hagsmunir flugfélaga
og skipafélaga og raunar margvíslegra annarra
fyrirtækja, s.s. stóriðjufyrirtækja, tengjast beint
og óbeint.
Togstreita hlýtur að skjóta upp kollinum í Al-
þýðubandalaginu þegar svona er í pottinn
búið. Það er ekki bæði hægt að þjóna vinstri-
sinnuðum og hægriöflunum í senn, en það má
reyna með ýmsum blekkingarkúnstum, eins og
forysta Alþýðubandalagsins beitir nú. Alþýðu-
bandalagið er í eðli sínu íhaldssamur og staðn-
aður kerfisflokkur sem veit ekkert hvert hann
á að stefna.
Sigurður Þórisson á Grænavatni:
Um skóla í
Reykjahllö
í blaðinu Degi sagði sveitarstjóri
Skútustaðahrepps nýlega, að
stefnt væri að því á þessu ári að
byggja nýjan skóla í Reykjahlíð.
Þessi skóli er nú kominn inn á
fjárlög með 200.000 kr. fjárveit-
ingu á þessu ári.
Ef til vill kann einhverjum að
koma það á óvart, að ekki skuli
allir fyllast fögnuði yfir þessum
tíðindum, og sé ég því ástæðu til
að gera hér nokkrar athugasemd-
ir, vegna þeirra, sem ekki eru
málunum kunnugir, og fyrir-
spurnir til þeirra, sem þessum
málum ráða.
Pað er þegar til skóli í Mý-
vatnssveit, á Skútustöðum. All-
stór og á margan hátt ágætur
skóli. Og í Reykjahlíð er skóli
fyrir börn upp að tíu ára aldri,
reistur vegna þess að ekki þótti
leggjandi á yngri börnin að keyra
þau daglega alla leið suður í
Skútustaði. Þessi skólabygging er
nú heldur lítil vegna þess að um
þessar mundir eru nemendur þar
óvenjulega margir. En sveiflur í
barnafjölda eru gamalþekkt
fyrirbæri. í eldri bekkjum grunn-
skólans eru engan veginn mörg
börn á Reykjahlíðarsvæðinu, og
einmitt hinn mikli barnafjöldi nú
gerir það sennilegt, að á komandi
árum muni börnum aftur fara
fækkandi, ef ekki flytja þeim
mun fleiri fjölskyldur inn í sveit-
ina.
Vegna barnafjöldans var ný-
lega byggð við skólann í Reykja-
hlíð stór kennslustofa, og þótt
þetta sé engin höll, er vandræða-
laust að notast við hann.
Það mun skoðun núverandi
sveitarstjórnar, að kennsla fyrir
yngri börn suðursveitarinnar svo
og allra nemenda sveitarfélagsins
í efri bekkjum grunnskólans eigi
áfram að fara fram í skólanum á
Skútustöðum. En einmitt þess
vegna telja margir fyrirhugaða
skólabyggingu í Reykjahlíð van-
hugsaða og beinlínis ranga.
Auðvitað er það til óþæginda
að þurfa að fara með eldri nem-
endur frá Reykjahlíð suður í
Skútustaði, og það fer ekki milli
mála, að til er fólk, sem telur
þetta og annað rök fyrir því að
leggja niður skólann á Skútu-
stöðum og byggja í staðinn stór-
an skóla í Reykjahlíð fyrir alla
sveitina. Sú teikning, sem mér
skilst að byggja eigi nú eftir, kom
fyrir nokkrum árum, meðan ég
var í sveitarstjórn og hafði að-
stöðu til að fylgjast með. Og sú
teikning var miðuð við skóla fyrir
þúsund manna byggð - eða nærri
helmingi fleiri íbúa heldur en nú
eru í öllu sveitarfélaginu. Ekki
átti þó að byggja allan skólann í
einu, heldur svonefndan kjarna,
sem byggt yrði svo við eftir
þörfum. En mér og ýmsum
fleirum finnst það hæpin ráð-
stöfun að reisa svo stóran og dýr-
an kjarna, nema raunverulega sé
að því stefnt að láta alla kennslu
sveitarfélagsins fara fram í
Reykjahlíð. Og jafnvel þótt svo
væri má segja að þetta sé of stór
kjarni.
í núverandi sveitarstjórn er
fólk sem hefur góðan vilja og
fullan skilning á vandamálum
dreifbýlisins. En engin trygging
er fyrir því að alltaf verði slíkt
fólk í sveitarstjórn. Og ef búið
verður að reisa þennan mikla
kjarna, má óttast, að einhver
sveitarstjórn láti undan þrýstingi
og flytji alla kennslu út í Reykja-
hlíð.
Slík ráðstöfun myndi skapa
mörg og mikil vandamál í sam-
bandi við nám þeirra nemenda,
sem fjærst búa í suðursveitinni.
Ef það er álag á börn að vera
keyrð frá Reykjahlíð suður í
Skútustaði, þá er það auðvitað
enn meira álag á börn að fara
með þau 12-15 km lengri leið,
t.d. frá Baldursheimi, Heiði og
Stöng, norður í Reykjahlíð.
Ef aðalskóli sveitarfélagsins
verður settur í Reykjahlíð, virð-
ist því ekki forsvaranlegt annað
en að setja þar heimavist eða
hafa áfram kennslu líka á Skútu-
stöðum fyrir alla aldursflokka.
Heimavist er dýr í stofnkostnaði
og rekstri, og þar að auki slæm
lausn, ekki síst fyrir yngri aldurs-
flokkana.
Tveir aðskildir skólar á öllum
aldursstigum myndu hindra eðli-
lega viðkynningu barna og ungl-
inga sveitarfélagsins og hafa
mjög neikvæð félagsleg áhrif.
Enginn sanngjarn maður gæti
amast vjð því að reynt yrði að
búa sem best að nemendum og
kennurum í Reykjahlíðarskóla,
og þótt engan veginn ríki þar nú
neitt vandræðaástand, myndu
líklega fáir setja sig upp á móti
því, að byggður yrði þar nýr
skóli, vistlegur og eðlilega stór,
miðað við þann nemendafjölda,
sem vænta má að verði í yngri
aldursflokkum grunnskólans á
þessu svæði á komandi árum. En
ef fara á að byggja kjarna stór-
skóla eftir fyrrnefndri teikningu,
er ástæða til að staldra við og
leggja fyrir ráðamenn sveitarfé-
lagsins nokkrar spurningar.
1. Er fjárhagur sveitarfélagsins
svo góður, og aðkallandi verk-
efni svo fá og lítil, að eðlilegt
sé að leggja nú í smíði rán-
dýrrar skólabyggingar, sem
engan veginn er nauðsynleg,
og mun fljótt kalla á miklar
viðbótarbyggingar og allsherj-
arbyltingu í skólamálum
sveitarinnar?
2. Er framtíð kísilvinnslu við
Mývatn, sem er aðalundir-
staða íbúafjöldans í Reykja-
hlíð, svo örugg, að réttmætt
sé að leggja einmitt nú í stór-
kostlegan kostnað, sem gæti í
framtíðinni orðið þungur
baggi á þeim íbúum, sem eftir
yrðu, ef svo skyldi fara að kís-
ilvinnslan legðist niður, og
þeir sem að henni vinna flytt-
ust burtu. Er það eðlilegt að
fólk, sem hér dvelur kannski
aðeins fáein ár í sveitinni,
bindi skó hinna þeim böndum,
að þeir kannski gangi haltir
um langt árabil?
í þessu sambandi mætti vel
leiða hugann að skólanum í
Krísuvík.
Við skulum vona að rann-
sóknir leiði í ljós, að kísil-
vinnslan sé ekki skaðleg lífríki
Mývatns og að verksmiðjan
muni þá starfa hér áfram
sveitinni til blessunar. - En
eðlilegra væri þó að bíða
nokkur ár með fyrirhugaða
skólabyggingu, þangað til
ljóst verður hver framtíðin
verður í þessum efnum.
3. Enn er ástæða til að beina
spurningu til þeirra, sem
ábyrgð bera á fjármálum
ríkisins, hvort fjárhagur ríkis-
ins virðist svo góður, að afsak-
anlegt sé að hefja nú byggingu
nýs stórskóla í Reyicjahlíð,
sem myndi að vísu leysa ein-
hver vandamál, en kynni um
leið að skapa mun meiri
vandamál.
í þessu sambandi er ástæða til
að minnast þess, að margir skólar
þessa lands eiga við miklu meiri
plássörðugleika að etja heldur en
skólinn í Reykjahlíð, svo að víða
verður að tví- eða þrísetja skól-
ana - og því spyr fólk e.t.v. hvers
vegna slíkir skólar séu ekki látnir
ganga fyrir um það fé, sem veitt
er til skólabygginga.
Það er umhugsunarefni, að
framlög eru nú stórlega • skorin
niður til skólamála í heild. Skóla-t
húsnæði er víða með öllu óviðun-
andi. Laun kennara eru, þrátt
fyrir síðustu umbætur, svo léleg,
að þau eru ekki líkleg til að laða
besta fólkið til kennslu. Kennslu-
stundum er fækkað og sam-
kennsla aukin til stórkostlegs
óhagræðis og skaða. Alls staðar
á að spara, nema bara þegar um
það er að ræða að byggja stór-
skóla í Mývatnssveit, þar sem all-
góð skólaaðstaða er þó fyrir
hendi.
Miklu meira aðkallandi væri að
byggja í Reykjahlíð góða íþrótta-
skemmu. Því ef það er nokkuð
sem skólann í Reykjahlíð veru-
lega vantar, þá er það leikfimi-
aðstaða. Og myndi slík íþrótta-
skemma jafnframt koma mörg-
um öðrum að gangi.
Ég býst ekki við því, að þessi
orð mín geti orðið til þess að hafa
mikil áhrif á gang þessa máls. En
það er ekki nema sanngjarnt að
um það skapist opinberar um-
ræður, svo almenningur geti í
tfma farið að hugleiða það,
hvaða áhrif það myndi hafa að
leggja niður Skútustaðaskólann -
og jafnframt að gera sér grein
fyrir því, að jafnvel þótt slíkt sé
ekki ætlun þeirra, sem að þessum
málum vinna nú, yrði þó með
byggingu fyrirhugaðs skólakjarna
stigið spor, sem mjög auðveld-
lega gæti haft þær afleiðingar, að
öll kennsla sveitarinnar yrði inn-
an skamms sameinuð í Reykja-
hlíð, með dapurlegum afleiðing-
um fyrir marga nemendur sveit-
arfélagsins, og óheillavænlegum
áhrifum á félagslíf sveitarinnar.
Grænavatni í jan. ’85
Sigurður Þórisson.