Dagur - 18.10.1985, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 18. október 1985
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58,
AKUREYRI, SlMI 24222
ÁSKRIFT KR. 360 Á MÁNUÐI • LAUSASÖLUVERÐ 35 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: GÍSLI SIGURGEIRSSON
FRÉTTASTJÓRI: GYLFI KRISTJÁNSSON
BLAÐAMENN: ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR,
BRAGI V. BERGMANN, GESTUR E. JÓNASSON,
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (HÚSAVÍK),
YNGVI KJARTANSSON, KRISTJÁN G. ARNGRlMSSON,
KRISTJÁN KRISTJÁNSSON, MARGRÉT Þ. ÞÓRSDÓTTIR
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Kynslóðabilið í hús-
nœðismálum brúað
^Jeiöaá________________
Húsnæðismálin eru eitt erf-
iðasta úrlausnarefni ís-
lenskra stjórnmálamanna í
dag. Stundum er talað um
tvær þjóðir í landinu í ýms-
um skilningi, en ef slíkt er
réttlætanlegt yfirleitt þá er
það ekki síst í sambandi við
húsnæðismálin.
Þessar tvær þjóðir í hús-
næðismálum skiptast í stór-
um dráttum eftir aldri. Ann-
ars vegar eru þeir sem
byggðu eða keyptu sér hús
á verðbólgutímum og áður
en fjármagn varð almennt
verðtryggt. Þetta fólk á sín-
ar íbúðir og stóru einbýlis-
húsin skuldlaus, eða svo
gott sem. Fjármagnið sem
þetta fólk notaði til fram-
kvæmdanna var meðal ann-
ars sparifé unga fólksins í
þá daga, sem brann upp
óverðtryggt í verðbólgubál-
inu. Hins vegar lánsfé sem
íslendingar nútímans og
framtíðarinnar þurfa að
greiða. Fjölmargir sem
eignuðust eigið húsnæði á
þessum árum ódýrs láns-
fjármagns greiddu aðeins
lítinn hluta kostnaðarverðs
húsnæðisins. Þar af leið-
andi er staða margra þeirra
sú í dag að þeir geta lagt
fyrir í stórum stíl og eru nú
á nýjan leik farnir að græða
á því að eiga fé á mjög há-
um vöxtum.
í hnotskurn lítur dæmið
þannig út að fyrst græddi
þessi kynslóð á því að fjár-
magn var óverðtryggt. Nú
græðir þessi sama kynslóð á
því að fjármagn er verð-
tryggt og með háum
vöxtum.
Hin þjóðin, kynslóðin sem
fór að basla í því að eignast
þak yfir höfuðið eftir að
verðtrygging fjármagns
kom til sögunnar, missti
sparifé sitt á meðan fjár-
magnið var óverðtryggt og
er nú á góðri leið með að
missa eignirnar sínar í
skuldafen vegna verðtrygg-
ingar og geysi hárra vaxta.
Svo virðist sem bæði
stjórnmálamenn, embættis-
menn og aðrir þeir sem
stjórna þessum málum, hafi
ekki nægan skilning á
þessu stórkostlega vanda-
máli. Það er ef til vill ekkert
óeðlilegt, því þeir sem ráða
þessu þjóðfélagi í dag eru
langflestir af fyrrnefndu
kynslóðinni, þeirri sem
græddi bæði fyrir og eftir
verðtryggingu.
En hvað er til ráða? Eðli-
legt er að spyrja þeirrar
spurningar hvort þeir sem
græddu, jafnvel á kostnað
hinna sem nú eiga í hvað
mestum vandræðum, eigi
ekki að lána þeim fjármagn
á góðum, sanngjörnum
kjörum? Út frá skattafram-
tölum er hægt að finna út
hvað hver og einn framtelj-
andi hefur mikla greiðslu-
byrði vegna húsnæðis-
kaupa. Þá er einnig hægt að
finna út heildarupphæðir
og meðaltal skuldgreiðslna
vegna húsnæðis. Þeir sem
minnst borga, græddu á
verðbólgunni, gætu svo til
dæmis lagt fram upphæð
sem nemur mismuninum á
eigin greiðslu og meðaltal-
inu í sérstakan sjóð. Kyn-
slóðin sem tapaði fyrir verð-
tryggingu og tapar enn eft-
ir að hún var tekin upp,
gæti síðan fengið þetta fé
lánað á svipuðum kjörum
og hinir höfðu á sínum
tíma. Þannig mætti brúa
kynslóðabilið í húsnæðis-
málunum.
koll — hnýsa
Hér á Akureyri er til sjóður
einn sem heitir Menningarsjóð-
ur Akureyrarbæjar. í lögum
sjóðsins stendur m.a. að sjóður-
inn skuli stuðla að menningar-
málum og fræðistörfum sem
komi Akureyri til góða. Allt er
þetta eins og vera ber, en samt
er það svo að þessi sjóður vekur
furðu mína. Mér hefur verið
sagt að sjóðurinn stuðli nær ein-
vörðungu að myndlistarmálum
og að athuguðu máli sýnist mér
það rétt hjá viðmælendum
mínum. Vel getur verið að ekk-
ert sé við það að athuga að sjóð-
ir einbeiti sér að einum eða
nokkrum af þeim málaflokkum
sem þeim er ætlað að hlúa að,
en það sem mér þykir undarlegt
er hví myndlistin hefur orðið
fyrir valinu.
Það er nefnilega skoðun mín
að án listasafns sé stefna sjóðs-
ins út í hött. í fyrsta lagi er það
mikil skammsýni að verja fé í
einstakar sýningar og í öðru lagi
sóun á almannafé að kaupa
listaverk til dvalar á fáförnum
Qg/eða illfærum stöðum svo sem
opinberum byggingum. Opin-
berar byggingar hafa þá ónátt-
úru að vilja vera breiðar og
háar, langir gangar og lokuð
herbergi. Aukreitis ekki ósjald-
an langt á milli þeirra, svo það
er ekki á færi annarra en þraut-
þjálfaðra íþróttamanna að sjá
eitthvað af þeim myndum sem
bærinn á, ef þeir geta þá haft
uppi á myndunum yfir höfuð.
Skammsýni sjóðsins er fólgin
í því að sýningar staldra stutt
við, en verkin lifa áfram, þó að
Bjarni
Einarsson
skrifar.
in í Skemmunni nú í sumar
(ekki föst sýningaraðstaða)
sýndi það að héðan hafa margir
efnilegir listamenn verið fóstr-
aðir.
Það eru sjálfsögð mannrétt-
indi að almenningur fái að sjá
listaverkin sín og að verkin séu í
sæmandi umhverfi.
Mikið hefur verið rætt um að
undanförnu að nýsköpun í at-
vinnulífi sé lífsnauðsynleg fyrir
Akureyri ef hér á að þrífast
mannlíf áfram. Pað er gott fyrir
magann. En hvers á andinn að
gjalda? Eða telja menn að and-
legt fóður sé aukaatriði og eng-
an veginn tengt velferðinni.
Síður en svo, nýsköpun í at-
vinnulífi þar sem ekki er einnig
nýsköpun í menningarlífi er
dæmd til að mistakast, fyrr eða
síðar. Lífið er svolítið meira en
bara að vinna, éta og sofa, og
það sem sumir gera rétt áður en
þeir fara að sofa. Það er dýr-
keypt skoðun að halda það að
lífið sé ekkert meira en það sem
ég nefndi, því hver á að borga
brúsann einn góðan veðurdag,
þegar afleiðingar andleysis eru
að koma í ljós, félagsleg óregla,
önnur óregla, glæpir, sálrænar
truflanir o.s.frv. Slík er nefni-
lega mannleg náttúra að hún
þarfnast Ijósmetis fyrir andann
eigi hún að vera í sátt og sam-
lyndi við sjálfa sig og aðra.
Síðan þetta var ritað hefur
verið opnaður nýr sýningarsalur
hér á Akureyri, Gamli Lundur.
Er það vel, en það losar engan
veginn yfirvöld undan skyldum
sínum gagnvart bæjarbúum.
Lyst á list
Kristinn G. Jóhannsson við nokkur verka sinna. Mynd: KGA.
það sé hálfgert hundalíf hér. Og
það er ekki bara hundalíf sem
blessaðar myndirnar lifa eftir
sýningarnar, heldur lifa þær
slíku lífi á sýningunum, því sýn-
ingaraðstaða hér á Akureyri er
fyrir neðan allar hellur. Blóma-
skálinn Vín og Golfskálinn eru
hrein og bein móðgun við lista-
menn. Mér finnst það jaðra við
hræsni að í ofanálag styrkir bær-
inn rekstur myndlistarskóla hér
á Akureyri. Fólk er menntað í
listinni og síðan sent út á gadd-
inn í algjört aðstöðuleysi. Eini
möguleikinn sem fólkið hefur er
því að hverfa suður, en varla er
það stefna bæjaryfirvalda að
mata Sunnlendinga á lista-
mönnum og það oft á tíðum
góðum listamönnum, en sýning-