Dagur - 02.12.1985, Blaðsíða 7

2. desember 1985 - DAGUR - 7
Joækuc_____________________
Bolli Gústavsson:
Litið út um Ijóra
Útg. Skjaldborg.
Séra Bolli hefur góðan
„málróm“, réttan andardrátt í
stíl. Hann er snillingur þáttagerð-
ar, svo og einstakrar ræðu: Inn-
blásinn á stundum og fundvís á
týnda smámuni er öðrum sést
yfir. Fræðasinni er hann, vinnu-
gefinn, allt að því nostursamur,
sem er nauðsyn slíkum, eins og
þeim er hreinsar dún. Ég kann að
meta flest í þessari nýju bók: Lit-
ið út um Ijóra, það er margt að
sjá úr glugga þeim og sá er þar
gægist er sjónskarpur, hefur arn-
araugu og grípur það sem glóir,
fægir það og slípar, réttir okkur
það svo hlæjandi og segir: Sjáið
hvað ég fann! Var ekki uppgötv-
an hans um að vísan fræga um
Arnljót á Bægisá: Mér er um og
ó um Ljót, væri eftir Björn í
Laufási, ekki Pál Ólafsson, sönn-
un um fundvísi?
í nýju bókinni finnast þessa
sama dæmi: í rabbi við Bjarna
frá Gröf, skömmu fyrir dauða
hans, hjó Bolli eftir nýstárlegri
hugmynd Bjarna, og kemur
henni nú á framfæri: Bjarni var
uppalinn í nánd Borgarvirkis;
hann fylgdi oft ferðalöngum
þangað og þuldi þeim þá fræðin
um Víga-Barða og mörsiðrið,
eftir bók. Löngu seinna sá hann
náttúrulífsmynd af slóðum Kelta,
þar komu myndir af steinbyrgj-
um þeirra. Pá rann upp ljós fyrir
þeim aldna: Borgarvirki var ekki
víghreiður heldur helgisetur,
hlaðið af „Pöpum“, kannski hið
fyrsta musteri á landi voru. Þetta
þykja mér sem sannindi.
Kafli er hér um Björn Bjarna-
son, sýslu- og alþingismann.
Hann vann menningu okkar
ómælt gagn sem ungur skólamað-
ur úti í Kaupmannahöfn. Hann
kynnti þjóðinni málaralistina
fyrstur manna. Hann hvatti ákaft
til að koma upp söfnum, t.d.
náttúrugripa, o.s.frv. Pessa er
ekki getið þar sem við á. Pá vann
hann bókmenntum gagn svo um
munaði, stofnaði tímaritið
Heimdall, hafði mikil áhrif á
„Verðandi-menn“, kynnti þá
Brandesi; og þekkjum við svo af-
leiðingar þessa á bókfræðin.
Hann var jafn vinur Hannesar
Hafsteins og Valtýs Guðmunds-
sonar og „innspíraði“ þá. Petta
má heldur ekki nefna þar sem við
á. Við erum stundum feimnir við
frumkvöðlana.
Og Björn þessi stofnaði fami-
líusjúrnalinn „Hjemmet", sem
enn er keyptur hingað til lands af
Dönum. Öllu þess kemur nú
Bolli á framfæri og þykir nóg um
þögnina.
Pað eru 15 þættir í bókinni um
menn og málefni. Ég nefni í við-
bót merkan þátt um Davíð skáld
frá Fagraskógi og einkar hlýjan
og skilningsríkan þátt um Karl
ísfeld, blaðamann og skáld, þann
er þýddi Kalevala.
Ékki má gleyma að séra Bolli
er teiknari góður og vitanlega
skreylir hann bækur sínar. Hér
eru afbragðs mannamyndir
tengdar þáttunum. Bolli er fyrsti
myndgerðarmaður sem sýnir
Stephan G. brosandi. Petta þótti
mér djúpskyggni. Vitanlega átti
jafn göfug sál bros.
Þetta er 228 bls. bók, myndar-
leg upp á að sjá og eftir að líta.
Stefán Jónsson,
Höskuldsstöðum:
Ritsafn II.
Útg. Sögufélag Skagfiröinga
Pað vill svo til að greinargerð
umsjónarmanna þessa bindis á
baksíðunni er svo greinargóð að
þar verðurekki um bætt. Bókinni
er því mestur greiði gerður, svo
og lesendum með því að endur-
prenta þeirra kynningu.
„f fyrsta bindi Ritsafns Stefáns
Jónssonar á Höskuldsstöðum var
prentuð Djúpdælasaga, stærsta
verk hans á löngum ritferli. í
þessu bindi eru hins vegar níu
sagnaþættÍT, fjölbreyttir að efni
í Flatatungumönnum er fjallað
um ábúendur Flatatungu frá önd- ,
verðu fram á þessa öld, eftir því
sem heimildir greina og koma
margir við sögu.
Flatatunga og Bjarnastaðahlíð
heitir þáttur um Flatatungufjalir,
og þar er reynt að skýra með
hvaða hætti þessi forni útskurður
barst milli bæja.
Flalldór Kláus Brynjólfsson er
aðalpersóna í samnefndum þætti,
auðnulítill smiður af háum
ættum, hagleiksmaður mikill, en
ölkær og brokkgengur.
Sagnir um Ásmund prest
Gunnlaugsson eru margar og lit-
ríkar, enda var klerkur umdeild-
ur og stóð einatt í stórræðum,
hvort sem hann þjónaði kalli
vestur í Dölum eða í Siglufirði;
bjó lengst prestlaus í Mikley í
Hólmi.
ítarlegur þáttur er af Stefáni
lækni á Egilsá, Tómassyni. Hann
var hæfileikamaður og lærði tals-
vert í læknisfræði, en ýmsar
kynjasagnir fóru af honum þegar
í lifandi lífi, enda var hátterni
hans sumt ekki af hversdagslegu
tagi.
Þáttur er um Jón Jónasson,
Grundarkots-Jón, sem bjó í
Blönduhlíð á seinni hluta 19. ald-
ar og átti einatt í mesta basli, en
var góður hagyrðingur.
í þætti af Kota-Brandi er lýst
Hildibrandi Jónssyni á Ytri-
Kotum, kynlegum kvisti, greiða-
manni miklum, sem kunnur varð
fyrir sérkennileg tilsvör sín.
Hannes Hannesson á Reykjar-
hóli var móðurbróðir Stephans
G. Stephanssonar, bóndi á
Reykjarhóli og víðar, lífsnautna-
maður og gekk ekki gróinn stíg.
Loks er að geta þáttar um
Hákarlsstuldinn, Jón dauðablóð
og Guðmund flæking, þar sem
er lýst sérkennilegu þjófnaðar-
máli í Blönduhlíð og kvæði sem
um það var ort.
Hjalti Pálsson, Sölvi Sveinsson
og Pórdís Magnúsdóttir önnuð-
ust útgáfuna.
Dreifingu utan Skagafjarðar
annast Bókaforlag Odds Björns-
sonar Akureyri."
Stefán á Höskuldsstöðum tók
fræði sín alvarlega og þó að hann
hafi áhuga á sérkennilegu fólki
þá hlær hann ekki að því. Pess
skal t.d. getið að Guðmundur L.
Friðfinnsson skrifaði í fyrra um
hinn sérkennilega Stefán lækni á
Egilsá og tókst það snöggtum
betur en Stefáni höfundi þessa
þáttar hér.
Sögufélag Skagfirðinga hefur
einnig sent frá sér þriðja bindi af
Skagfirskum æviskrám. Þeir eru
ötulir þar og láta sér annt um
sögu sína. Þeir seni fræðum unna
hafa erindi við þessa fræðimenn
og ganga ekki bónleiðir til
búðar.
Erlingur Davíðsson skráði:
Aldnir hafa orðið
Útg. Skjaldborg.
Þetta er 14. bindi ritsafnsins þar
sem „aldnir" tjá sig, og það er
nteira að vöxtum en nokkru sinni
eða 384 bls. Það er í sama formi
og áður sem vera ber. Enn eru
viðmælendur Erlings sjö og geta
nú reikningsglöggir fundið hve
margir hafa sagt sögu sína í þess-
um bindum. Eg hef víst sagt frá
útkomu bókanna flestra, þar er
engu við að bæta. Þetta bindi er
söniu kostum (og göllum) búið
og hin fyrri. Þeir sem nú tjá sig
eru: Elín Aradóttir, Hans Ped-
ersen, Jóhann S. Sigurðsson,
Jónas Pétursson, Ólafur Por-
steinsson, Steingrímur Sigurðs-
son og Þorsteinn Einarsson. Pátt-
Kristján
frá Djúpalæk
skrifar
ur þessa síðastnefnda er veiga-
mestur, vel skrifaður og sérstak-
ur vegna óvenjulegs ævistarfs.
Þorsteinn var bæjarbarn, en hug-
urinn er vestur í Bjarnarhöfn að
elta kvíaær og bernskuárin þar
fléttast inn í allan æviþráðinn.
Hann gerðist íþróttafrömuður og
vann sem fulltrúi þeirra mála hjá
ríkinu. Hörkuduglegur piltur,
Porsteinn.
Mér þykir góður þáttur þessar-
ar einu konu bókarinnar, hinnar
glæsilegu húsmóður á Brún í
Reykjadal. Elín er frá Grýtu-
bakka í Höfðahverfi og æskan
þar var unaðsrík. Flestir sjá raun-
ar bernsku sína í hillingum.
Saga Steingríms Sigurðssonar
er athyglisverð. Hann reif sig upp
úr fátækt, lærði ketil- og plötu-
smíði og síofnaði fyrirtækið Atla
hér niðri á Oddeyrinni.
Pá hefur þáttur Pedersens sér-
stöðu því hann er Dani, raunar
Jóti, og flutti hingað í nýtt um-
hverfi og samlagaðist vel okkar
háttum. Jónas Pétursson fv. al-
þingismaður drepur í upphafi
þáttar á viðkvæm mál, svo sem
fleiri mættu gera. Lífið er ekki
bara yfirhöfn, það ólgar líka hið
innra. Þetta bindi er samt ágætt í
heild.
s
Odýrar skákklukkur
Einnig mikið úrval af eldhúsklukkum,
hjúkrunarkvennaúrum og vasaúrum.
Dýr og ódýr armbandsúr, vekjaraklukkur og loftvogir.
* Allt tilvaldar jólagjafír *
Úrsmíðaverkstæði Halldórs Ólafssonar,
Hafnarstræti 83, sími 22509.
Frá
Matvörudeild
O-
Afgreiðslutími kjörbúða í desember 1985
Laugardagur 7. desember:
Opið frá kl. 10-16
Kjörmarkaður KEA Hrísalundi 5
Kjörbúð KEA Byggðavegi 98
Kjörbúð KEA Sunnuhlíð 12
Kjörbúð KEA Höfðahlíð 1
Kjörbúð KEA Brekkugötu 1
Kjörbúð KEA Hafnarstræti 91
Aðrar búðir lokaðar.
Laugardagur 14. desember:
Opið frá kl. 10-18
Kjörmarkaður KEA Hrísalundi 5
Kjörbúð KEA Byggðavegi 98
Kjörbúð KEA Sunnuhlíð 12
Kjörbúð KEA Höfðahlíð 1
Kjörbúð KEA Brekkugötu 1
Kjörbúð KEA Hafnarstræti 91
Aðrar búðir lokaðar.
Fimmtudagur 19. desember:
Opið frá kl. 9-20
Kjörmarkaður KEA Hrísalundi 5
Kjörbúð KEA Sunnuhlíð 12
Aðrar kjörbúðir opnar eins og
venjulega frá kl. 9-18.
Laugardagur 21. desember:
Opið frá kl. 10-22
Kjörmarkaður KEA Hrísalundi 5
Kjörbúð KEA Byggðavegi 98
Kjörbúð KEA Sunnuhlíð 12
Kjörbúð KEA Höfðahlíð 1
Kjörbúð KEA Brekkugötu 1
Kjörbúð KEA Hafnarstræti 91
Aðrar búðir opnar frá kl. 10-16.
Þorláksmessa 23. desember:
Opið frá kl. 9-23
Kjörmarkaður KEA Hrísalundi 5
Kjörbúð KEA Byggðavegi 98
Kjörbúð KEA Sunnuhlíð 12
Kjörbúð KEA Höfðahlíð 1
Kjörbúð KEA Brekkugötu 1
Kjörbúð KEA Hafnarstræti 91
Aðrar búðir opnar frá kl. 9-18.
Aðfangadagur 24. desember:
Allar kjörbúðir opnar frá kl. 9-12.
Annar í jólum 26. desember:
Sölulúgur opnar frá kl. 10-16.
Gamlársdagur 31. desember:
Allar kjörbúðir opnar frá kl. 9-12.
Kaupfélag Eyfirðinga
Matvörudeild