Dagur - 02.12.1985, Blaðsíða 10

10 - DAGUR - 2. desember 1985
fokdreifac
samvinnufélög bænda. Hann
telur þó að samvinnufélög séu
ekki metin að verðleikum.
Yngri kynslóðin virðist ekki vita
að samvinnufélög hafi víða um
lönd verið og séu enn bæði fé-
lagslegur og efnahagslegur
grunnur fyrir nútíma landbún-
að.
Samvinnufélög hafa haslað
sér völl víða í landbúnaði á
Vesturlöndum. Sameinaðir
hafa bændur meiri áhrif í við-
skiptum og fá betra verð fyrir
framleiðsluna. Samvinnufélög
eru kraftmikill félagsskapur.
Þau reyndust bændum betri en
engin á kreppuárunum á þriðja
áratugnum Þetta á bæði við í
útlöndum og hér á landi.
í Frey 7.-8. tölublaði, árið
1930 stendur þessi klausa:
„Kaupfélag Eyfirðinga . . .
styður að búnaðarframkvæmd-
um innan sinna vébanda. Það
kom á fót mjólkurbúsfélagi Ey-
firðinga, sér því fyrir rekstrarfé
og annast sölu afurða þess. Það
lánar félögum sínum fræ og til-
búinn áburð upp á væntanlegan
jarðbótastyrk. Það hefur mjög
stutt að aukinni notkun hey-
viunnuvéla, með því að það lán-
ar verð vélanna, sem svo af-
borgast á nokkrum árum, t.d.
sláttuvélar, sem afborgast með
100 kr. árlega . . .“
Feingold álítur að samvinnu-
félög verði að endurskoða starf-
semi sína og hlutverk með
breyttum tímum. Efla verði
sjálfstæði bænda gagnvart við-
skiptaaðilum þeirra og yfirvöld-
um. Samvinnufélög eiga að
auka þjónustu við bændur við
ræktunar- og uppskerustörf,
tölvuvinnu og bókhald. Þetta
mundi lækka fjárfestingarkostn-
að og auka afköst.
Samtök bænda, segir hann,
þurfa að ráða meiru um leið-
beiningarþjónustu og hvaða
viðfangsefni eru tekin til rann-
sókna. Þá væri hagsmunum
þeirra betur borgið. Feingold
telur að samtök bænda ættu að
beita sér meira í stjórnmálum
og hafa meira frumkvæði um
sín mál. Þau ættu að móta stefn-
una í markaðsmálum.
Að lokum segir hann:
„Bændur sjá þjóðum heims fyr-
ir mat og hráefnum. Þeir eru
gæslumenn landanna. Þeir eiga
réttmæta kröfu á sanngjarnri
meðferð mála sinna. Þeir verða
að varast að sjálfstæði þeirra sé
skert enn frekar í samskiptum
við aðra aðila í efnahagsmálum.
Stjórnvöldum, stjórnmála-
mönnum og almenningi verður
að vera ljóst að mikil fjárfest-
ing, þungur skuldabaggi og fáir
valkostir í búgreinavali, vilji
menn skipta um, gera breyting-
ar í landbúnaði erfiðar, ef ekki
ómögulegar á stuttum tíma. Að
minnsta kosti er ekki hægt að
fara með landbúnað eins og
verksmiðju þar sem hægt er að
auka eða minnka framleiðsluna
með því að snúa takka. J.J.D.
Erfiðleikar landbúnaðar
í þjóðfélagi hraðans
í nýjasta tölublaði Freys, er í
leiðara fjallað um erfiðleika
landbúnaðar í þjóðfélagi
hraðans. Við skulum sjá hvað
þar segir:
Landbúnaður, hinn gamli og
nýi undirstöðuatvinnuvegur
hefur á þessari öld breyst úr
sjálfsþurftarbúskap í viðskipta-
búskap. En eðli hans hefur ekk-
ert breyst því að landbúnaður
byggist á líffræðilegum lögmál-
um í náttúrunni, og manninum
leyfist ekki óhegnt að brjóta
þau.
Landbúnaðurinn er háður
höfuðskepnunum og lífsferli
jurta og dýra. Árstíðir og
hnattstaða móta hann, þótt
auðvitað komi þar margt annað
til.
í umræðum um landbúnað
gleymist þetta oft, einkum þeg-
ar hann er borinn saman við
aðra atvinnuvegi. Menn verða
að taka tillit til þess hvers eðlis
landbúnaður er og hafa í huga
sögulegan bakgrunn hans áður
en þeir hugsa til róttækra breyt-
inga í málefnum hans eða álasa
bændum fyrir að fylgjast ekki
með tímanum. Það er ekki hægt
að skipta snögglega um gír í
landbúnaði, hlutirnir þar verða
að hafa sinn tíma.
Nýlega var fjallað um erfið-
leika landbúnaðarins í þjóðfé-
lagi hraðans í forystugrein í
Worid Agriculture, tímariti Al-
þjóðasambands búvörufram-
leiðenda. Greinín er eftir J.H.
Feingold, framkvæmdastjóra
samtakanna.
Fyrst rekur hann að áður hafi
aðföng tii búskapar verið í lág-
marki og greidd með afurðum
sem voru umfram þarfir heimil-
anna. Með tímanum hafi svo
orðið nauðsynlegt að stórauka
búvöruframleiðsluna vegna
vaxandi þarfa borgarbúa fyrir
fæði og föt. Líka hafi yfirvöld
stríðandi þjóða lagt að bændum
að auka framleiðsluna í báðum
heimsstyrjöldunum nær hvað
sem það kostaði. Gríðarleg af-
köst hafi þannig náðst með
nýrri tækni og búskaparháttum.
Þá segir að tilföng til búskapar
hafi stóraukist á öllum sviðum,
bæði rekstrarvörur og fjár-
magn. Bændur þurfi nú til
margra að sækja til búrekstrar:
verslunarfyrirtækja, viðgerð-
armanna og verkstæða, dýra-
lækna, leiðbeinenda og banka-
stjóra. Sala afurða sé líka orðið
flókið fyrirbæri, þar ráði stefna
stjórnvalda, styrkir og kvótar,
og tilkostnaður og verð sé
ákveðið í samningum. Feingold
segir: „Vera má að bóndinn erf-
iði ekki eins mikið og áður og
hafi meiri tekjur en um leið hef-
ur hann að miklu leyti misst
sjálfstæði sitt og frjálsræði til at-
hafna.“ Kannast menn við þetta
hér?
Feingold getur þess að bænd-
ur hafi á liðinni tíð að sumu
leyti brugðist á réttan hátt við
breyttum tímum og nefnir þar
vpiu OIUII I Ivi í bridge-tvímenningi -
verður helgina 7. og 8. desember á Hótel Húsavík og hefst kl. 13.00 á laugardag
Spilað verður eftir Mitchel-fyrirkomulagi og um gullstig. - Gisting og matur verður á hagstæðu verði.
Stórglæsilegir ferðavinningar verða
í verðlaun.
1. verðlaun • Ferð til Amsterdam fyrir 2.
2. verðlaun Peningar.
Auk þess er keppt um heildarverð-
laun að verðmæti 350.000.
Þátttakendum er bent á að láta skrá sig
hjá stjórn Bridgefélags Akureyrar, stjórn
Bridgefélags Húsavíkur eða hjá Ólafi
Lárussyni hjá B.í í síma 91-18350.
Bridgesamband Islands
Samvinnuferdir-Landsýn
AUSTURSTRÆTI 12 - SÍMAR 27077 & 28899
Mestu verðlaun í bridgemóti hérlendis
Bænda-
klúbbs-
fundur
Fyrsti bændaklúbbsfundur vetr-
arins verður haldinn á Hótel
Varðborg mánudaginn 2. des. og
hefst kl. 21.00. Frummælandi
verður Sigurgeir Þorgeirsson
sauðfjárræktarráðunautur Bún-
aðarfélags íslands. Mun hann
ræða um útflutning dilkakjöts,
Tilraunabúið á Hesti og sauðfjár-
rækt almennt.
Athugið nýjan fundarstað.
SPENNUM
BELTIN
sjálfra
okkar
vegna!