Dagur - 27.08.1986, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - 27. ágúst 1986
Fyrir stuttu var unnið að byggingarframkvæmdum í Glaumbæ í
Skagafírði, sem í seinni tíð eru orðnar fremur sjaldgæfar hér á landi.
Það var verið að setja nýtt þak á eldhús gamla bæjarins en þakið
hrundi í vetur. Þegar blaðamann bar að garði voru þeir að bera sam-
an bækur sínar Valur Ingólfsson byggingameistari á Sauðárkróki
sem jafnframt á sæti í stjórn Byggðasafnsins og eldri maður sem var
sendur af þjóðminjaverði til að tyrfa þakið en gamli bærinn er í
vörslu Þjóðminjasafnsins. Þeir voru að skipuleggja hvernig best væri
að vinna verkið, en Valur sá um tréverkið. Þeim bar saman um að
forfeðurnir hefðu alveg vitað hvað þeir voru að gera þegar þeir
hlóðu toribæina, hugvit og reynsla hefði greinilega legið þar að baki.
Valur buinn að setja saman sperrurnar og er að snikka þær til.
Fljótlega fór svo Valur út úr
eldhúsinu að bera ryðvörn á
þakjárn sem nota átti á þakið.
Hann sagði að þeir væru farnir að
hafa þakjárn undir torfinu þegar
þökin væru endurnýjuð. Það væri
nauðsynlegt til að fleyta bleyt-
unni og rakanum út fyrir veggina,
annars færi þetta ofan í veggina,
frysi þar og sprengdi frá sér. En
járnið myndi ekki sjást neðan frá
þar sem það kæmi ofan á lang-
bönd sem gróf klæðning væri
negld neðan í. Þakviðirnir í
þetta þak yrði rekaviður utan af
Skaga sem Ingólfur Sveinsson
væri á þessari stundu að saga nið-
ur við Messuholt þar sem stórvið-
arsög hans væri staðsett. Valur
kvað þetta verk vera mjög
skemmtilegt og ekki vilja jafna
því saman við ýmsa þætti húsa-
smíði eins og t.d. mótauppslátt-
ar.
Inni í eldhúsinu voru hleðslu-
maður og aðstoðarmaður hans,
ung kona, ráðskona í Hátúni
næsta bæ við Glaumbæ að
hreinsa til rusl úr hinu hrunda
þaki. í ljós kom að hleðslumað-
urinn heitir Jóhannes Arason,
Breiðfirðingur frá Múla í Gufu-
dalssveit Austur-Barðastrandar-
sýslu. Hann sagðist hafa unnið
slitrótt hjá Þjóðminjasafninu í
nokkur ár við viðhald á gömlum
torfhúsum sem eru í umsjá
safnsins. Þá hefði hann unnið
töluvert við frágang lóða, mikið
hjá Landsbanka íslands og sagði
forráðamenn hans hafa mikinn
vilja á að hafa snyrtilegt í kring-
um hús bankans. Þá hafði hann
einnig unnið að sams konar verk-
efnum hjá Hitaveitu Reykjavík-
ur. Aðspurður sagðist hann ekki
hafa hlaðið torfbæi þegar hann
var ungur, en séð aðra gera það
og þannig Iært þetta handbragð.
„Áður fyrr var þetta bygging-
arefni torf og grjót mikið notað,
en síðan leysti steypan þau af
hólmi. Mér hefur virst að það
þyki skömm að þessum bygginga-
máta og það get ég sagt þér að
mér virðist fólk í þéttbýlinu
kunna mikið betur að meta þessa
byggingarlist en sveitafólk. Ef
þetta er gert vel þannig að það
njóti sín þá er þetta virkilega
fallegt. Það má ekki rubba þessu
upp. Annars er frekar lítið sem
ég hef unnið að hleðslum hjá
Þjóðminjasafninu. Ástæðan er
sjálfsagt að það fást ekki pening-
ar til að gera þessa gömlu bæi
upp. Þetta eru olnbogabörn hjá
Fjármálaráðuneytinu. Það var nú
sagt hérna áður að þeir sem ættu
jarðir en tímdu ekki að halda
þeim við ættu ekki að eiga þær.
Ríkið á ekki að eiga eignir sem
Það á að sýna þessum
gömlu húsum sóma
- segir Jóhannes Arason hleðslumaður
það getur ekki haldið sómasam-
lega við, það er mín skoðun. Það
á að sýna þessum gömlu húsum
sóma og um leið þeim horfnu
kynslóðum sem þau byggðu. Það
er skömm að vera að sýna gömul
hús í niðurníðslu þar sem allt
öðru vísi er umhorfs en áður fyrr.
Eitt lítið dæmi um það er að áður
en hlóðirnar hérna I eldhúsinu
voru hlaðnar upp í fyrra, voru
pottarnir komnir niður í öskuna.
Valur að bera á þakjárnið,
Ekki höfðu gömlu konurnar pott-
ana ofan í öskunni. Og það er
verið að sýna útlendingum þetta.
Ég var að vinna á Grenjaðar-
stað að gera við göng sem höfðu
hrunið. Þar sá ég hlóðir sem með
miklum myndarskap höfðu verið
hlaðnar upp, pallur í kring og
snyrtilega frá öllu gengið. Og
hver heldurðu að hafi gert
þetta? Það var hann Kristján
heitinn Eldjárn þáverandi
Séð ofan í eldhúsið.
Ingólfur Sveinsson að saga niður rekann í þakviðina.