Dagur - 25.09.1986, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - 25. september 1986
I i
25. september 1986 - DAGUR - 9
NYJAR
IANAREGLUR
HINN
1. SEPTEMBER 1986
TÓKU GILDI NÝ LÖG
UM HÚSNÆÐISSTOFNUN
RÍKISINS
OG REGLUGERÐ
UM LÁNVEITINGAR
STOFNUNARINNAR
ÚR
BYGGINGARSJÓÐI
RÍKISINS.
Hinar nýju reglur varöa þessi lán:
Lán til að byggja eöa kaupa nýjar íbúðir
í smíðum.
Lán til að kaupa notaðar íbúðir.

Lán til meiri háttar viðbygginga, endur-
bóta og endurnýjunar á notuðu íbúðar-
húsnæði.
Lán til orkusparandi breytinga á íbúð-
arhúsnæði.
Framkvæmd þessara nýju reglna er skýrð
hér á eftir. Fræðslurit um hina nýju tilhögun
liggur frammi hjá stofnuninni, á skrifstofum
Félagsmálaráðuneytisins, sveitarfélaga og hjá
Byggingaþjónustunni, Hallveigarstig 1,
Reykjavík.
EIGIR ÞU
ÓAFGREITTIAN
Eigir þú óafgreitt lán eða lánshluta í ofan-
greindum lánaflokkum, sem koma áttu til út-
borgunar, eftir atvikum, eftir 1. september
1986, geturðu óskað eftir því, að umsókn þín
verði afgreidd samkvæmt nýju lánareglunum.
Slíkri endurnýjaðri lánsbeiðni þarf að fylgja
vottorð frá lífeyrissjóði um iögjaldagreiðslur
þínar sl. 24 mánuði. Beiðnin verður að berast
Húsnæðisstofnuninni eða póstleggjast til
hennar eigi síðar en 30. september nk. Sér-
stakt eyðublað fyrir hana fæst í stofnuninni, á
skrifstofum sveitarfélaga og í Byggingaþjón-
ustunni, Hallveigarstíg 1, Reykjavík.
SÓTTUM
LÁN OG BEÐIÐ
EFTIR
LÁNSLOFORÐI
Ef þú hyggst sækja um húsnæðislán til
Húsnæðisstofnunar ríkisins er grundvallar-
atriði að gera það og bíða síðan eftir skriflegu
lánsloforði áður en kaup eru gerð eða bygging
hafin. Það er afar óhyggilegt að gera kaup-
samning eða ráðast í byggingu áður en
staðfest, skriflegt lánsloforð stofnunarinnar
liggur fyrir, eins og augljóst er. Jafn óvarlegt er
að selja íbúð nema fyrir liggi, að kaupandinn
hafi skriflegt lánsloforð Húsnæðisstofnunar-
innar í höndum, hyggist hann greiða hluta
kaupverðsins með láni frá stofnuninni.
SKRIFLEGT
LÁNSLOFORÐ
Skriflegt lánsloforð Húsnæðisstofnunarinn-
ar færðu innan 8 vikna frá umsóknardeai, haf-
irðu verið úrskurðaður lánshæfur þar. I því er
NYJU HUSNÆÐISIÁfflN:
KYNNING
OG GAGNLEGAR ÁBENDINGAR
fjárhæð lánsins tilgreind og hvenær það verð-
ur borgað út. Lánsloforð er að sjálfsögðu því
aðeins unnt að gefa, að tilskilin gögn hafi verið
lögð fram með umsókninni og í tæka tíð.
MIKLU MÁLI SKIPTIR
Miklu máli skiptir fyrir þig og þína, hvort
heldur þú ert seljandi eða kaupandi íbúðar, að
þú bíðir með allar skuldbindingar og endan-
legar ákvarðanir þar til skriflegt lánsloforð
stofnunarinnar hefur borist væntanlegum
kaupanda. Ella geta salan/kaupin orðið öllum
aðilum fjötur um fót og baggi um ókomin ár.
Minnist þess einnig, að fasteignasali sá, sem
hefur milligöngu um viðskipti kaupanda og
seljanda, er þar að kemur, ber mikla ábyrgð á
því að vel takist til og ekki komi til vandræða,
sem koma síðan öðrum hvorum eða báðum
aðilum í koll. Verið þess vegna kröfuhörð um
vandaðan undirbúning og nákvæm vinnu-
brögð.
Síðast en ekki síst ættu vænjanlegir íbúða-
kaupendur að minnast þess, að skriflegt,
skuldbindandi lánsloforð Húsnæðisstofnunar-
innar í höndum þeirra gerir samningsstöðu
þeirra á allan hátt miklu öruggari og betri en
hafi þeir það ekki í höndum. Með sama hætti
er það mjög mikilvægt fyrir seljendur íbúða,
að væntanlegir kaupendur hafi slík loforð í
höndum. Það er eitt hið fyrsta sem þeir ættu
að kynna sér er samningaviðræður hefjast.
Þegar þú sækir um húsnæðislán þarftu sem
sagt ekki að hafa fengið augastað á sérstakri
íbúð eða lóð og því síður gert út um það mál.
Hins vegar þarftu að vita nokkurn veginn ( hve
stór kaup eða framkvæmd þú ætlar að ráðast.
Fyrstu drög að kostnaðar- og greiðsluáætlun
þurfa að fylgja umsókninni; einnig vottorð líf-
eyrissjóðs/lífeyrissjóða um iðgjaldagreiðslur
þínar (og ykkar beggja, ef um hjúskap eða
sambýli er að ræða); og loks vottorð skatt-
stjóra um íbúðareign (hafi hún verið fyrir hendi)
og árstekjur sl. ár. Ella telst umsóknin ekki
fullgild.
AFGREIÐSLURÖÐ
Umsókn þín færist í afgreiðsluröð jafnskjótt
og hún berst Húsnæðisstofnun. Sé lánsum-
sókn póstsend stofnuninni er hún færð í af-
greiðsluröð í samræmi við póstsetningardag.
Lán verða afgreidd í sömu röð og umsóknir
berast og/eða íbúðir verða veðhæfar, skv. þar
að lútandi reglum. Lánveiting til þeirra, sem
ekki hafa átt íbúð á sl. 3 árum gengur fyrir veit-
ingu lána til hinna, sem hafa átt og/eða eiga
íbúðir á þeim tíma. Er í því sambandi farið eft-
ir fyrrnefndu vottorði skattstjóra.
Sama einstaklingi er að jafnaði ekki veitt
húsnæðislán oftar en á 5 ára fresti.
ENDANLEG
GÖGN
VEGNA
ÚTBORGUNAR
LÁNS
Endanleg kostnaðar- og greiðsluáætlun
umsækjanda, sem og önnur umbeðin gögn,
verða að liggja fyrir í stofnuninni a.m.k. 3 mán-
uðum áður en lánveiting stofnuaarinnar á að
koma til greiðslu. Hafi fullgild gögn ekki borist
verður útborgun lánsins frestað um 3 mánuði.
Hafi gögn þá ekki borist fellur umsóknin og
lánveitingin úr gildi.
HVERJIR
TELJAST
LÁNSHÆFIR?
Það er grundvallarbreyting frá fyrri reglum,
að lánsréttur er nú, í flestum tilfellum (sjá 1.
kafla um nýjar lánareglur, hér að ofan), háður
því, að:
Umsækjandi sé og hafi verið virkur fé-
lagi í lífeyrissjóði sl. 24 mánuði, samfleytt.
Sá lífeyrissjóður hafi keypt eða skuld-
bundið sig til að kaupa skuldabréf af Húsnæð-
isstofnun ríkisins fyrir a.m.k. 20% af ráðstöf-
unarfé sínu.
Virkur félagi í lífeyrissjóði telst hver sá, sem
hefur sannanlega greitt iðgjöld af atvinnutekj-
um sínum eða námslánum samfleytt sl. 24
mánuði áður en hann sækir um lánið - og
hver sá, sem nýtur lífeyris úr sjóðnum.
Til að lífeyrissjóðsmenn geti notið hámarks-
lánsréttar hjá stofnuninni verður viðkomandi
lífeyrissjóður að hafa keypt eða skuldbundið
sig til að kaupa skuldabréf af Húsnæðisstofn-
un fyrir 55% af árlegu ráðstöfunarfé sínu.
Nemi kaupin lægra hlutfalli skerðist lánsréttur
sjóðsfélaga í samræmi við það.
HVERJIR AÐRIR?
Til eru undantekningarfrá þeirri meginreglu,
að væntanlegur lántakandi verði að vera virk-
ur félagi í lífeyrissjóði, svo hann fái lán hjá
Húsnæðisstofnun. Þær eru þessar helstar:
HEIMILISSTÖRF
Það fólk, sem hefur haft heimilisstörf að
aðalstarfi og jafnframt launuð störf utan heim-
ilis, þó ekki meiri en nemur fjórðungi ársverks
eða hærri árslaun en 75 þús. krónur, miðað
við kauplag árið 1985-á hámarks-lánsrétt hjá
stofnuninni, svo fremi það sé ekki í hjúskap
eða sambúð. Annars á það sama lánsrétt og
hitt hjónanna eða hin sambýlismanneskjan.
Hluti lánsréttar getur áunnist á skemmri tíma.
ÖRORKA, ELLI, FÖTLUN
Elli- og örorkulífeyrisþegar, sem greitt hafa
til lífeyrissjóðs í 24 mánuði samtals, þótt á
mun lengri tíma sé, eiga sama lánsrétt og þeir
einstaklingar, sem greitt hafa í lífeyrissjóð í
síðustu 24 mánuði, samfleytt. Fái lífeyrisþegi
lífeyri frá fleirum en einum lífeyrissjóði miðast
lánsréttur hans við skuldabréfakaup þess
sjóðs, sem greiðir honum mestan lífeyri þegar
hann sækir um lánið. Þeir lífeyrisþegar, sem
ekki búa við þessa aðstöðu, eiga hámarks-
lánsrétt. Sama máli gegnir um þá, sem ekki
hafa stundað launuð störf sakir fötlunar eða
elli, þótt þeir séu ekki lífeyrisþegar.
ÁRSTÍÐABUNDIN STÖRF
OG TÍMÁBUNDIN VEIKINDI
Lánsréttur manna skerðist ekki þótt þeir hafi
misst úr vinnu vegna árstíðabundinnar at-
vinnu eða vegna veikinda.
HVER ERU
LÁNSKJÖRIN?
Lán til að byggja eða kaupa íbúðarhúsnæði
er til allt að 40 ára. Það má að sjálfsögðu
greiða upp á skemmri tíma. Húsnæðisstofn-
unin hefur heimild til að afgreiða öll sín lán í
allt að þremur hlutum. öll húsnæðislán eru
verðtryggð til fulls skv. lánskjaravísitölu.
Lán til byggingar eða kaupa á nýjum íbúð-
um eru tryggð með 1. veðrétti í þeim íbúðum,
sem lánað er til.
Önnur lán eru tryggð með 1. eða 2. veðrétti
í þeim íbúðum, sem lánað er til. Heimilt er að
taka síðari veðrétti, þó þannig, að veitt lán,
ásamt áhvílandi lánum, uppfærðum, sé innan
við 70% af brunabótamati íbúðarinnar.
Vextir af húsnæðislánum eru breytilegir.
Vextir af almennum íbúðalánum stofnunarinn-
ar eru nú 3,5%. Gjalddagar eru fjórir á ári, þ.e.
1. febrúar, 1. maí, 1. ágúst og 1. nóvember.
Fyrstu tvö árin eftir að lán er fengið er árs-
fjórðungslega greidd af því fjárhæð, sem
samanstendur af vöxtum og verðbótum. Að
þeim tíma liðnum er ársfjórðungslega greidd
fjárhæð, sem mynduð er af afborgun, vöxtum
og verðbótum.
^b^HVER ER
GREIÐSLU-
BYRÐIN?
Nauðsynlegt er að allir þeir, sem hyggjast
sækja um húsnæðislán, geri sér grein fyrir
greiðslubyrði lánsins og beri saman við sína
eigin greiðslumöguleika. Þess vegna skal hér
sýnt dæmi um ársfjórðungslegar greiðslur af
1588 þús. króna láni:
• Fyrstu 2 árin (án verðbóta): Kr. 13.886,00.
• Frá og með 3ja ári (án verðbóta):
Kr. 18.931,00.
Einnig skal sýnt dæmi um ársfjórðungslegar
greiðslur af láni, sem nemur kr. 2.268.000,00:
• Fyrstu 2 árin (án verðbóta): Kr. 19.836,00.
• Frá og með 3ja ári (án verðbóta):
Kr. 27.037,00.
NOKKRAR
SPURNINGAR
OG SVÖR
Hvernig tengist fjölskyldustærð láns-
rétti?
Hún tengist honum ekki lengur.
Hversu stór má íbúð vera?
Ef notuð íbúð er keypt hefur stærð hennar
ekki áhrif á lánsfjárhæð. Lán til nýrra íbúða
skerðast um 2% fyrir hvern fermetra, sem
íbúðin er stærri en 170 fermetrar, að innan-
máli. Gildir sú regla um allar þær byggingar,
sem byggðar eru eftir teikningum, er sam-
þykktar verða í byggingarnefndum byggðar-
laganna eftir 1. september 1986. Um aðrar
nýbyggingar gilda þær reglur, sem í gildi voru
þegar teikningar af þeim voru samþykktar.
Hvað um lánsréttindi námsmanna?
Námsfólk nýtur sömu réttinda og aðrir (enda
uppfylli það sömu skilyrði), nema það búi utan
Norðurlanda. Hérlendis greiðir það iðgjöld í
lífeyrissjóði, bæði af atvinnutekjum sínum (og
námslánum, óski það eftir því). Á hinum
Norðurlöndunum greiðir það iðgjöld í svo-
nefnda ATP-sjóði, þó aðeins af launum sínum
þar.
Utan Norðurlanda er enginn sjóður starf-
andi, sem er í sambærilegum tengslum við ís-
lenska lífeyrissjóðakerfið.
HURÐARÁS UM ÖXL
Ef Húsnæðisstofnunin kemst að þeirri
niðurstöðu, eftir að hafa kannað fram lögð
gögn umsækjanda um fjárhag hans, að hann
geti ekki með neinu móti staðið undir fjár-
mögnun fyrirhugaðra íbúðarkaupa eða íbúð-
arsmíð, mun hún skýra honum bréflega frá
því. Ráðist hann í framkvæmdir allt að einu
getur stofnunin krafist ríkari ábyrgðar á láni
sínu, t.d. bankaábyrgðar. Einnig getur hún
frestað eða synjað um lánveitingu.
HAFIRÐU
EKKI
ÁTT ÍBÚÐ
Á SL. 3 ÁRUM
Lán þér til handa getur numið allt að kr.
2.268.000,00, ef þú kaupir íbúð í smíðum eða
byggir íbúð. í slíkum tilfellum gilda stærðar-
takmarkanir, eins og áður hefur komið fram.
Ætlir þú að kaupa notaða íbúð nemur lánið
hæst kr. 1.588.000,00. Þrjár ástæður geta
valdið því, að það verði lægra:
Áhvílandi lán frá Húsnæðisstofnun,
framreiknuð til lánveitingardags, lækka nýja
húsnæðislánið um sömu fjárhæð og þau
nema samtals.
Gömlu húsnæðislánin (framreiknuð) og
hið nýja mega ekki vera hærri (samanlagt) en
sem nemur 70% af kaupverði íbúðarinnar.
Nýja lánið verður að vera veðsett innan
við 70% af brunabótamati íbúðarinnar. Ef
meinbugir eru á því lækkar lánið eða fellur
jafnvel niður.
Hvort sem þú byggir, kaupir nýtt eða notað,
gildir ávallt sama meginreglan:
Kaupi lífeyrissjóður þinn ekki skuldabréf af
Húsnæðisstofnun fyrir 55% af árlegum ráð-
stöfunartekjum sínum, þá skerðist lánið til þín
í hlutfalli við kaup hans.
HAFIRÐU
ÁTT ÍBÚÐ
Á SL. 3 ÁRUM
Lán til þín getur numið allt að kr.
1.588.000,00, ef þú kaupir íbúð í smíðum eða
byggir íbúð. í slíkum tilfellum gilda stærðar-
mörk, eins og áður hefur komið fram.
Ætlir þú að kaupa notaða íbúð nemur lánið
hæst kr. 1.111.000,00. Þrjárástæðurgetavald-
ið því, að það verði lægra:
Áhvílandi lán frá Húsnæðisstofnun,
framreiknuð til lánveitingardags, lækka nýja
húsnæðislánið um sömu fjárhæð og þau
nema samtals.
Gömlu húsnæðislánin (framreiknuð) og
hið nýja mega ekki vera hærri (samanlagt) en
sem nemur 70% af kaupverði íbúðarinnar.
Nýja lánið verður að vera veðsett innan
við 70% af brunabótamati íbúðarinnar. Ef
meinbugir eru á því lækkar lánið eða fellur
jafnvel niður.
Undantekningar frá ofangreindum
hámarksreglum geta komið til ef eitthvert
þeirra atriða eiga við umsækjanda, sem greint
er frá í liðnum „Missir fyrri íbúðar".
MISSIR FYRRI
ÍBÚÐAR
Þeir geta talist vera að byggja eöa kaupa í
fyrsta sinn, sem hafa misst íbúð sína eða
mestan hluta eignar sinnar í henni vegna
hjónaskilnaðar, greiðsluþrots, gjaldþrots eða
af öðrum ástæðum, sem teknar eru gildar.
Eigandi íbúðar í verkamannabústað, er
hyggst selja hana, getur talist vera að byggja
eða kaupa í fyrsta sinn nemi eignarhluti hans
lægri fjárhæð en svarar til 25% af hámarks-
byggingarláni.
LANTIL
ENDURBÓTA
OG
VIÐBYGGINGA
Þá getur lán til þín numið allt að kr.
1.588.000,00, þó aldrei yfir 70% af kostnaðar-
áætlun, sem Húsnæðisstofnun samþykkir.
(búðin verður að vera eldri en 15 ára, frá fok-
heldisdegi að telja, og kostnaður við endur-
bæturnar og/eða viðbygginguna verður að
nema a.m.k. 318 þúsund krónum.
Ef um viðbyggingu er að ræða skerðist lánið
um 2% fyrir hvern fermetra.sem viðbyggingin
og eldri íbúðin eru samanlagt stærri en 170
fermetrar.
Lánstími þessara lána er allt að 21 ári.
Lánsréttur hvers og eins er sem áður háður
lífeyrisréttindum sjóðfélaga og skuldabréfa-
kaupum lífeyrissjóðsins.
LANTIL
ORKUSPARANÐI
ENDURBÓTA
Þá þarf sérstök verklýsing og kostnaðar-
áætlun, gerðar af trúnaðarmanni stofnunar-
innar, að fylgja lánsumsókninni. Lánið getur
numið allt að 70% af endurbótakostnaðinum
en fer þó ekki yfir kr. 1.588.000,00. Lánstím-
inn er allt að 21 ári. Um lánsréttinn og aðild að
lífeyrissjóði gildir hið sama og áður hefur verið
talið.
FRAMHALD
Á NÆSTU SÍÐU