Dagur - 11.11.1987, Qupperneq 10

10 - DAGUR - 11. nóvember 1987
Stuttur vinnslutími
Þegar snyrtingunni er lokið fara
flökin til vigtarmanns sem sér um
að vigta nákvæmlega í bakka það
magn sem síðar fer í hvern
pakka. Vogin sem sér um að
vigta bakkana er tengd við tölvu-
kerfi uppi í brú skipsins þannig
að skipstjórinn getur samtímis
séð hversu mikið magn er búið að
vinna, hvaða tegundir hafa verið
unnar, hvernig fiskurinn hefur
verið unninn og jafnvel getur
hann séð verðmæti fisksins.
Eftir að vigtuninni er lokið
taka pakkararnir við og pakka
flökunum í pappaöskjur. Þremur
slíkum öskjum er raðað á þar til
gerðar pönnur og pönnunum því
næst raðað í frystinn. í þessum
frystum eru pakkarnir hraðfrystir
og eftir um 2-3 klukkutíma eru
þeir teknir út, raðað í pappa-
kassa og settir niður í lest. Þar
með er lokið nokkuð langri
vinnsluleið og þótt ótrúlegt megi
virðast tekur þessi meðferð ekki
nema um hálftíma þegar full
afköst hafa nást.
Góð aðstaða
Hér að framan hefur aðeins verið
lýst hluta af þeim búnaði sem er í
vinnslusalnum. Til viðbótar
þessu er vélasamstæða til að
vinna karfa og grálúðu og þar að
auki er lausfrystir í skipinu sem
reyndar fékkst ekki til að vinna
eðlilega í þessum túr.
Aðstæður til vinnslunnar í
Sléttbak hljóta að vera með betra
móti í samanburði við önnur
frystiskip. Plássið er kappnóg og
varla er hægt að merkja að nokk-
urs staðar valdi þrengsli neinum
vandræðum. Flest tækin á milli-
dekkinu virtust vinna vel þó svo
að smávægilegar lagfæringar
þurfi að gera.
Jöfn og mikil vinna
Mannskapurinn á Sléttbak vinn-
ur á vöktum. Hver vakt er sex
tímar að lengd en vaktaskipti
fara fram á miðnætti, hádegi og
kl. 6 að morgni og kvöldi. Mann-
skapurinn er við vinnu alla vakt-
ina utan matar- og kaffitíma.
Skipverjar um borð sögðu að
helsti munurinn á frystitogurum
og ísfisktogurum lægi einmitt í
því að á ísfisktogurum væri vinn-
an meiri tarnavinna en á frysti-
skipunum væri vinnan jafnari alla
vaktina. Þó geta komið tarnir á
frystiskipunum t.d. þegar mikið
fiskast og þá þurfa menn ef til vill
að standa frívaktina líka til að
undan hafist að vinna aflann.
A frívaktinni geta menn slapp-
að af og safnað krafti fyrir næstu
vakt. Flestir sofa einhvern hluta
af vaktinni, fara í koju eins og
það heitir víst á sjómannamáli.
Þá er líka hægt að setja sig niður
í setustofunni og horfa á sjónvarp
eða vídeo, grípa í spil eða bara
spjalla við félagana. Ekki væsir
heldur um áhafnarmeðlimi í setu-
stofunni þar sem nú hefur verið
komið fyrir leðursófasetti af fín-
ustu gerð.
En þetta er sem betur fer sú
þróun sem er nú í skipunum.
Jafnframt því að bæta aflaineð-
ferðina og þannig skapa meiri
verðmæti eru skipin sífellt að
verða íburðarmeiri hvað varðar
aðbúnað áhafna. Þó svo að í
þessum túr hafi allar aðstæður
verið hinar bestu þá tók maður
eftir því að miklu skiptir að vel sé
búið að mönnum þegar svo mikl-
ar kröfur eru gerðar til þeirra
sem raun ber vitni. JÓH
Þá er ferðinni gegnum vinnsliina lokið og fiskurinn kominn í 30 stiga frostið
í Iestinni.
„Lfet mjög vel á skipið“
- rætt við Birgi Erlendsson
eftirlitsmann Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna
Það er ekki nóg að veiða fisk-
inn og vinna hann. Einhver
þarf að sjá um að þessi verð-
mæti sem sköpuð eru á sjón-
um komist á erlenda markaði
og sjómennirnir uppskeri
þannig laun vinnu sinnar.
Söluntiðstöð hraðfrystihús-
anna sér um þennan þátt fyrir
Sléttbak og um borð í veiði-
ferðinni var Birgir Erlends-
son, eftirlitsmaður frá Sölu-
miðstöðinni í þeim erinda-
gjörðum að líta eftir vinnsl-
unni og fylgjast með að fisk-
urinn væri rétt unninn, í rétt-
um pakkningum, rétt merkt-
ur o.s.frv. Birgir var spurður
hvort Sléttbakur væri fyrsti
frystitogarinn sem seldi í
gegnum Sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna.
„Nei, við höfum á okkar
snærum fleiri frystitogara m.a.
Akureyrina frá Akureyri,
Mánaberg og Sigurbjörgu frá
Ólafsfirði og Frera frá Reykja-
vík.“
- Nú eru markaðir margir og
mismunandi og misjafnt hverjar
kröfur eru á hverjum markaði.
Gafið þið einhver fyrirmæli til
skipstjóra frystiskipanna um
hvernig eigi að vinna fiskinn
hverju sinni?
„Nei, þessu atriði ráða skip-
stjórarnir alfarið. Þarna verður
að meta hverju sinni hvernig á
að vinna en auðvitað reyna
menn alltaf að vinna fiskinn á
þann hátt sem best verð fæst
fyrir hann. Hins vegar getur
komið fyrir að fiskiríið verði
mikið og þá kjósa menn frekar
að vinna fiskinn í ódýrari
pakkningar til að vinnslan gangi
hraðar fyrir sig því að mestur
tíminn fer í að vinna í dýrustu
pakkningarnar."
- Hvaða pakkningar eru dýr-
astar?
„Mesta verðmætið liggur í
fiskinum ef hann er unninn á
Ameríkumarkað þ.e. roðflett,
beinlaus og ormahreinsuð
þorskflök. Þessi vinnsla er tíma-
frekust en þetta er sú verkun
sem menn vilja helst nota.“
- En þið seljið á fleiri
Birgir Erlendsson sýnir réttu handtökin við snyrtinguna.
mörkuðum en Bandaríkja-
markaði, er ekki svo?
„Jú, við seljum á Evrópu-
markað og líka á Japansmark-
að. Japanarnir kaupa heilfryst-
an karfa og grálúðu af okkur en
þrátt fyrir að verkunin sé ekki
flókin þá verður að vanda til
hennar því Japanarnir borða
með augunum. Hjá þeim skiptir
verulegu máli að varan líti vel
út.“
Erlendur hefur í starfi sínu
komið í mörg íslensku frysti-
skipanna og því væntanlega séð
mismunandi aðstæður um borð.
Hann varð því inntur álits á
Sléttbak og hvað honum fyndist
um vinnsluna um borð.
„Mér líst mjög vel á þetta
skip. Öll aðstaða til vinnslu á
millidekkinu er eins og best
verður á kosið, fullkomin tæki
og gott pláss fyrir alla vinnslu.
Auðvitað er þetta stirt í byrjun
en ég hef trú á að þegar reynsla
verður komin á skipið þá eigi
það eftir að koma vel út.“ JÓH
Með í þessum prufutúr Slétt-
baks var Yilhelm Þorsteins-
son, framkvæmdastjóri
Útgerðarfélags Akureyringa.
Vilhelm hefur fylgst grannt
með breytingunum á skipinu
síðasta árið og þekkir vel til
sögu þess. Ég bað hann að
segja frá því hvaðan Sléttbak-
ur hafi verið keyptur í upp-
hafi.
„Sléttbakur er keyptur frá
Færeyjum árið 1973. Reyndar
keypti Útgerðarfélag Akureyr-
inga tvo togara á sama tíma frá
Færeyjum, Sléttbak og Svalbak
en þessi skip voru nákvæmlega
eins og bæði smíðuð í Noregi
árið 1969. Hingað komu þessir
togarar í október 1973 og sá
fyrri fór á veiðar í janúar 1974
og sá seinni um miðjan febrúar
sama ár.“
- Er ekki rétt að þetta skip
hafi verið frystiskip þegar það
var keypt til landsins?
„Jú, það er rétt. Þessi skip
voru bæði frystiskip en við tók-
um frystibúnaðinn úr þeim og
útbjuggum sem ísfiskskip því að
á þessum árum var bannað sam-
kvæmt íslenskum lögum að gera
út frystiskip á íslandi né heldur
var frystiskipum leyfilegt að
stunda veiðar í íslenskri land-
helgi. Slíkt var ekki leyft fyrr en
frystitogarinn Örvar frá Skaga-
strönd var byggður,“ segir
Vilhelm.
Vilhelm var skipstjóri fyrr á
árum en hætti á sjónum árið
1964. Ég spurði Vilhelm hvort
það væri rétt að hann væri nú að
fara sinn fyrsta túr á togveiðar
síðan fyrir 23 árum.
„Já, það er rétt. Það eina sem
Vilhclm Þorsteinsson fylgist meö snyrtingunni,
ég hef farið á togara síðan þá
var þegar við fluttum Kaldbak
frá Spáni til Þýskalands og þó
var ég búinn að vera sjómaður í
22 ár áður en ég hætti."
- Og hvernig líkar þér þessi
ferð?
„Þetta var ansi skemmtileg
ferð. Það var gaman að sjá öll
þessi nýju fiskileitar- og sigl-
ingatæki vinna þótt ég sé nú
samt vanari því að horfa út um
gluggann," segir Vilhelm.
- Ein spurning að lokum.
Hvað heldurðu að þetta skip
eigi eftir að endast lengi?
„Sléttbakur á örugglega eftir
að endast lengi. Þetta er gott
skip og það er búið að endur-
bæta það mikið núna þannig að
skipið á eftir að endast lengi hér
eftir,“ segir Vilhelm Þorsteins-
son. JÓH