Dagur - 13.01.1988, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Í3. jánúar 1988
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 560 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 55 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 400 KR.
RITSTJÓRAR:
ÁSKELL ÞÓRISSON (ÁBM.)
BRAGI V. BERGMANN
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, EGGERT TRYGGVASON, EGILL BRAGASON,
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, KRISTJÁN KRISTJÁNSSON (íþróttir),
FRlMANN HILMARSSON (Blönduósi vs. 95-4070),
STEFÁN SÆMUNDSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
ÞÓRHALLUR ÁSMUNDSSON (Sauöárkróki vs. 95-5960),
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASI'MI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Góðærið kvaddi
með gamla árinu
Margt bendir til þess að nýbyrjað ár verði
samdráttarár í þjóðarbúskapnum, miðað við
undangengin ár. Síðastliðin þrjú ár hefur
landsframleiðsla aukist jafnt og þétt, þjóðar-
tekjur einnig og heldur meira en í flestum
nágrannalöndum okkar. Kaupmáttur
atvinnutekna á mann hefur á sama tíma auk-
ist um rúmlega 35-40%. Af þessu er ljóst að
við höfum búið við mikið góðæri á undanförn-
um árum. Góðærið má að mestu leyti rekja til
hagstæðra skilyrða í sjávarútvegi, því þrátt
fyrir aflatakmarkanir hefur heildarafli fiski-
skipaflotans aukist gífurlega á síðustu fjórum
árum. Því miður hefur okkur skort framsýni
og skynsemi til að nýta þessi góðu ár til þess
að treysta stoðir efnahagslífsins og búa í hag-
inn fyrir mögru árin, sem óhjákvæmilega
koma öðru hverju.
Ýmis teikn eru á lofti um að efnahagsfram-
vindan næstu mánuði verði þjóðinni óhag-
stæðari og samdrátturinn meiri en almennt
var gert ráð fyrir. Þorskafli gæti orðið um 40
þúsund tonnum minni en búist var við, sem
leiðir aftur til minnkandi útflutningstekna.
Þegar við bætist að viðskiptakjör okkar við
útlönd versna vegna slæmrar stöðu Banda-
ríkjadollars og horfur í alþjóðlegum efnahags-
málum eru dekkri en um árabil, er hætt við
verulegum afturkipp í íslensku efnahags- og
atvinnulífi. Góðærið virðist hafa kvatt með
gamla árinu.
Við stöndum frammi fyrir því að minna
verður til skiptanna í ár en undanfarin ár, því
þjóðartekjur munu væntanlega minnka.
Hversu mikið er ekki vitað en 1-3% gæti verið
nærri lagi. Við þetta bætist verulegur við-
skiptahalli við útlönd og aukning á erlendum
lántökum. Þetta er afrakstur þriggja góðra
ára í röð. Augsýnilega hefði mátt vinna betur
úr þeim efnivið sem var til staðar en ein-
hverra hluta vegna tókst það ekki sem skyldi.
Um það má svo deila hver eigi stærstu sökina.
Við þessar kringumstæður eru kjarasamn-
ingar lausir. Ef kröfugerðin í þeim samning-
um verður óraunhæf siglum við enn á ný í
strand. Þá verða samningarnir verðbólgu-
samningar sem hafa ekkert með kaupmátt að
gera. Mergurinn málsins er sá að við vitum
nokkurn veginn hvað er til skiptanna og
markmiðið hlýtur fyrst og fremst að vera það
að deila því sem jafnast niður. Komandi kjara-
samningar snúast um að verja kaupmátt ráð-
stöfunartekna. Um það verða menn að sam-
einast. Aukinn kaupmáttur verður að bíða
betri tíma. BB.
i
viðtol dagsins
p-
„Fólk byggir upp sitt
eigið öiyggiskerfi“
- spjallað við Steingrím Gunnarsson og Vigdísi Hjaltadóttur
um nýtt öryggiskerfi sem fyrirtækið Fjölrás selur
Sífellt koma fram nýjungar í
hvers kyns öryggisbúnaði og
þróunin á þessu sviði er ör.
Kominn er á markað búnaður
sem á að veita sjúkum og öldr-
uðum öryggi í heimahúsum,
búnaður sem oft gæti skipt
sköpum. Til er mismunandi
búnaður af þessu tagi, bæði
búnaður sem tengdur er við
stjórnstöð og búnaður sem
vinnur sjálfstætt og með hon-
um getur fólk byggt upp nánast
sitt eigið kerfi. Á dögunum
voru stödd á Akureyri þau
Vigdís Hjaltadóttir og Stein-
grímur Gunnarsson frá fyrir-
tækinu Fjölrás hf. í Reykjavík
en fyrirtækið flytur inn síðar-
nefnda búnaðinn. Þau voru
beðin að lýsa því hvernig þessi
búnaður vinnur.
„Þetta er tæki sem tengt er í
síma á auðveldan hátt þ.e. með
millistykki í símaklóna. Eftir að
búið er að tengja bá á viðkom-
andi að velja sér númer sem hann
vill að síminn hringi í ef eitthvað
bjátar á og hjálpar er þörf. Not-
andi styður á hnapp sem best er
að hafa um hálsinn þannig að
sem mestar líkur séu á að hann
geti stutt á hnappinn. Þessi
hnappur hefur mikinn radíus sem
þýðir að hann getur látið símann
hringja þó svo notandinn sé
staddur nokkuð langt fra síman-
um, jafnvel bak við steinsteypta
veggi og gólf. Þegar stutt er á
hnappinn byrjar síminn að
hringja í þau númer sem búið er
að stimpla inn í hann og hringir í
númerin eftir röð þangað til
svarar. Alls er hægt að setja 10
númer í símann þannig að ólík-
legt er að þetta kerfi geti
brugðist.
Það sem er nýtt í þessum bún-
aði er að starfræn rödd segir þeim
sem búnaðurinn hringir í að við-
komandi sé hjálpar þurfi. Þannig
getur fólk verið búið að koma
upp sínu eigin kerfi og tilkynnt
þeim sem hringinguna fær hvað
beri að gera þegar neyðartilfelli
koma upp,“ segir Vigdís Hjalta-
dóttir.
- Nú byggir þetta kerfi ekki á
öruggri vakt þannig að 100%
öruggt sé að einhver svari í þeim
númerum sem hringt er í. Er ein-
hver stjórnstöð hér á landi sem
hægt er að tengja þennan búnað
við?
„Það er hægt að stimpla
hámark 10 númer inn í símann og
síminn fer sífellt yfir röðina
þangað til einhver svarar. Ég
held að það sé frekar ólíklegt að
þannig standi á að ekkert af þess-
um tíu númerum svari.
Hvað varðar stjórnstöðina þá
er það að segja að engin stjórn-
stöð tengd þessum búnaði hefur
verið sett upp hér á landi og eina
stjórnstöðin af þessu tagi er
nýuppsett stöð Securitas í
Reykjavík. Það er hins vegar
alveg möguleiki að þeir sem eiga
búnað sem þennan geti samið
sjálfir við t.d. stjórnstöð Securit-
as um að fá að nota þeirra þjón-
ustu.“
- Þetta er innfluttur búnaður.
Er marktæk reynsla kominn á
hann?
„Þetta er búið að vera á mark-
aði í Noregi í 3-4 ár. Þar er kom-
in góð reynsla á þetta kerfi og við
stjórnstöð í Ósló eru 3000-4000
notendur tengdir og þar fyrir
utan fjöldinn allur af notendum
sem nota sín eigin númer.
Þetta kerfi, sem heitir BMT-
SECOM öryggiskerfið er fram-
leitt í Hollandi. Þetta fyrirtæki
framleiðir margar gerðir af kerf-
um og árið 1984 kynntu þeir
fyrstu kerfin í Noregi og hafa því
á þessum 4 árum haslað sér völl á
markaði þar. Þessi hönnun sem
við seljum hér á landi er ein-
göngu ætluð fyrir sjúka og aldr-
aða.“
- Þið hafið nú verið á ferð um
landið í því skyni að kynna þessi
tæki. Hvernig eru undirtektirn-
ar?
„Undirtektir hafa verið góðar
og við erum nú þegar búin að
selja nokkuð af þessum tækjum.
Dvalarheimilið á Húsavík hefur
keypt tæki til að setja í íbúðir
aldraðra sem reknar eru í tengsl-
um við heimilið. Þar að auki ætla
þeir að gera tilraun með að setja
tæki inn á herbergin þannig að
fólkið geti látið vita ef eitthvað
kemur upp á,“ segir Vigdís.
„Sá stóri styrkur sem ákveðið
hefur verið að veita til uppbygg-
ingar á öryggisvörslu af þessu tagi
hér á landi nýtist að mínu mati
illa og nýtist allur einungis á
Reykjavíkursvæðið. Það er
ákveðið að veita 40 milljónir til
þessarar uppbyggingar árlega en
það kerfi sem nú er verið að setja
upp byggist á stjórnstöð sem vakt
er á allan sólarhringinn en ein-
ungis er búið að setja upp slíka
stöð í Reykjavík þannig að þetta
fé nýtist einungis á Reykjavíkur-
svæðinu. Landsbyggðin fær hins
vegar ekkert af þessu fé en gæti
notið góðs af því ef fjölhæfara
kerfi væri sett upp,“ segir Stein-
grímur.
- En getur landsbyggðarfólk á
engan hátt notið góðs af þessu
kerfi sem verið er að setja upp í
Reykjavík?
„Það er fræðilegur möguleiki á
því en þá verður fólk að fara í
gegnum almenna landssímakerf-
ið. Þar er hins vegar tappi.og fólk
getur lent í að bíða í röð þannig
að ein stjórnstöð í Reykjavík get-
ur alls ekki þjónað meiru en
höfuðborgarsvæðinu sjálfu.“
„Mér finnst ekki fara saman að
á einni hendi sé gæsla eigna og
gæsla aldraðra og sjúkra. Það geta
alltaf komið upp tilfelli t.d. stór-
bruni þar sem þörf er á allri vakt-
inni og þá er ekki víst að við slík
tilfelli sé viðbragðstími við neyð-
arkalli frá sjúklingi jafn stuttur
og ella,“ segir Steingrímur
- Hvað þarf fólk að gera ef
það hefur áhuga á að kaupa sér
tæki af þessu tagi?
„Fólk getur haft samband við
okkur og óskað efir tæki. Þetta
tæki kostar 28.200 kr. til félaga-
samtaka og stofnana. Þetta er
einfalt í uppsetningu og leiðbein-
ingar um notkun fylgja með
þannig að fólk getur á auðveldan
hátt byggt upp sitt eigið öryggis-
kerfi," segir Steingrímur. JÓH
Vigdís Hjaltadóttir og Steingrímur Gunnarsson með neyðarbúnaðinn frá Fjölrás hf.